عباس پرتوي مقدم در گفت ‌و گو با خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، ‌درباره حجم و محتوای مربوط به تاریخ انقلاب اسلامی در کتاب‌های درسی تاریخ، اظهار كرد: اين مطالب در دو مقطع تحصیلی راهنمایی و متوسطه ارايه شده‌اند و در دوره ابتدايی، کتاب تعلیمات اجتماعی پایه پنجم، به انقلاب اسلامی مي‌پردازد.

وي با اشاره به مباحث کتاب تاریخ پایه سوم مقطع راهنمایی،‌ افزود: نسخه اصلاح شده اين بخش امسال به دانش‌آموزان ارايه شد كه مشتمل بر تحولات تاریخ ایران از تشکیل دولت صفوی تا زمان حال است. از اين كتاب 120 صفحه‌اي بیش از 40 صفحه به انقلاب اسلامی اختصاص دارد.

پرتوي مقدم در ادامه گفت: در مقطع متوسطه، مباحث تاریخ انقلاب اسلامی در دو کتاب درسی «تاریخ ایران و جهان 2 » در پایه سوم رشته علوم انسانی در حدود 60 صفحه و كتاب «تاریخ معاصر» براي رشته‌های غیرانسانی در 80 صفحه، به تاریخ انقلاب اسلامی اختصاص داده شده است كه با توجه به محدوده زمانی تعيين شده براي کتاب‌های درسی، اين حجم قابل قبول است.

وي در مورد ایراد‌های وارده بر کیفیت مباحث مربوط به انقلاب اسلامی در کتاب‌های درسی تاریخ، گفت: در حوزه انتخاب و ساماندهی محتوا، اين ایراد و اشکالات وارد است. بخش عمده این ایرادها مربوط به نوشته نشدن یا طرح ناقص پاره‌ای از مباحث و موضوع هاي تاریخ انقلاب است. اما با وجود محدودیت براي حجم کتاب درسی و ساعت تدریس نمی‌توان تمام مباحث را مطرح كرد. نكته ديگر آن است كه براي آموزش و انتخاب مباحث و محتوای تاریخ انقلاب برای کتاب‌های درسی، سلیقه‌ها متفاوت است.

اشکال دیگری که به محتوای تاریخ انقلاب اسلامی در كتاب‌هاي درسي وارد مي‌شود، نبود تعادل و توازن در پرداخت به مباحث و تكيه بر جنبه‌هاي سیاسی و نظامی تاریخ، فارغ از جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی یا تاكيد بر جزيیات وقایع و مغفول ماندن زمینه‌ها، دلایل، عوامل و پیامدها و نتایج پدیده‌های تاریخی است. 

پرتوي مقدم در اين‌باره گفت: گروه تاریخ دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب‌های درسی در نظر دارد با تغییر رویکرد برنامه درسی تاریخ، کتاب‌های اين درس را به تدریج بازنگری و اصلاح كند تا اين ایراد ها برطرف یا به حداقل برسند. 

اين كارشناس در ادامه با اشاره به اهميت تاريخ انقلاب اسلامي براي نسل امروز، اضافه كرد: بیداری اسلامی کنونی در منطقه، دستاوردي از انقلاب اسلامی ايران شناخته مي‌شود. بر اين اساس معتقديم كه بايد تاریخ انقلاب اسلامی را در قالب درسی مستقل به ارزش حداقل 2 واحد در برنامه درسی دوره متوسطه تحصیلی گنجاند. گروه تاریخ دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتاب ‌های درسی امیدوار است این پیشنهاد مورد استقبال و توجه نهادهای مسوول قرار گیرد.

پرتوي مقدم در پاسخ به اين پرسش كه محتوای مباحث انقلاب اسلامی در کتاب‌های درسی تاریخ، از حیث تدریس و ارزشیابی با چه مسايل و مشکلاتی مواجه است؟ گفت: علاوه بر تاثير دبیران غیرمتخصص و فاقد مهارت‌های لازم، رویکرد حافظه‌محوری آموزش در کشور بر نگارش كتاب‌ها تاثيرگذار است. زيرا بر این اساس، رسالت دبیر تاریخ چیزی جز انباشتن ذهن دانش‌آموز از مجموعه‌ای از گزاره‌های تاریخی در قالب نام‌های مختلف شخصیت‌ها، سلسله‌ها، خاندان‌ها، مکان‌های جغرافیایی، عهدنامه‌ها و وقایع منفرد، پراکنده، بی‌ربط و باربط نیست.

وي افزود: در این وضعيت هر دبیر و کلاسی که ذخیره بیشتری از اطلاعات در حافظه دانش‌آموز ولو به صورت موقت و کوتاه مدت ایجاد کند، موفق و کاراتر نشان داده‌ می‌شود. در این میان، رسالت اصلی معلم که هدایت، راهنمایی، ایجاد علاقه و انگیزه و مهم‌تر از همه ترغیب متعلمان به تفکر و تعقل است، کاملاً فراموش شده است.

پرتوي مقدم در پايان گفت: نتیجه اين رویکرد آموزشی، ارزشیابی و آزمون، تبدیل به ابزاری برای سنجش میزان حافظه دانش‌آموزان و ارزیابی میزان محفوظات او می‌شود. انگار هدف از گنجاندن درس تاریخ در برنامه آموزشی، سنجش میزان قدرت حافظه دانش‌آموزان بوده است. در این وضعيت، تدریس و ارزشیابی از پایین‌ترین سطح شناختی که همان مرحله دانش است، فرا نمی‌رود و بلکه به سطحی‌ترین و جزئي ترین اجزای دانش بسنده می‌کنند. بنابراین نه تنها یادگیری محقق نمی‌شود، بلکه اجبار مخاطبان برای به خاطر سپردن مجموعه وسیعی از داده‌های مشابه، بی آنکه رابطه آن‌ها را درک کند، موجب بی‌رغبتی و حتی دلزدگی آنان از درس خواهد شد.