
جلسه نقد و بررسي مجله رشد نوجوان، عصر ديروز 8 خرداد در سراي اهل قلم خانه كتاب و با حضور «حبيب يوسفزاده» سردبير اين نشريه و «محمدعلي شاماني» معاون سابق مجلات رشد، برگزار شد. شاماني در اين جلسه نشريات رشد را يكي از شاخصهاي توانمندي حوزه فرهنگ دانست كه گرچه همواره زير سايه كتابهاي درسي بودهاند اما پوياتر، زندهتر و دقيقتر از آنها هستند.
او ادامه داد: «در سال 1342 دفتر انتشارات كمكآموزشي اين نشريات را با عنوان «پيك» و با همكاري نويسندگان و كارشناسان امر منتشر كرد. پيك معلم، پيك كودك و پيك نوجوان عنوان برخي از آنها بود. هدف از انتشار اين مجلات، حضور جديتر در آموزش و پرورش، پشتيباني از برنامه درسي و ارائه اطلاعات تازه به جمعيت اموزش و پرورش كشور بود.»
يوسفزاده درباره فعاليت اين نشريات پس از انقلاب اسلامي گفت: «تا نزديك به دو سال پس از انقلاب اسلامي، فعاليت نشريات بهصورت معلق درآمد؛ اما به محض تثبيت اوضاع، يكي از نخستين موضوعاتي كه در وزارت آموزش و پرورش مورد توجه قرار گرفت، احياي جريان توليد اين مجلات بود. گروهي از همكاران و كارشناسان براي اين كار انتخاب شدند و براي انتخاب نامي مناسب براي اين نشريات به قرآن كريم تفأل زدند كه نتيجه آن، آيه «لا إكراه في الدين قد تبين الرشد من الغي» بود. از آن پس بود كه اين نشريات با نام «رشد» به حيات خود ادامه دادند.»
سردبير رشد نوجوان افزود: «آنچه امروز از نشريات رشد انتظار ميرود اين است كه در آيندهاي نزديك به عنوان جزئي از برنامه درسي ملي در كلاسهاي درس حضور داشته باشند؛ چرا كه دغدغه امروز همكاران ما در آموزش و پرورش، برنامه درسي ملي است كه تنها منحصر به كتاب نيست و بسته آموزشي كه كتاب هم جزئي از آن است جايگزين روش و منابع كنوني خواهد شد. تلاش ما در مجلات رشد اين است كه به عنوان تقويتكننده كتابهاي درسي عمل كنيم و در عين حال از ابعادي كه باعث جذابيت نشريات ميشود نيز غافل نباشيم. ضمن اينكه سعي ميكنيم در مطالبمان بحث آموزش حتي به شكل غير ملموس را حفظ كنيم.»
دكتر محمدعلي شاماني، معاون سابق مجلات رشد نيز درباره اين نشريات گفت: «به نظر من يكي از فعاليتهاي بعد از انقلاب به طور جدي انجام شد كه ميتوان به آن باليد، مجموعه تلاشهايي است كه در مجموعه نشريات رشد انجام گرفته است. من معتقدم نشريات رشد يكي از شاخصهاي توانمندي حوزه فرهنگ است؛ گرچه براي اصحاب فرهنگ شناخته شده نيست. واقعيت اين است كه چون اين مجلات از مجراي دولتي بيرون ميآيند همه گمان ميكنند توليد آن وظيفه دولت بوده و مانند كتابهاي درسي اندكي بيخاصيت است! شايد ما نيز چوب كتابهاي درسي را خورديم اما جنس اين نشريات با كتابها متفاوت است و به جرأت ميتوانم بگويم كه پوياتر، زندهتر، روزآمدتر و دقيقتر از كتابهاي درسي هستند.»
شاماني، نبود فاصله ميان مجله و مخاطب، جدي گرفتن مخاطب و در نظر گرفتن نيازهاي او را از جمله ملاكهاي حيات يك نشريه دانست و گفت: «آنچه باعث ماندگاري يك نشريه ميشود، جلو بودن از مخاطب به لحاظ دانش است. اكنون كتابهاي درسي از اين نظر از نوجوانان ما عقبتر هستند و اگر نشريات هم اينگونه باشند بايد گفت كه زمان مرگشان فرا رسيده است.»
او افزود: «نبض نشريه با نبض مخاطبانش ميزند و من هنوز نشانههاي حيات را در مجله رشد نوجوان ميبينم اما نگران روزي هستم كه اين نشريه مخاطب خود را فراموش كند. حالا كه رشد نوجوان به مخاطبانش نزديك شده بايد مراقب باشد تا او را از دست ندهد. از دست دادن يك مخاطب بايد براي ما روز غصه باشد اما متاسفانه گاهي ما دچار ريزش مخاطب هستيم اما برايمان مهم نيست و اين به معني مهم نبودن مخاطب است. وقتي مخاطب برايمان جدي نباشد بايد فكر كنيم كه اساسا فرهنگ در سرزمين ما به شب و تاريكي سپرده شده است.»
شاماني بر وفاق و وحدت ملي به عنوان موضوعي كه نشريات رشد بايد به آن بپردازند تاكيد كرد و گفت: «يكي از مهمترين موضوعاتي كه نشريات رشد بايد به آن بپردازند هويت ملي است. نشريات رشد با اين شمارگان بايد بر مسأله هويت سرزمين تاكيد كنند و مخاطب را وفادار به سرزمينش پرورش دهد. امروزه يكي از اساسيترين نيازهاي ما وفاق سرزميني است كه رشد نوجوان در بعضي موارد توانسته از پس اين كار بربيايد. ردپاي گويشها، متلها و داستانهاي اقوام گوناگون سرزمينمان را ميتوانيم در اين نشريه ببينيم. اما از لحاظ آموزشي هم بايد گفت با اينكه بعد آموزشي اين نشريه بر ديگر ابعاد غلبه دارد اما همچنان چندان آموزشي نيست. البته به نظر من قرار هم نيست خيلي آموزشي باشد. اين يك خطاي تاريخي است كه گمان ميكنيم نشريه يعني منبر كه همواره بايد مخاطب را موعظه كند. اما در هر صورت درباره كاركرد آموزشي اين مجله بايد به طور جديتر كار شود.»
يوسفزاده در ادامه اين نشست به برخي ويژگيهاي نشريه رشد نوجوان پرداخت و گفت: «دوره تحصيلي راهنمايي، نقطه عطف آموزش و پرورش محسوب ميشود كه اگر نظام آموزشي از اين ناحيه دچار مشكل باشد، نميتواند رسالت خود را به انجام برساند. ما در مجله رشد نوجوان نيز به علت مخاطبان ويژهاي كه داريم بايد نكاتي را رعايت كنيم. به عنوان مثال در هر دوره از مجله به موضوع بلوغ ميپردازيم تا نوجوانان اين دوره را با آگاهي بگذرانند.»
او ادامه داد: «عمده تلاش ما در مجله رشد نوجوان، توليد محتوايي است كه دانشآموز ضمن بهرهمند شدن از مطالب آن، لذت مطالعه را نيز بچشد. البته ميدانم كه رشد نوجوان در مواقعي دچار افت ميشود اما تنها اميد من اين است كه ضايعات اين مجله را به حداقل برسانيم.»
وي توضيح داد: «سعي ما اين است كه هر روز بهتر از ديروز باشيم. مثلاً مدتي پيش جشنواره طنز وبلاگي را به اين منظور پيگيري كرديم كه چهرههايي را كه بتوانند به موضوع طنز در مجلهمان كمك كنند، شناسايي كنيم. يا در مبحث كميك استريپ كه براي نوجوانان جذاب است فعاليتهايي جدي خواهيم داشت و افراد صاحبنظر در رشد نوجوان فعاليتهاي بيشتري خواهند داشت. من اميدوارم، سال سوم سردبيري من در نشريه رشد نوجوان، متفاوتتر از سالهاي پيش باشد.»
نشست نقد و بررسي مجله رشد دانشآموز ساعت 17 تا 19 هشتم خرداد در سراي اهل قلم خانه كتاب برگزار شد.
نظر شما