نشست نقد و بررسي كتاب "چشمهاي زمستاني" ترجمه افسانه شعباننژاد، با حضور مصطفي رحماندوست به عنوان منتقد در سراي اهل قلم كودك و نوجوان برگزار شد. رحماندوست درباره ترجمه چشمهاي زمستاني گفت: "چشمهاي زمستاني" نمونه موفقي از كار دشوار ترجمه شعر است كه توانسته حس شاعر را به زبان شاعرانه انتقال دهد./
در ابتداي اين جلسه كه بيشتر حاضران آن را نوجوانان تشكيل ميدادند، مصطفي رحماندوست گفت: «به طور كلي به دليل تفاوت فرهنگها، كار ترجمه كار دشواري است. وقتي به مقوله شعر ميرسيم دشواري ترجمه چند برابر ميشود چرا كه در شعر با حسهاي دروني و شخصي شاعر روبه رو هستيم. افسانه شعباننژاد در كتاب چشمهاي زمستاني، كار دشواري را انتخاب كرده و البته توانسته به خوبي از پس آن برآيد.»
رحماندوست در ادامه گفت: «دراين كتاب ما با 3 متن روبهروهستيم. يكي متن اصلي به زبان انگليسي است كه بچهها با خواندن آن با شعرهاي همسن و سالان انگليسي زبان خود آشنا ميشوند. ديگري ترجمه اوليه شعباننژاد است كه اتفاقاً زبانش عادي نيست و شاعرانگي خود را دارد. متن سوم نيز ترجمه شعر به شعر است. البته به نظرم آوردن متن ترجمه اوليه كار شجاعانهاي بوده كه امكان مقايسه را براي مخاطب فراهم مي كند. البته حتي اگر ترجمه شعر به شعر هم صورت نميگرفت، شاعرانگي ترجمه اوليه به تنهايي نيز قابل قبول است.»
او درباره پايبندي مترجم به حس شعر نيز گفت: «مترجم در اين اثر بيش از ترجمه كلمه به كلمه، به انتقال حس پايبند بوده. از آنجا كه مترجم خود شاعر هم هست، توانسته حس موجود در شعر را به خوبي به مخاطب انتقال دهد. شايد اگر اينگونه نبود، حس اصلي شاعر از بين ميرفت.»
وي ادامه داد: «گرچه شعر اصلي به شكل چهار پاره گفته شده اما مترجم براي اينكه حس شعر باقي بماند، قالب نيمايي را انتخاب كرده كه خيلي در فشار قرار نگيرد. اين قالب گرچه وزن و قافيه دارد اما به حدي نيست كه معني و حس شاعر فداي قالب شود.»
مصطفي رحماندوست به يكي از ضعفهاي كتاب نيز اشاره كرد و گفت: «اگرچه به زبان ترجمه نميتوان ايرادي گرفت اما مشكل كتاب اين است كه ما با پديدآورنده اصلي يعني "داگلاس فلورين" آشنا نيستيم. نميدانيم كه اين فرد در چه سطحي از شاعران كشورش قرار دارد. آيا فرد محبوبي ميان نوجوانان است يا نه. بهتر اين بود كه درباره فلورين و آثارش در حوزه كودك و نوجوان اطلاعاتي در كتاب درج ميشد. در اين صورت ما با شاعري از سرزمين ديگر كه شعرش براي بچههاي ما جذاب است آشنا ميشديم.»
وي تصريح كرد: «البته اين مشكل، فقط مختص چشمهاي زمستاني نيست و در بسياري از كتابها شاهد اين مشكل هستيم كه مخاطب نميداند ادبيات چه كشوري را مطالعه ميكند.»
مصطفي رحماندوست در انتها گفت: «داگلاس فلورین شعر را براي گروه سني نوجوان سروده و زبان ترجمه نيز متناسب با همين سن است و اين يكي از موفقيتها مترجم محسوب ميشود. در واقع در اين كتاب افسانه شعباننژاد به عنوان يك واسطه عمل كرده و از آنجا كه خود شاعر است و براي انتقال احساسات نيازمند وام گرفتن حس از ديگري نيست، توانسته به خوبي كارش را انجام دهد. در واقع "چشمهاي زمستاني" نمونه خوبي از كار دشوار ترجمه شعر است كه توانسته حس شاعر را به زبان شاعرانه انتقال دهد.»
اين نشست، صبح امروز در سراي اهل قلم كودك و نوجوان نمايشگاه كتاب برگزار شد.
بيست و چهارمين نمايشگاه بينالمللي كتاب تهران، تا 24 ارديبهشت در مصلاي امام خميني (ره) برپاست.
نظر شما