به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، از آنجا كه بسياري از كتاب‌هاي باستان‌شناسي از جنگ جهاني دوم به بعد گزارش كاوش‌ها را به كمك ترسيم مستندسازي و مصور كرده‌اند، ايجاد رابطه بصري ميان بيننده و برجسته‌سازي ويژگي‌هاي شيء و تصوير همواره مورد توجه بوده است.
طراحي‌هاي اوژن فلاندن و كُست در دوره قاجاريه از آثار و بناهاي تاريخي و جزئيات تزييني آنها چنان ارزشي به محتواي كار بخشيده‌اند كه هنوز هم تازگي روز نخست طراحي و ترسيم را به بيننده القا مي‌كنند. در حالي كه بسياري از موضوعات و آثار از لحاظ جزئيات نقش و تزيين و حتي شكل ظاهري در طول زمان دستخوش تحول شده‌اند.
همه يافته‌هاي باستان‌شناسي ارزش ثبت و ضبط اطلاعات، تزيينات و جزئيات فني و فيزيكي خود را دارند. مطالعات باستان‌شناسي به كمك مقايسه، تشابه و ويژگي‌هاي هنري و فني، نيازمند دانش طراحي فني يا رسم فني است و چون رسم فني بر طبق قواعد و اصول مدوني انجام مي‌شود، يك نوع هماهنگي و يكنواختي و رعايت قوانين بر آن حاكم است و به همين دليل بازخواني و استنتاج اطلاعات از يك ترسيم فني، براي همه استفاده‌كنندگان يكسان است.
امروز گرچه عكس‌برداري با دستگاه‌هاي نوين ساده‌تر، راحت‌تر و كم‌هزينه‌تر از گذشته انجام مي‌شود، ليكن به وسيله ترسيم فني و طراحي مي‌توان يافته‌هاي باستان‌شناسي را به طور كامل مستندسازي كرد. در عكاسي ايجاد برش‌هاي فرضي و بيان تلويحي جنس اشياء مانند سفال، سنگ، شيشه، استخوان، عاج، چوب يا فلز چنان يكنواخت و بي‌انگيزه خواهد بود كه شايد كاوشگر قادر به نشان دادن توصيفات ذهني و علمي نباشد.
در حالي كه، در ترسيم فني براي نمونه سطوحي كه بر اثر قالب روي شيء ايجاد شده‌اند با استفاده از نقطه‌هاي ريز و همچنين سطوحي كه بر اثر تراش به وجود آمده‌اند با استفاده از هاشورهاي ملايم و متناسب چنان گويا هستند كه هيچ‌گاه به وسيله عكاسي، قادر به بيان اين مطالب به اين صراحت نيستيم.
تبديل سطوح كروي و خميده به سطوح مستوي و نشان دادن جزئيات كامل نقوش روي يك ظرف سفالي يا فلزي كروي يا چندوجهي در بيان مقصود و تفسير هنري، تاريخي و فني براي باستان‌شناسان و كاوشگران رضايت خاطر مطلوبي را به همراه دارد.
خوشبختانه باستان‌شناسان به مستندسازي، استخراج نقوش، تلفيق نقوش، تبديل نقش‌هاي سه‌بعدي به دو‌بعدي خطي و خواناسازي آنها براي خواندن و مطالعه بيشتر به ويژه در مهرها، سكه‌ها، نقش‌برجسته‌ها و كتيبه‌ها اهميت بسياري مي‌دهند و بر اين اساس دانشجويان رشته‌هاي هنر، باستان‌شناسي، موزه‌داري، صنايع دستي و هنرهاي سنتي الزاماً بايد به دانش طراحي فني يا ترسيم فني اشياء و يافته‌هاي باستان‌شناسي آشنايي داشته باشند.
اقدام به موقع سازمان سمت در ترجمه و در دسترس قرار دادن اين كتاب بسيار به جا و شايسته است. همچنان كه نويسندگان كتاب در بيان اهميت تدوين اين كتاب به طور مفصل بحث كرده‌اند، آنها مزاياي استفاده از ترسيم فني و چاپ آسان آن را از ويژگي‌هاي برجسته اين كار مي‌دانند.
در بسياري از مطالعات تخصصي و ميكروسكوپي ديرين‌شناسي و پيش از تاريخ درباره ابزارهاي اوليه انسان، به ويژه ابزارهاي سنگي اجتماعات نخستين انساني شايد جز به كمك ترسيم فني، ابزارهاي ساخته شده را از قطعات غيرابزاري كه باستان‌شناسان آن را تراشه مي‌نامند، نتوان تشخيص داد. در اين كتاب به همه اين مسائل توجه شده است و ترسيم انواع اشياء و ابزار از هر جنس و ماده‌اي آموزش داده شده است.
کتاب حاضر با هدف راهنمايي در انواع شيوه‌هاي ترسيم «يافته‌ها»، از مرحله طراحي مدادي اوليه تا مراحل نهايي و آماده‌سازي براي چاپ، تدوين شده است و هدف آن ارتقاء معيارهاي ترسيم يافته‌هاي باستان‌شناسي با طرح اصول کلي و همچنين قواعد خاص مربوط به انواع گوناگون مواد و دست‌سازه‌هاست. هر فرايندي به تفصيل با جزئيات آن توضيح داده شده و به همراه آن نمودارها، ارجاعات و نمونه‌هايي از آنچه نويسندگان آنها را طراحي «خوب» در نظر گرفته‌اند، ارائه شده است.
كتاب «راهنماي طراحي يافته‌هاي باستان‌شناختي» براي دانشجويان رشته باستان‌شناسي در مقطع كارشناسي به‌عنوان منبع اصلي درس «طراحي» به ارزش 2 واحد ترجمه شده است. اين كتاب در 208 صفحه و بهاي 28000 ريال به كوشش سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاه‌ها (سمت) منتشر و در اختيار دانشجويان و علاقه‌مندان قرار گرفته است.
پنجشنبه ۲۰ مرداد ۱۳۹۰ - ۱۲:۵۶
نظر شما