به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، نشست نقد مجموعه داستان «کسی برای قاطر مرده گریه نمی‌کند»، نوشته محمد‌جواد جزینی، چهارشنبه 27 مهر، در محل کتابسرای روشن برگزار شد.
در ابتداي اين برنامه، سیروس نفیسی، مجري جلسه به ارايه شرحي از فعالیت‌های جزینی در زمینه داستان‌نويسي، نقد، تدريس و داوري جشنواره‌هاي داستاني پرداخت و گفت: آثار اين نويسنده در گذشته اغلب در حوزه ادبیات جنگ دسته‌بندي مي‌شد و وي كمتر به موضوعات متفاوت در حيطه داستان مي‌پرداخت. مجموعه حاضر، حاصل طبع آزمايي جزيني در حوزه‌هاي متنوع‌تري است.
وي افزود: نویسنده در اين مجموعه بر آن است تا با تجربه‌گرايي در در تكنيك و زبان، به فرم يا زباني مناسب دست يابد.
نفیسی، داستان‌های مجموعه را به لحاظ مضمون به چند دسته تقسیم کرد و توضيح داد: يك دسته از داستان‌های اين كتاب به جنگ و عوارض جنگ پرداخته‌اند و دسته دوم داستان‌هایی هستند که شرايط اجتماعی را در معرض نگاه قرار داده‌اند. چند داستان هم بر خلاف روح حاكم بر مجموعه، فرم رئاليستي ندارند، مانند «مرد وپروانه» و«چشم آبی».
به گفته نفيسي، گروه آخر داستان‌هاي مجموعه، داستانک‌هایی با حجم بسیار کم هستند كه با ديگر داستان‌هاي اين كتاب چندان سنخيتي ندارند.
در ادامه جلسه محمد حسینی، نویسنده کتاب «آبی‌تر از گناه» مجموعه داستان جزيني را اثری قابل اعتماد معرفي كرد و گفت: داستان‌هاي اين كتاب براي من دوست داشتني بودند؛ چرا كه اغلب آن‌ها دارای قصه، ساختمان و طرح هستند و رابطه علت و معلولی، کاملا در آن‌ها رعایت شده است.
حسینی، قصه اول اين کتاب را یکی از بهترین‌هایی دانست که تاكنون درباره جنگ نوشته شده است و گفت: در این قصه، ما سختی و خشونت محیط را می‌بینیم که این موقعیت سخت به دیگران هم برگشت داده می‌شود و دیگران هم متاثر از این فضا به آدم‌هایی خشن تبدیل می‌شوند.
در ادامه اين جلسه، ابراهیم مهدی‌زاده، نویسنده کتاب «سفرخاک» نيز درباره اين مجموعه گفت: این مجموعه را می‌توان در حوزه داستان‌های رئالیستي دانست و موتیف اصلی و محوری مجموعه را در ادبیات اومانیستی جدید به معنای انسان محوری و شفقت تعریف کرد.
وی افزود: نویسنده در صحنه‌های جنگ صرفا توصیف‌گر صحنه است، اما ضمیر ناخوداگاه او نه بی‌طرف است و نه بی‌انصاف.
مهدی‌زاده به کارگیری موضوعات متفاوت، از اخبار روزنامه‌ای تا عواقب بعد از جنگ و استفاده خوب از تکنیک و فرم را، از نقاط قوت کار نویسنده دانست.
وي در ادامه با اشاره به وجوه ديگر كتاب نيز گفت: نویسنده در بخش‌هايي نگاهی محتاطانه و محافظه‌كارانه داشته و در اجرای فرم ریسک نکرده است، حال آنکه می‌توانست از فرم و تکنیک جدید، کار جدیدتري بسازد.
منتقد بعدي اين نشست پوریا فلاح بود كه از 21 داستان مجموعه، 18 داستان را واقع‌گرا و دو داستان را جزو داستان‌های غیر رئال تقسیم‌بندی کرد.
نویسنده کتاب «کریسمس مبارک ماریا»، علت خاص بودن مجموعه را نگاه خاص نویسنده به موضوع انسان وحیوان و انسان و زن دانست.
در ادامه، هادی نودهی نويسنده كتاب «شمايل لرزان قدرت»، در ابتدای سخنش، پرداختن به محیط هایی را مهم دانست که تولید فکر می‌کنند و در مقابل فضاهايي قرار دارند كه تفكر و انديشه را انكار مي‌كنند.
نودهي در ادامه گفت: برداشت من این است که ما هم در ایجاد چنين روندهايي مقصريم. روندی که به تولید کتاب‌های انبوهی می‌انجامد که ارزش داستانی چندانی ندارند. نكته ديگر مد يا جريان‌هايي هستند كه در مقاطعي در ادبيات ما رايج مي‌شوند، به طور مثال راوی خنثی یا داستان‌های آپارتمانی در دوره‌اي ایجاد می‌شود، پرورش پیدا می‌ند و در نهایت در یک مسیر نادرست به توليد انبوه می‌سد و در نهايت هم به ابتذال کشیده می‌شوند.
نودهی در ادامه صحبت‌هايش افزود: دو داستان جنگي این مجموعه، به کلیشه‌ها نزديكند. اما آنجا که نویسنده به مقابله با این ادبیات ضد مدرن می‌پردازد، با نگاه جانبدارانه اجتناب‌ناپذیر ناچار به ایجاد يك کلیشه دیگر دست می‌زند. ولی با همین شرایط موجود، نویسنده كتاب در دو داستان «باران به دهانش می‌بارد» و «سه راه مرگ» با ایجاد شک، در واقعيت ماجراي رخ داده که از عناصر دنیای مدرن است، توانسته داستان‌های جنگ‌اي بسازد که فضای بسیار مدرنی دارند و دارای روایتی غیر ایستا هستند.
مردعلي مرادی، از ديگر نويسندگان حاضر در جلسه به توصیف‌های خوب و فضاسازی در كتاب جزيني اشاره کرد و افزود: به اعتقاد من همه داستان‌هاي اين كتاب حرفی برای گفتن داشتند و آن‌هایی موفق‌تر بودند که مضمون و تکنیکشان هماهنگي بيشتري با هم داشت.
میترا صادقی، نویسنده کتاب «آمده بودي برای خداحافظی» نیز درباره اثر گفت: ویژگی بارز اين کار زبان خوب است و تکنیک موثر. البته موضوع دیگری که این داستان‌ها را ماندگار می‌کند، خوانش‌های مختلفی است که خواننده مي‌تواند درباره متن داشته باشد؛ نه درك تنها يك موضوع یا تکنیکي خاص.
پنجشنبه ۲۸ مهر ۱۳۹۰ - ۱۵:۲۷
نظر شما