كتاب «ايمان، خرد، دانشگاه (نقد و بررسي سخنان پاپ بنديكت شانزدهم پيرامون اسلام)» به كوشش دكتر عبدالحسين فخاري و با همكاري دانشگاه تهران، مركز ملي مطالعات جهاني شدن و مجمع جهاني فرهيختگان مسلمان، از سوي انتشارات نبأ منتشر و روانه بازار نشر شد.-
اظهارات جنجالي پاپ بنديكت شانزدهم ـكاردينال راتزينگرـ در دانشگاه «رگنزبورگ» آلمان در اهانت به پيامبر اكرم(ص) و اسلام، اعتراضات، راهپيماييها و پيآمدهاي مختلفي را در جهان اسلام به دنبال داشت. اين اظهارات چون از سوي بالاترين مقام مذهبي كليساي كاتوليك ـآنهم اندكي پس از انتخاب شدنش به مقام «پاپ»ـ ارايه ميشد، ميرفت تا خصومت ديرينه اصحاب كليسا را با اسلام و مسلمين در يادها زنده كند، به ويژه كه «پاپ»هاي قبلي تلاش ميكردند هميشه با جهان اسلام برخورد مودبانه و مهربانانه را به نمايش گزارند، در حاليكه اين پاپ جديد برخلاف اين سيره حركت كرده بود.
ضرورت پاسخگويي به بيانات پاپ، آن هم در قالبي علمي و دانشگاهي، موسسه اطلاعات و تحقيقات اسلامي (IRIC) را بر آن داشت تا در يك همايش تحقيقي كه در يكي از دانشگاههاي معتبر جهان اسلام برپا شد، به نقد منصفانه آن سخنان بپردازد.
دكتر فخاري در مقدمه اين اثر مينويسد: «پس از رايزنيها و مشاورهها، دانشگاه تهران ـبه عنوان يكي از معتبرترين دانشگاههاي جهان اسلامـ براي اين امر مهم انتخاب شد و اينجانب ماموريت يافتم تا اين همايش را برگزار نمايم. نخست موضوعات محوري اين نقد در نشستهاي كارشناسي با اساتيد فن، تعيين گرديد و از محققان و پژوهشگران براي تدوين مقاله تحقيقي دعوت به عمل آمد.
پس از جلب نظر آيتالله دكتر عميد زنجاني، رياست وقت محترم دانشگاه، تاريخ همايش (نوزدهم مهرماه 1385) تعيين گرديد و عنوان "ايمان، خرد، دانشگاه" براي همايش برگزيده شد و از اصحاب فرهنگ و علم در همه دانشگاهها براي حضور در همايش دعوت به عمل آمد.»
تالار علامه اميني(ره) در كتابخانه مركزي دانشگاه تهران، ميزبان اين سمينار علمي بود و سخنرانان و محققان در جمع دانشگاهيان اعم از استادان و دانشجويان، مقالات تحقيقي خود را ارايه كردند. اين رويداد در رسانههاي ديداري و شنيداري به عنوان نخستين پاسخ علمي فرهيختگان جهان اسلام به سخنان پاپ بنديكت شانزدهم، بازتابهاي گستردهاي پيدا كرد.
اگرچه نمايندگان عاليرتبه روحاني از كليساهاي مستقر در ايران نيز به اين مجلس دعوت شده بودند، اما در آخرين لحظه (به دليل كسب اجازه از مقامات عاليتر كليسا) از حضور پوزش خواستند، ولي سخنان «رابرت بيگلريان» نماينده مسيحيان در مجلس شوراي اسلامي در اين همايش، نشان داد كه جهان مسيحيت نيز از سخنان پاپ ناخشنود بوده است.
در همين راستا، آيتالله العظمي جعفر سبحاني نيز در نامهاي سرگشاده به پاپ نوشت: «عاليجناب پاپ! پس از سلام: نظر شريف را به مطالب ياد شده در زير جلب ميكنم:
1ـ گفتمان سازنده بر پايه احترام متقابل استوار است. شما عاليجناب ميتوانستيد نظريه خود را با عباراتي زيبا و دور از تعصب و اهانت مطرح كنيد و به حكم آزادي بيان و قلم، كسي بر شما اعتراض نميكرد جز اين كه ميتوانست پاسخي بر نظريه شما بنويسد اما متاسفانه سخنراني شما كاملا اهانتآميز بود.
2ـ مساله عقلاني بودن ديني، يك مساله كلامي كاملا تخصصي است كه بايد در يك محيط علمي مطرح شود نه در يك مجمع عمومي، آن هم در حضور 260 نفر شنونده كه غالب آنان به خاطر ارادت به شما به آنجا آمده بودند بدون اين كه از مسائل كلامي و فلسفي اطلاعي داشته باشند. طرح چنين مسائل در اين محيط، دور از بلاغت و فن سخنراني است.
3ـ تخصص جنابعالي در كلام مسيحي است و شما حق داريد در اين مورد اظهار نظر كنيد و بگوييد مسيحيت سراسر عقلاني است و خردورزي و دينداري با اين آيين گره خورده است ولي آيا در كلام اسلام نيز سابقه تحصيل و مطالعات ممتد داريد تا درباره آن اظهارنظر كنيد و سخنراني شما حاكي از آن است كه از كتب اسلامي و نوشتههاي عالمان واقعي چندان اطلاعي نداريد و لذا براي اثبات سخنان خود به گفته يك امپراطور مسيحي به نام (ايمانوئل دوم) استناد جستيد و اين بسيار عجيب و شگفتآور است زيرا معمولا سلاطين و اصحاب زور و قدرت براي كسب وجهه به سخنان روحانيون استناد ميجويند تا از اين طريق كسب وجهه كنند ولي در اينجا جريان برعكس است يك مقام ديني در اثبات انديشه خود به گفتار يك حاكم عصر قرون وسطي استناد جسته و امت بزرگي را به جهالت و دوري از عقلانيت متهم كرده است. و به يك معني شما با نص انجيل مخالفت ورزيديد كه ميگويد: "كار قيصر را به قيصر و كار مسيح را به مسيح باز سپاريد" شما نبايد به سخنان امپراطور قرون وسطايي كه خارج از حيطه تخصص وي بوده استناد ميجستيد... .»
آيتالله سبحاني در پايان نامه خود مينويسد: «شما با اين سخنراني خود نميتوانيد در گفتوگوي اديان شركت كنيد زيرا گفتوگوي اديان براي نزديك كردن ديدگاههاي پيروان آيين ابراهيمي است و شما درصدد دور كردن ديدگاهها هستيد و در نتيجه گامي به سوي تفرقهافكني برداشتهايد كه نتيجه آن قرار گرفتن جهان در آستانه جنگهاي صليبي است و با اين روش ثابت كرديد كه طرف خوبي براي گفتوگو نيستيد.
در پايان يادآور ميشوم آيين اسلام و متفكران اسلامي درباره صفات و افعال خدا، بحثهاي شيرين و عقلاني دقيقي دارند كه به اعتراف برخي از متفكران مسيحي، بسياري از ابهامها را برطرف ميكند و اگر عاليجناب و كساني كه در ركاب جنابعالي هستند با اين مفاهيم آشنا شويد قطعا بسياري از ابهامهايي كه در آيين كليسا درباره صفات خدا هست برطرف ميشود ولي متاسفانه تخصص جنابعالي در كلام مسيحي است نه كلام اسلامي؛ و كارشناسي را به كار نگرفتهايد كه هويت واقعي اسلام را براي شما بيان كنند.
من در اينجا دامن سخن را كوتاه ميكنم اميدوارم روزي فرا رسد كه رسما به اشتباه خود اعتراف نموده و از يك جامعه يك ميليارد و نيمي پوزش بطلبيد.»
چاپ نخست كتاب «ايمان، خرد، دانشگاه (نقد و بررسي سخنان پاپ بنديكت شانزدهم پيرامون اسلام)» با شمارگان 1000 نسخه، 196 صفحه و بهاي 30000 ريال راهي بازار نشر شد.
نظر شما