به گزارش خبرگزاري کتاب ايران(ايبنا)، تشيع در بُعد نظام سياسي و حكومت به شايسته‌سالاري معتقد است و «امامت» نظامي الهي است كه بر مبناي تعيين شايسته‌ترين افراد به جانشيني پيامبر(ص) و ادامه ولايت خدا و رسول و اجراي احكام قرآن مبتني است.
آنچه در سال دهم هجري به فرمان خدا در «غدير خم» روي داد و پيامبر اكرم(ص) در روز هجدهم ذي‌حجه آن سال در بازگشت از «حجةالوداع» اميرالمومنين علي‌بن ابي‌طالب(ع) را به امامت مسلمين و ولايت امت و جانشيني خويش نصب كرد، در راستاي اطاعت امر خداوند بود.
بر اساس مطالب كتاب، غدير براي پيروان مكتب اهل‌بيت(عليهم‌السلام) ـ‌كه همان اسلام راستين است‌ـ نقطه عطف است و نقش كليدي در شكل‌گيري «خط سياسي تشيع» دارد كه ادامه اسلام ناب محمدي است.
به بهانه تجديد چاپ کتاب «فرهنگنامه غدير» نگاهي به آداب و اعمال روز غدير، آيات غدير و شخصيت علي‌بن ابي‌طالب(ع) مي‌اندازيم و در اين ميان به مطالب مندرج در كتاب نيز نظر خواهيم افكند.
آداب و اعمال روز غدير
عيد غدير خم از با فضيلت‌ترين و مهم‌ترين اعياد اسلامي است. براي ارج نهادن به اين روز بزرگ كه عيد ولايت و رهبري و روز اكمال دين و اتمام نعمت محسوب مي‌شود، اعمال و آدابي در نظر گرفته شده‌اند كه انجام آنها اين روز را متمايز و به يادماني مي‌سازد. برخي از اعمال و آداب اين روز عبارت است از: عيد گرفتن و جشن و شادي، تبريك و تهنيت‌گويي به يكديگر، روزه گرفتن، به ديدار يكديگر رفتن، وسعت و گشايش به خانواده دادن، احسان و نيكي و صدقه، خواندن نماز و دعاهاي مخصوص آن روز، غسل كردن، لباس تميز و فاخر پوشيدن، عطر زدن و.... كه در كتاب‌هاي دعا و آداب، به طور مفصل آمده‌اند.
علي(ع) توصيه مي‌فرمود كه در روز غدير، به برادران خود نيكي كنيد، به خانواده وسعت بخشيد و خرج كنيد و اظهار شادي و ابراز شادماني كنيد. حضرت امام رضا(ع) را در روز عيد غدير ديدند كه جمعي از اصحاب خاص آن حضرت در محضرش بودند. حضرت آنان را براي افطار نگه‌داشت و به خانه‌هاي آنان گندم و هدايا و خلعت‌ها و كفش‌ها و انگشترهايي فرستاد و حال و روز آنان را دگرگون ساخت و براي آنان از فضيلت و سابقه اين روز فرمود. گراميداشت اين روز و توجه بيشتر به خدا و شكر بر نعمت ولايت و اهتمام ورزيدن به اين موسم عظيم و عيد بزرگ، از توصيه‌هاي اكيد پيامبر(ص) و امامان(عليهم‌السلام) است و سزاوار است كه شيعيان در احياي اين روز و تعظيم شعائر، بيشتر بكوشند.
آيات غدير
در قرآن آيه‌هايي وجود دارند كه يا به‌طور مستقيم به واقعه غدير خم و ابلاغ پيام الهي مبني بر تعيين اميرالمومنين(ع) به امامت مسلمين مربوط مي‌شود يا آن كه گوياي ولايت امير مومنان و اهل‌بيت و فضايل خاندان رسالت(عليهم‌السلام) است. برخي از اين آيه‌ها در همين كتاب در جاي خود مورد بحث قرار گرفته‌اند؛ است، مانند آيه اكمال دين، آيه اولي‌الامر، آيه تبليغ، آيه تطهير، آيه ولايت، آيه اهل ذكر و... . مولفاني نيز درباره آيات مربوط به غدير خم، ولايت، امامت، علي(ع) و اهل‌بيت(عليهم‌السلام) تحقيقات گوناگوني انجام داده‌اند.
علي‌بن ابي‌طالب(ع)
درباره شخصيت، فضايل، سخنان و مباحث مربوط به امير مومنان علي(ع)، در موارد مختلفي از اين فرهنگنامه مطالبي آمده است. در اينجا تاريخ مختصري از زندگي آن حضرت كه زينت بخش صفحات اين اثر شده است را مرور مي‌كنيم: «علي‌بن ابي‌طالب(ع)، امام نخست شيعه و وصي پيامبر اسلام، در روز 13 رجب سال 30 عام‌الفيل (10 سال پيش از بعثت) در مكه و درون كعبه به دنيا آمد. پدرش ابوطالب، از چهره‌هاي بانفوذ و محبوب بني‌هاشم و مادرش فاطمه بنت اسد بود. دوران كودكي را در كنار حضرت محمد(ص) گذراند. وقتي پيامبر خدا(ص) به نبوت مبعوث شد، نخستين مردي بود كه به او ايمان آورد و در روزي كه پيامبر(ص) مامور شد تا دعوت خود را نسبت به خويشاوندان علني كند، ايمان خود را به پيامبر(ص) اظهار كرد، پيامبر(ص) نيز او را وصي و جانشين خود خواند. سال‌هاي نخست دوران مكه را در كنار رسول خدا(ص) بود و هنگامي كه پيامبر(ص) مي‌خواست به مدينه هجرت كند -در شب توطئه قريش براي كشتن پيامبر(ص)- در بستر آن حضرت خوابيد. علي(ع) هم چند روز پس از پيامبر اسلام(ص)، به مدينه هجرت كرد.
در نبرد بدر شركت داشت، در سال دوم هجرت، با دختر پيامبر(ص)، يعني فاطمه(س)، ازدواج كرد. ثمره اين ازدواج چهار فرزند بود به نام‌هاي حسن، حسين، زينب و ام كلثوم(عليهم‌السلام).
توطئه‌هاي كفار آغاز شد و علي(ع) در كنار پيامبر(ص)، به دفاع از اسلام و مبارزه با مشركان و منافقان پرداخت و در غزواتي چون؛ بدر، احد، خيبر، خندق، حنين و... حماسه‌ها آفريد. ذوالفقار او صف دشمنان را مي‌شكافت و كفار كينه‌توز را به هلاكت مي‌رساند.
در آخرين سال عمر پيامبر(ص)، وقتي كه حضرت رسول(ص) از واپسين حج خويش -كه حجةالوداع نام داردـ برمي‌گشت، در منطقه غدير خم، پس از خطبه‌اي طولاني در حضور نزديك به 150 هزار نفر، علي(ع) را به جانشيني خود تعيين كرد و جمله تاريخي خويش (من كنت مولاه فهذا علي مولاه) را فرمود، و همه با علي(ع) بيعت كردند.
هفتاد و پنج روز (يا نود و پنج روز) پس از اين واقعه، رسول خدا(ص) وفات نمود، اما گروهي از مردم به دنبال توطئه‌اي در سقيفه بني‌ساعده با ابوبكر بيعت كردند و علي(ع) را از خلافت كنار زدند. با آن كه امير مومنان(ع)، خود را از همه سزاوارتر براي خلافت مي‌دانست و اين حق شرعي او بود، به خاطر مصلحت اسلام و حفظ وحدت، با حاكمان به منازعه برنخاست و 25 سال دوران سه خليفه را با تلخ كامي و مظلوميت تحمل كرد. پس از كشته شدن عثمان، مردم دور آن حضرت جمع شدند و با اصرار از او خواستند كه خلافت را برعهده بگيرد. با او بيعت كردند و وي خلافت را عهده‌دار شد.
دنياطلبان و كينه‌توزان، خون عثمان را بهانه قرار دادند و بر ضد حكومت علوي، آشوب به راه انداختند؛ پيمان شكستند و به نزاع پرداختند. اين بود كه سه جنگ جمل، صفين و نهروان پيش آمد و علي(ع) با ناكثين، قاسطين و مارقين جنگيد.
حكومت علي(ع) حكومت عدالت و قسط و حق بود و اين بر خيلي از امتيازخواهان گران بود و تحمل عدل علوي را نداشتند. معاويه دسيسه‌هاي گوناگوني تدارك ديد و علاوه بر جنگ صفين، شورش‌ها و فتنه‌هاي زيادي را به راه انداخت. گروهي كه از سپاه خود او جدا شده و بناي ناسازگاري نهادند، عامل بروز جنگ نهروان شدند و اغلب آنان در آن جنگ كشته شدند. در نهايت، در 19 رمضان سال 40 هجري، امير مومنان(ع) به دست يكي از همان خوارج به نام ابن‌ملجم كه جان سالم به در برده بود، ضربت خورد و در 21 رمضان به شهادت رسيد.
امام علي(ع) هنگام شهادت 63 سال داشت و مدت نزديك به پنج سال حكومت كرد و شهيد عدالت خويش شد. پس از شهادت، پيكر او را در بيرون كوفه در محلي به نام "غري" دفن كردند. جاي قبر او تا سال‌ها پنهان بود. اكنون در شهر نجف از شهرهاي عراق، مرقد نوراني او جلوه‌گاه محبت و ولايت و عدالت است و زيارتگاه عاشقان مولي!.»
چاپ دوم کتاب «فرهنگنامه غدير» در شمارگان 1500 نسخه، 172 صفحه و بهاي 22000 راهي بازار نشر شد.
سه‌شنبه ۷ تیر ۱۳۹۰ - ۰۹:۵۲
نظر شما