دکتر محمدرضا حافظ‌نيا، برگزيده مشترك گروه جغرافياي نخستين جشنواره ملي كتاب خليج فارس در گفت‌و‌گو با خبرگزاري کتاب ايران (ايبنا) اظهار داشت: حوزه خليج فارس بسيار گسترده است و يك منطقه ژئوپلوتيكي محسوب مي‌شود. خليج فارس قلب انرژي فسيلي جهان و سرنوشت ميلياردها انسان با اين فضا پيوند خورده است.

وي كه كتاب «خليج فارس و نقش استراتژيك تنگه هرمز» او در نخستين جشنواره ملي كتاب خليج فارس برگزيده مشترك گروه جغرافيا در بخش تأليف شد، در ادامه سخنانش گفت: خليج فارس منطقه كليدي در سرنوشت جهان است و بخش عمده سياست‌هاي جهاني تحت تأثير اين منطقه قرار دارد.

حافظ‌نيا يادآور شد: منطقه خليج فارس و فضاي آن در قلمرو مالكيت، حاكميت و صلاحيت ايران است و براي ايران يك منطقه كليدي محسوب مي‌شود. همچنين رزق و روزي بخشي ازملت ايران و ارتباط كشورمان نيز با سيستم بين‌المللي از اين منطقه انجام مي‌شود.

حافظ‌نيا به كتابي كه در دست نگارش دارد نيز اشاره كرد و گفت: كتاب ديگري در اين زمينه در دست نگارش دارم و عنوان آن را «مطالعات منطقه‌اي خليج فارس» نهاده‌ام. اين كتاب كار مشتركي با دكتر حسين ربيعي است و در چارچوب يكي از دروس مصوب شوراي عالي برنامه‌ريزي، تحت همين نام تدوين شده است. «مطالعات منطقه‌اي خليج فارس» در واقع كتاب درسي است و دانشجويان رشته‌هاي جغرافيا را دربرمي‌گيرد و قرار است كه انتشارات سمت آن را منتشر كند.

كتاب «خليج فارس و نقش استراتژيك تنگه هرمز» در 9 بخش تنظيم شده است، بخش نخست، به لحاظ ارتباط مسايل منطقه خليج فارس با تنگه هرمز، به بررسي اجمالي وضعيت اقتصادي، اجتماعي، سياسي و امنيتي منطقه خليج فارس و هر يك از كشورهاي حاشيه آن اختصاص يافته است. بخش دوم به بررسي اهداف قدرت‌هاي جهاني در منطقه استراتژيك خليج فارس و تنگه هرمز مربوط است.

در بخش سوم، موقعيت، مشخصات طبيعي، حدود تنگه هرمز و جزاير پيرامون آن بيان شده است. بخش چهارم نيز به جغرافياي تاريخي و سير چرخش حاكميت بر تنگه هرمز تا امروز مي‌پردازد. بخش پنجم، به بررسي نقش ارتباطي ـ اقتصادي تنگه هرمز و ميزان وابستگي كشورهاي منطقه خليج فارس به آن، اختصاص يافته است و با نگاهي كلي به پديده مناطق و بنادر آزاد صنعتي و تجاري در منطقه خليج فارس و رابطه آن با تنگه هرمز، رابطه تنگه هرمز با اقتصاد جهاني و صدور و فروش نفت را به عنوان شاهرگ تزريق خون به اقتصاد جهاني تبيين مي‌كند.

بخش ششم كتاب، به بررسي سياست‌ها، طرح‌ها و اقدامات دولت‌هاي منطقه خليج فارس در زمينه چندگانه كردن مجاري حمل نفت و كالا و تأثير آن بر اهميت تنگه هرمز اختصاص يافته است. در بخش هفتم، جايگاه تنگه هرمز در حقوق بين‌الملل درياها مطابق كنوانسيون 1982 و حدود حاكميت دولت‌هاي ساحلي آن يعني ايران و عمان مشخص شده و پيامدهاي اجرايي كنوانسيون مزبور بر ميزان حاكميت دولت‌هاي ساحلي مورد توجه قرار گرفته است.

در بخش هشتم، به تنگه هرمز از حيث سياسي و نظامي توجه شده و جنبه‌هاي ژئواستراتژيك تنگه و نگرش استراتژي‌هاي بحري و بري آن بررسي شده است و پس از مطالعه ژئوپلوتيك تنگه هرمز، به نقش آن در موازنه منطقه‌اي و جهاني اشاره شده است. در بخش نهم هم، با تكيه بر مباحث و تجزيه و تحليل‌هاي فصول گذشته، از مجموع آنها نتيجه‌گيري و پس از بحث در هر مورد پيشنهادهايي نيز ارايه شده است.

دکتر محمدرضا حافظ‌نيا در سال 1334 در روستاي خُراشاد بيرجند متولد شده است. او در سال 1367 به عنوان مربي در دانشگاه تربيت مدرس به کار مشغول شد و در سال 1370 به رتبه استادياري و در سال 1378 به رتبه دانشياري و  سال1382 به رتبه استادي ارتقاء يافت. تدوين و انتشار 13 جلد كتاب ( دو مورد به زبان انگليسي )، اجراي 9 طرح تحقيقاتي و پژوهشي، چاپ و نشر 60 مقاله علمي ـ پژوهشي در مجلات علمي معتبر داخل و خارج از كشور، ارايه 50 مقاله علمي در همايش‌ها و كنفرانس‌هاي علمي داخلي و بين‌المللي، چاپ و نشر حدود 130 مقاله متنوع در فصلنامه‌ها، ماهنامه‌ها و نشريات مختلف از جمله فعاليت‌هاي اوست. حافظ‌نيا در سال 1385 به عنوان «استاد نمونه» برگزيده شد و علاوه بر آن، عنوان پژوهشگر برتر ايران در حوزه علوم انساني را هم از آن خود كرد. 

مراسم پاياني نخستين جشنواره ملي كتاب خليج فارس، شنبه (3 ارديبهشت) در بندرعباس برگزار و از حافظ‌نيا با ارايه تنديس جشنواره (رئيسعلي دلواري) و لوح تقدير سپاسگزاري شد.