پس از اهداي جايزه فرانسوي «صفحه كتابفروشيها» در سال 2011 به «توركتو»، هيات داوران ژان ژيونو اين رمان را در دور نخست رايگيري با اختلاف قابل ملاحظهاي نسبت به «از حلقه پچ پچهها» اثر كارول مارتينز (گاليمار) و «خانه ماچايف» اثر استانيسلاس ويلز (سرژ سافران) شايسته جايزه امسال دانستند.
قصه تازه متين آرديتي روايت سرنوشت پرماجرا و خيالي هنرمند مهاجر ترك تباري به ونيز در قرن 16 ميلادي است. سال 1519 الي سوريانوي يهودي در قلب بلاد اسلامي در استانبول به دنيا ميآيد و با نام الياس ترويانو به ونيز ايتاليا كوچ ميكند. در آنجا با نقاش سرشناسي از دوران رنسانس به نام تيشن (تيزيانو وچلي) ملاقات ميكند و ضمن مراوده با او و كسب تجربههاي ناب در هنر نقاشي، به ارایه آثاري بينظير با نام مستعار «توركتو» (ترك كوچك) ميپردازد.
توركتو يا الياس ترويانو با هدف كسب دانش و هنر در جامعه متعصب كاتوليك مذهب قرن شانزدهمي ايتاليا هويت شرقياش را پنهان ميكند. آرديتي در اين اثر به روايت قصهاي تاريخي دست ميزند كه در آن اسلام، مسيحيت و يهوديت مبارزهاي زيركانه اما بدون خشونت در دل قهرمان داستان دارند. همچنين ميتوان آن را انديشهاي در باب رابطه هنر و قدرت قلمداد كرد.
ژان-ماري گوستاو لوكلزيو (1997)، ژان راسپاي (2001)، ژاك شسه (2007)، املي نوتومب (2008) و شارل دانتزيگ (2010) از چهرههاي سرشناسي هستند كه جايزه ژان ژيونو را در سالهاي اخير دريافتكردهاند.
متين آرديتي تركتبار، نويسندهاي سویيسي است كه افزون بر درخشش در دنياي ادبيات داستاني، رهبر اركستر موسيقي بخش غربي كشور سویيس يا «سویيس فرانسوي زبان» و ریيس بنياد «ابزار موسيقي صلح ژنو» است.
عمده آثار آرديتي كه به زبان فرانسه نوشته شدهاند از سوي نشر آكت سود فرانسه به بازار عرضه شدهاند. سال 2006 «نامه آخر به تئو، پانسيون مارگريت» موفق به كسب جايزه ليپ سویيس شد و يك سال بعد «غيرمنتظره» نيز جايزه راديوي فرانسوي زبان سویيس را دريافت كرد.
متين آرديتي متولد 2 فوريه 1945 در آنكاراي تركيه، نويسندهاي سویيسي است كه در 7 سالگي به اين كشور آمد و تمام دوران تحصيلش را در مدارس شبانه روزي گذراند. تا آنجا كه از مدرسه پلي تكنيك لوزان مدرك فيزيك و به دنبال آن ديپلم كلاهكهاي هستهاي دريافت ميكند. او سرانجام در دانشگاه استانفورد آمريكا تحصيلاتش را در زمينه فيزيك اتمي به پايان ميرساند. او كه در ژنو زندگي ميكند اكنون در مدرسه پلي تكنيك ژنو به آموزش فيزيك ميپردازد.
جالب آنكه تا قبل از سال 2000 آرديتي هرگز اثري داستاني منتشر نكرده بود و سال 2004 «سالن كنسرت ويكتوريا» نخستين رمان او، در سن 60 سالگي منتشر شد و جايزه رمان اول سابله را كسب كرد.
نظر شما