به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، اين اثر، مجموعه‌اي از حكايت‌هاي جذاب و حكمت‌آموز در عرصه‌هاي گوناگون معارف ديني، تاريخي، فرهنگي، سياسي و اجتماعي را تشكيل مي‌هد كه با ذوق و سليقه خاص و چيره‌دستي مولف در گزينش داستان‌ها تنظيم شده است.
اين كتاب براي افزايش سطح افكار و اخلاق نوشته شده و بيشتر جنبه‌هاي اخلاقي را هدف قرار داده است.
آنچه درباره اين كتاب مي‌توان گفت، دسته‌بندي منظم حكايت‌ها آن در سه ضابطه مشخص است كه در اين مجال بررسي مي‌شوند.
1. ضابطه‌شناسي
صفات اخلاقي و اجتماعي نيك و بد بسيار است. از همين‌رو، بايد ضابطه‌ها و معيارها و مرزهاي بين صفات خوب و بد را بشناسيم تا مبادا كار بدي را به عنوان كار خوب و يا به عكس انجام دهيم. گاهي مرز بين بعضي از صفات نيك و بد در ظاهر به قدري باريك است كه انسان ناخودآگاه آن مرز را ويران كرده و كار زشتي را به عنوان كار نيك انجام مي‌دهد يا كار نيكي را به پندار اين كه بد است، ترك مي‌كند. بنابراين بايد ضابطه‌ها و مرزها را شناخت. امير مومنان علي(ع) به كميل فرمود: «اي كميل! هيچ حركتي نيست، مگر اين كه تو در آن، نياز به شناخت داري». لذا چارچوب‌ها و معيارها و مرزها را بايد شناخت و در عمل، آن مرزها را حفظ كرد و در نتيجه ناخودآگاه به دره هولناك گناه و صفات زشت اخلاقي نيفتاد و يا كار نيك را به عنوان كار بد ترك نكرد.
2. توجه به استثناها
بسياري از گناهان كبيره، در بعضضي از موارد جايز، بلكه واجب‌اند يا موضوع واجبي در بعضي از شرايط حرام يا مكروه است. بنابراين انسان مومن بايد آن استثناها را بشناسد تا هنگام عمل، حرام را به جاي حلال و به عكس انجام ندهد. به عنوان مثال، قسم دروغ از گناهان كبيره است، ولي اگر حفظ جان مظلوم به دست ظالم، بستگي به اين داشته باشد كه او يا مومن ديگر سوگند دروغ بخورد، در اين مورد سوگند دروغ واجب مي‌شود. يا به عنوان مثال، غيبت و بدگويي در پشت سر افراد از گناهان كبيره است، ولي در بعضي از موارد، غيبت كردن جايز و بلكه واجب است.
به هرحال، مساله ضابطه‌شناسي و شناخت استثناها، لازم است تا انسان با ايمان، بجاي كار شايسته، دستخوش گناه نشود و يا چيز جايز بلكه واجب را به عنوان حرام ترك نكند.
3. توجه به همه ارزش‌ها
مطلب ديگري كه آن نيز در فرهنگ اسلامي مهم است، شناخت عناوين اوليه و ثانوي احكام است كه آن هم بيشتر مربوط به قانون «اهم و مهم» است. به عنوان مثال، گاهي عمل نيكي آن چنان مهم است كه كارهاي ناشايست ديگر را تحت‌الشعاع قرار مي‌دهد، در صورتي كه بايد به آن كارهاي ناشايسته نيز توجه شود تا با ترك آنها، پاداش بيشتري نصيب انسان شود. نويسنده براي تفهيم اين موضوع، به عنوان نمونه داستان زير را به رشته تحرير درآورده است:
«در جنگ احد كه در دامنه كوه احد و در نزديك مدينه و در سال سوم هجرت بين سپاه اسلام و سپاه كفر واقع شد، فرزند يكي از اصحاب رسول اكرم(ص) به شهادت رسيد. مادرش به بالين پيكر پاك و به خون تپيده جوانش آمد، خاك از چهره شهيدش پاك كرد و خطاب به او گفت: «فرزندم! بهشت بر تو گوارا باد». رسول اكرم(ص) به آن مادر فرمود: «از كجا مي‌داني كه بهشت براي او گوارا خواهد بود؟، فلعله تكلم فيما لا يعنيه، او بخل بما لا ينقصه؛ شايد او سخنان بي‌فايده مي‌گفته، يا در مورد چيزي كه باعث كمبودش نمي‌شد بخل ورزيده باشد.
به اين ترتيب رسول اكرم(ص) آموخت كه درجه عالي پاداش ـ‌حتي براي شهيدان‌ـ بستگي به ارزش‌هاي اخلاقي انسان‌ها دارد و در پرتو توفيق بزرگي مانند شهادت، نبايد نظام ارزشي را فراموش كرد.
بنابراين نبايد صفت و كار بسيار خوبي، باعث ناديده گرفتن ارزش‌هاي ديگر شود، چنان كه گفته‌اند: هر سخن جايي و هر نكته مقامي دارد.»
بر اساس مطالب كتاب براي شناخت ارزش‌ها قبل از هر چيز بايد «ضابطه‌ها و مرزها و استثناها» را بشناسيم و اگر در اين مسير آگاهي ما اندك باشد، بايد به آگاهان و متخصصان مراجعه كنيم.
ديگر اين كه اگر به قرآن توجه كنيم، مي‌بينيم كلمات «نظر»، «سير»، «قصص»، «رويت» و «عبرت» با واژه‌هاي مختلف بسيار آمده‌اند و اين مطلب حاكي از اهميت بسياري است كه قرآن به تاريخ مي‌دهد.
در حقيقت، تاريخ و سرگذشت انسان‌ها يكي از منابع شناخت علمي و عملي محسوب مي‌شود و در قرآن حدود 26 بار سخن از «قصه» به ميان آمده است.
در سوره اعراف آيه 176، پس از آن كه سخن از دانشمند دنياپرست و درباري به نام «بلعم باعورا» به ميان مي‌آيد، خداوند به پيامبر(ص) مي‌فرمايد: «فاقصص القصص لعلهم يتفكرون؛ اين داستان‌ها را بازگو كن، شايد بينديشند و بيدار شوند.»
واژه «قصه» در اصل به معناي پي‌گيري آثار تاريخ است، بنابراين علاوه بر توجه به داستان‌ها و پندهاي تاريخ، بايد به نتايج آنها نيز توجه كنيم و عملا آن را پي بگيريم. در حقيقت، استفاده از تاريخ، استفاده از تجربيات و آزموده‌هاي پشينيان است.
امير مومنان علي(ع) مي‌فرمايد: «عبادالله ان الدهر يجري بالباقين كجريه بالماضين؛ اي بندگان خدا! روزگار بر باقيماندگان، همان‌سان مي‌گذرد، كه بر پيشينيان گذشت.»
مجموعه داستان‌هاي جذاب و حكمت‌آموز اين اثر، دربردارنده داستان‌هايي در اين موضوعات است: خدا، اسلام، ايمان و تقوا، معاد، چهارده معصوم(عليهم‌السلام)، پيامبران(عليهم‌السلام)، مراجع تقليد، عالمان، دانشمندان، شاعران، اخلاق و خانواده، قرآن، رويا، دعا و نماز، جهاد، شهادت و شهيدان، بانوان پاكباز و پرصلابت، اجتماعي ـ سياسي، طاغوت و شاهان.
چاپ سوم كتاب «داستان دوستان» (ويرايش دوم) در شمارگان 900 نسخه، 968 صفحه و بهاي 150000 ريال راهي بازار نشر شده است.
شنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۰ - ۱۱:۵۵
نظر شما