به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، نشست نقد و بررسي كتاب «روانشناسي تيپ‌هاي شخصيتي نه‌گانه، اينياگرام» اثر پروين دقيقيان از انتشارات آشيانه كتاب با حضور پريسا عظيمي‌پور و ماه‌منير رستا،‌ كارشناسان ارشد روانشناسي و مشاوره و سپيده باطبي، دبير نشست عصر روز يك‌شنبه (19 شهريور) در سراي اهل قلم موسسه خانه كتاب برگزار شد.

پريسا عظيمي‌پور با بيان اينكه نخستين فعاليت پژوهشي در حوزه اينياگرام را در سطح آكادميك ايران انجام داده، گفت: چهار مقاله برگزيده سمينارهاي ايران را نيز در حوزه مشاوره شغلي و تاثير آن بر انتخاب جوانان، رضايت زناشويي و خودشناسي با استفاده از نظريه اينياگرام انجام داده‌ام.

وي با بيان اينكه در حال هنجاريابي پرسشنامه‌هاي نظريه اينياگرام در ايران است، توضيح داد: اين پرسشنامه‌ها براساس جمع‌آوري نظريات هزار نفر در دست تدوين است. كتاب «روانشناسي تيپ‌هاي شخصيتي نه‌گانه، اينياگرام» از جمله منابعي است كه در اين حوزه كمك بسياري به پژوهش‌هاي نظري مي‌كند.

عظيمي‌پور يادآور شد: مباحث اين كتاب از تعريف شخصيت و ويژگي‌هاي آن آغاز شده و در تمام بخش‌ها چون يك راهنما به خواننده در يافتن نقاط قوت و ضعف خود كمك مي‌كند. يكي از مهمترين و جديدترين نظريات درباره شخصيت‌شناسي، اينياگرام است كه در آن تيپ‌بندي شخصيتي افراد براساس ويژگي‌هاي بارز هر تيپ تشريح شده است.

وي ادامه داد: يكي از تفاوت‌هاي اصلي سبك تيپ‌شناسي اينياگرام با ديگر تيپ‌هاي شخصيتي كه در گذشته مطرح مي‌شد، ‌اين است كه در اين نظريه تفاوت افراد در تيپ‌هاي مختلف مشخص و راه‌هاي رشد و تكامل افراد تشريح شده است. اينياگرام از دو واژه اينيا به معناي «نو» و گرام به معناي «ترسيم يا شكل» تشكيل شده است.

عظيمي‌پور با اشاره به اينكه 9 تيپ شخصيتي اين نظريه به صورت دايره‌اي ترسيم و هر يك با عدد نمادگذاري شده است، افزود: هر يك از اين تيپ‌ها در كتاب «اينياگرام» تشريح شده است. در اين نظريه هيچ تيپي بر ديگري برتري يا كهتري نداشته و تيپ‌ها هيچ تمايز جنسيتي ندارند.

وي يكي از مهمترين مباحث اين كتاب را توجه به رشد فردي بر اساس شناخت تيپ‌هاي شخصيتي دانست و افزود: اينياگرام چون يك آيينه و راهنما افراد را با قسمت‌هاي تاريك ذهن خود آشنا كرده، استعدادها را شكوفا مي‌كند و در نهايت باعث درك احساسات و افكار خود و ديگران مي‌شود.

در ادامه ماه‌منير رستا عنوان كرد: «بقراط» نخستين فردي است كه درباره تيپ‌شناسي تحقيق كرده و پس از آن افرادي چون يونگ، فرويد و... به اين حوزه پرداختند. مهمترين هدف از تيپ‌شناسي، گرايش به پيش‌بيني است، اينكه افراد علاقه به پيش‌بيني رفتار و اعمال خود و ديگران دارند.

وي مهمترين ويژگي پيش‌بيني رفتار را شناسايي خود و ديگران در موقعيت‌هاي مختلف برشمرد و افزود: «گرجيف»، مبدع اينياگرام فردي اهل گمانه‌زني، فكر بوده و به سفر علاقه بسياري داشته، به هر شهر عارف‌پروري، سفر كرده و در اين‌باره به مطالعه انسان‌ها پرداخته است.

رستا يادآور شد: گرجيف اعتقاد دارد كه انسان با لنز مخصوصي به دنيا نگاه مي‌كند و اين لنز بسياري از ديدني‌ها را به وي تحميل مي‌كند، بر اين اساس انسان با درونيات خود به واقعيت‌ها نگاه نمي‌كند، انسان‌ها در يك خواب هيپنوتيزمي‌ قرار دارند كه تنها بر اساس عادات، بسياري از اعمال را انجام مي‌دهند.

اين كارشناس ارشد مشاوره و روانشناسي، فرآيند ادراكي، احساسي و تفكر را مثلت عناصر انساني به شمار آورد و گفت: بر اساس زمينه تربيتي هر يك از افراد، مقدار اين عناصر باعث تمايز در تيپ‌هاي شخصيتي افراد مي‌شود و در نهايت برمبناي نظريه اينياگرام تيپ‌هاي يك، دو، چهار، پنج و هشت براساس ميزان متفاوت وجود سه راس مثلث (فرآيند ادراكي، احساسي و تفكر) ايجاد شده‌اند.

رستا يكي از امتيازات تيپ‌شناسي گرجيف در اين كتاب را طرح هشدارهاي شخصيتي دانست و گفت: براساس هر يك از تيپ‌ها بايد بتوانيم از تفكرات آزاردهنده آگاهي يافته و به كنترل بي‌ارادگي‌ها و عادات ناپسند خود بپردازيم.

سپس عظيمي‌پور درباره 9 تيپ شخصيتي افراد توضيح داد: تيپ اول «اصلاح‌گرا» نام دارد و فرد كمال‌طلب، مقيد به انجام بي‌عيب امور، پايبند قواعد و اصول و هدف‌مند مي‌شود. تيپ دوم «مهرطلب» و بسيار رايج ميان زنان ايراني، تاييد طلب و علاقه‌مند به دوست‌داشته شدن، تيپ سوم «انگيزه دهنده» داراي توانايي زيادي در سازگاري و انطباق با محيط، بلند پرواز و به شدت نگران وجهه خود است، تيپ چهارم «هنرمند و فردگرا»، درخود فرورفته و داراي انديشه‌هاي خيالي است.

وي ادامه داد: تيپ پنجم شخصيتي «مخترع، نويسنده و محقق»، متفكر و در بعضي امور غيرمتعارف، تيپ ششم « وفادار، مسووليت‌پذير، مشكوك و محتاط»، تيپ هفتم «مشتاق و با انگيزه، فعاليت‌گرا و تنوع طلب»، تيپ هشتم «رهبر، چالش‌طلب و با اعتماد به نفس» و تيپ نهايي «مسالمت‌جور، صلح طلب و سازگار» است.

وي يكي از نكات برجسته اين كتاب را توجه به طبقه‌بندي تيپ‌هاي شخصيتي برشمرد و اظهار كرد: يكي از مهمترين مبحث اينياگرام، ادراك و توجه به مراكز شعور انساني است. اين تيپ 9 گانه شخصيتي به سه تيپ تقسيم مي‌شود، يكي از گروه‌ها «احساسي» شامل تيپ دو، سه و چهار (مثلت دل)، گروه منطقي شامل تيپ پنج، شش و هفت (مثلث مغزي) و گروه ارادي چون تيپ هشت، 9 و يك (مثلث غريزه)‌ محسوب مي‌شوند.