حجت‌الاسلام دکتر احمدحسین شریفی در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) به برخي از مشكلات حوزه مطالعه و راه‌كارهاي آن اشاره كرد و گفت: فرهنگ كتاب و كتابخواني در كشور ما وضعيت مناسبي ندارد و البته اين وضعيت، خاص كشور ما نيست اما با وجود پشتوانه اعتقادي كه جمهوري اسلامي از آن بهره‌مند است، انتظار بيشتري از جامعه وجود دارد.
وي افزود: هيچ يك از اديان رسمي دنيا را نمي‌شناسم كه مانند دين اسلام دعوت و تاكيد بر خواندن و حرمت قلم داشته باشند. در قرآن كريم سوره‌اي داريم كه خداوند در آن به «قلم» يعني ابزار نوشتن، قسم ياد مي‌كند. تمامي اين موارد حكايت از ارزش و اهميت قلم، علم و دانش دارند. افزون بر اين، جمهوري اسلامي ايران بر فرهنگ، باورها و ارزش‌هاي مردمي استوار است، عواملي كه قدرت ما را در دنيا رقم مي‌زنند. بنابراين، بهترين راه براي رسيدن به اين اهداف، توسعه و تعميق نوشتن و خواندن است.
معاون پژوهش موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) با تاكيد بر اين كه تمامي رسانه‌هاي فرهنگي نيز بايد در عرصه ترويج و نهادينه ساختن فرهنگ كتاب و كتابخواني عملكرد شايسته‌اي داشته باشند، عنوان كرد: با توجه به اين كه مقام معظم رهبري به كرّات تاكيدها و توصيه‌هايي در اين زمينه داشته‌اند، حركت‌هايي نيز در اين وادي انجام شده است. راه‌اندازي خبرگزاري كتاب ايران «ايبنا» نيز از جمله اين اقدامات در توسعه فرهنگ مكتوبات و انعكاس جديدترين اخبار اين حوزه است كه اكنون شاهد توسعه و تعميق فعاليت‌هاي آنيم اما لازم است اقدامات اين حوزه فراتر روند و پيشرفت‌هاي بيشتري حاصل كنيم.
اين مولف و محقق حوزه دين و مسايل سياسي كه در شمار برگزيدگان كتاب سال حوزه در سال 89 است، مشكلات حوزه كتابخواني و راه‌كارهاي آن را در چند بخش تقسيم كرد و گفت: يكي از مشكلات اين حوزه، فراهم نبودن مقدمات نوشتن است، به اين معنا كه نويسندگان خوبي داريم اما در مخاطب‌شناسي مشكل دارند. برخي از آنها نمي‌دانند كه بايد براي چه مخاطبي و چگونه بنويسند. به عنوان نمونه، مي‌توان به مباحث كلامي و عرفاني و ميراث عظيمي كه در اين حوزه داريم، اشاره كنيم كه متاسفانه اغلب نويسندگان نمي‌دانند چگونه اين مسايل را براي مخاطبان جوان بنويسند! همچنين برخي در زبان‌شناسي مشكل دارند، زبان معيار را در تاليفات خود رعايت نمي‌كنند و ادبيات اصيل را به كار نمي‌گيرند. از اين رو، آثارشان جايگاهي ميان مخاطبان نمي‌يابند!
شريفي كمبود حمايت از مولفان و محققان را از ديگر مشكلات اين عرصه ياد كرد و گفت: ما نويسندگان اندكي نداريم اما بايد علاوه بر حرفه نويسندگي، در مشاغل ديگري فعاليت داشته باشند تا بتوانند امرار معاش كنند. چنانچه نويسندگان ناشناخته باشند نيز آنگاه بايد با هزينه شخصي آثارشان را تهيه كنند و به چاپ برسانند. نويسندگان شناخته شده نيز نيازمند حمايت‌هاي معنوي‌اند. به عنوان نمونه، اغلب مردم ما حتي نام بازيكنان دسته چندم ورزشي را مي‌دانند در حالي كه نويسندگان را نمي‌شناسند.
وي درباره بخش ديگري از مشكلات حوزه كتاب و كتابخواني توضيح داد: متاسفانه صنعت نشر قوي نداريم. ناشران در طراحي و ايجاد جذابيت در جلد و صفحات كتاب‌ها بسيار ضعيف عمل مي‌كنند. ما در مقايسه با كشورهاي ديگر و حتي لبنان كه صفحه‌آرايي‌هاي زيبا، چاپ و قلم‌هاي گوناگوني در چاپ و انتشار كتاب دارند، هنوز راه زيادي براي پيمودن در پيش داريم.
نويسنده كتاب «صحیفه عصمت» در پاسخ به اين پرسش كه «ارتباط محتواي آثار با قالب ظاهري آنها در ميزان گرايش به مطالعه چيست؟» گفت: چنانچه محتواي خوبي را در قالبي ضعيف ارايه كنيم، كسي به سراغ آن نخواهد آمد. مباحث مرتبط به طراحي جلد كتاب‌ها، تقويت محتواي آثار و ظاهر آنها بايد در قالب متون علمي و آموزشي به حوزه‌هاي دانشگاهي راه يابند، همچنان كه در برخي از رشته‌هاي تحصيلي دانشگاه‌هاي انگلستان، يادگيري درسي دو واحدي درباره كتاب «هري پاتر» اجباري شده است!
وي تبليغ و معرفي شايسته درباره آثار ارزشمند را از ديگر حلقه‌هاي مفقود چرخه نشر كتاب دانست و عنوان كرد: در كشور ما آثار خوب و ارزشمندي تاليف و توليد مي‌شوند كه متاسفانه مخاطبان اصلي آثار به دليل تبليغات ضعيف، از توليد و نشر آنها بي‌خبر مي‌مانند. نقش رسانه در اين حوزه بي‌بديل است، به ويژه خبرگزاري كتاب ايران جايگاهي در اين عرصه يافته، ساير رسانه‌ها مي‌توانند بيش از پيش اثرگذار باشند.
مولف كتاب «جنگ نرم» مساله توزيع كتاب در سراسر كشور را دردي بزرگ براي تمامي نويسندگان خواند و گفت: به جز شهرهاي تهران، قم و تعدادي از شهرهاي بزرگ كشور، به ندرت مي‌توانيم كتابفروشي‌هايي حتي در اطراف دانشگاه‌هاي شهرستان‌ها بيابيم! متاسفانه صنعت توزيع مكتوبات نيز در كشور ما ضعيف است. چنانچه در هر شهري تنها يك كتابفروشي مرجع داشته باشيم، تمامي چاپ‌هاي نخست كتاب‌ها به سرعت عرضه مي‌شوند و به همه نقاط راه مي‌يابند.
معاون پژوهش موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) يكي از بزرگترين مشكلات عرصه تاليف و نشر كتاب‌ها را مفقود بودن اصلي‌ترين حلقه ارتباطي يعني نبود تعامل ميان نويسنده و مخاطب در حوزه‌هاي گوناگون ياد كرد و توضيح داد: به عنوان مثال، تاكنون حدود 15 اثر تاليفي ديني، درسي و دانشگاهي داشتم كه برخي از آنها به واسطه كاربردشان به شمارگان ميليوني نيز رسيده‌اند اما تاكنون به جز اندك مواردي نتوانستم بازخورد مستقيمي از مخاطبانم، يعني افرادي كه براي آنها مي‌نويسم و تحقيق مي‌كنم، داشته باشم. متاسفانه هيچ ارتباط سيستماتيكي ميان نويسندگان و مخاطبان آثار وجود ندارد.
وي در پاسخ به اين پرسش كه «برخي از نويسندگان و ناشران علاوه بر شماره تماس، نشاني اينترنتي از مولف يا ناشر اثر در ابتدا يا انتهاي اثر ذكر مي‌كنند. آيا تاكنون چنين مواردي را در توليد و نشر كتاب‌هايتان مدنظر داشته‌ايد؟» گفت: اين اقدام در برخي از آثار به ويژه كتاب‌هاي درسي و دانشگاهي امكانپذير نيست. در مواردي نيز ناشران با استفاده از حقوق خود اين راه ارتباطي را حذف مي‌كنند. با اين وجود، در مواقعي كه اين نشاني را نيز ذكر كردم، بازخوردي از مخاطبانم دريافت نكردم.
نويسنده كتاب «خردورزي» ادامه داد: به نظر مي‌رسد رسانه‌ها يا ساير مسوولان فرهنگي مي‌توانند در اين حوزه و در راستاي تقويت ارتباط و تعامل صحيح مولفان و مخاطبان گام‌هاي بيشتري بردارند تا مولفان با آگاهي از نياز اساسي مخاطبان و شناخت نقاط قوت و ضعف آثار خود از ديد خوانندگان آثار با انگيزه و قلم توانمندتري به نگارش درآورند.
پنجشنبه ۲۶ آبان ۱۳۹۰ - ۱۰:۰۶
نظر شما