به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) چهارمین نشست منشور اخلاق نویسندگی عصر روز گذشته (18 مرداد) با حضور مهدی کاموس، نویسنده، محقق ادبیات کودک و نوجوان، محمود حکیمی، نویسنده و داستان نویس و احسان عباسلو، دبیر نشست در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.

در این نشست مهدی کاموس با اشاره به اینکه مبحث منشور اخلاق نویسندگی موضوع تازه ای نیست و از گذشته‌ها به صورت قانون نانوشته در جوامع وجود داشته، توضیح داد: بسیاری از نویسنده ها در نوشته‌های خود مجموعه‌ای از اخلاقیات را رعایت می‌کنند، همه می‌دانند باید حق‌مدار باشند و در حاشیه آزادی بیان، امانت‌داری و ذکر منبع را درنظر بگیرند.

وی یکی از علل طرح مبحث منشور اخلاق نویسندگی را وجود کاستی‌ها و ضرورت‌هایی برای تامین حقوق نویسدگان کشور دانست و گفت: امروز، تعداد نویسندگان کشور بیشتر از گذشته شده و بنابراین در این دوره بیش از هر زمان دیگری مسایلی چون حقوق معنوی و مادی مولفان، ذکر منبع اثر و بحث سرقت ادبی مطرح شده است.

کاموس با تاکید براینکه منشور اخلاق نویسندگی عاملی برای سیانت از حقوق نویسنده، اثر و مخاطب است، افزود: وجود چنین منشوری در جامعه ضرورت دارد اما درباره مکتوب شدن یا نشدن آن، جای بحث فراوان است؛ چراکه هیچ منشوری نمی‌تواند با ضمانت اجرایی همراه باشد و همین امر، عاملی برای تبدیل شدن آن به شعار خواهد شد. 

این نویسنده و محقق اخلاق نویسندگی را دارای سه بعد نویسنده، اثر و مخاطب برشمرد و افزود: درصورتی که منشور اخلاق نویسندگی منجر به رعایت دستورالعمل‌های خاصی شود، تنها در حد تبلیغ و تزیین باقی می‌ماند اما اگر این منشور به صورت گفتمانی بین نویسندگان، مسوولان و مخاطبان درآید به سیانت از آزادی بیان و رعایت حقوق نویسنده، خواننده و جایگاه آن منجر خواهد شد.

همچنین محمود حکیمی، داستان‌نویس درباره اهمیت اخلاق نویسندگی گفت: ماکسیم گورکی در مطالبش می‌نویسد، آنکه قلم به دست می‌گیرد باید پیش از آنکه قلم را روی کاغذ قرار دهد، بداند که چرا، با چه هدفی و برای چه مردمی خواهد نوشت. هر نویسنده‌ای ویژگی‌های خاصی دارد، گروهی شهرت‌طلبند و با تمام وجود تلاش دارند که مردم آنها را بشناسند و درهرمجلسی سخنی از آنها به میان باشد، نویسنده شهرت طلب تنها در اندیشه آن است که نویسندگان مشهور زمان خود را بشناسد و از آنها تقلید کند.

وی در ادامه افزود: برخی از نویسندگان تاریخ‌نگار شهرت طلب دارای اخلاق خوبی نیستند. چنین فردی از بیان هیچ سند و منبع جعلی باکی ندارد و دردنیا از این نویسندگان فراوان است. مهدی پیشوایی، کتابی مختص جنایات متوکل عباسی نوشته و نویسنده دیگری به نام ابوعثمان بن جاهز در کتابش از متوکل عباسی تعریف کرده و توضیح داده که اگر بخواهیم جنایات همه پادشاهان عالم را جمع کنیم و از نخستین کسی که به فرمانروایی زمین رسید، همه خوبیها را گردآوریم، بازهم کردار پادشاه ما متوکل به همه فزونی خواهد داشت. این نوع نویسندگان چون جاهز، هیچ تعهد اخلاقی به انسان ندارند و درقبال منابع جعلی خود، تنها به پول و مقام فکر می‌کنند.

حکیمی با اشاره به اینکه تعریف و تدوین منشور اخلاق نویسندگی عاملی برای جداسازی نویسندگان عدالت‌خواه از فاسد است، یادآور شد: نمونه کاملی از یک منشور اخلاقی، نهج البلاغه حضرت علی (ع) است. 

این داستان‌نویسنده با تاکید بر اینکه اخلاق نویسندگی باید با تقوا همراه باشد، وگرنه هرنویسنده‌ای با بازی با کلمات می‌تواند، خود و نوشته‌اش را توجیه کند، توضیح داد: بسیاری از خاطرات نوشته شده رجال عصر ناصرالدین شاه و پهلوی نوعی توجیه فعالیت‌های نویسندگانشان محسوب می‌شوند. نویسندگان متعهد اگر به اشتباه تاریخی غیرعمد خود پی ببرند، در جایی دیگر یا در چاپ دوم کتاب اشتباهاتشان را اصلاح می‌کنند.