دکتر عبدالرضا نوروزی چاکلی با بيان اين مطلب به خبرنگار خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) گفت: ترویج علم، یکی از ملزومات زیربنایی فراگیر کردن علم نزد عموم است و همواره از آن به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای افزایش دانش و فرهنگ عمومی یاد می‌شود. ترویج علم همواره تابع تحولاتی است که در زمینه تنوع منابع علمی و همچنین تغییر نیاز و شرایط روی می‌دهد.

وي خاطرنشان كرد: موفقیت در اجرای فرآیندهای ترویج علم در هر جامعه و انجام هرگونه همکاری سازمانی در این زمینه، همواره تابع شرایط و تحولات علمی و فناوری است که در هر دوره زمانی وجود دارد. این تحولات روش‌های مورد استفاده در اجرای فعالیت‌های ترویجی را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به دنبال آن همکاری و تقسیم وظایف سازمانی را در این زمینه از ساختارهای متفاوتی برخوردار می‌كند.

وي توضيح داد: تحولات ناشی از متنوع‌تر شدن منابع علمی، به سه طریق فعالیت‌های ترویج علم را تحت تأثیر قرار داده است. افزایش حجم انتشارات و تحقیقات علمی از یک سو، تنوع قالب‌های منابع علمی از سویی دیگر و تنوع منابع علمی اقشار و گروه‌های خاص جامعه همگی باعث این تغییر و تحولات شده‌اند. در نتیجه این تحولات، سازمان‌های دست‌اندرکار ترویج علم با حجم عظیم و متنوعی از منابع علمی که متناسب با شرایط سطوح گوناگونی از مردم جامعه تهیه و تدوین شده است مواجه هستند. بدیهی است که وجود این حجم از منابع علمی، رسالت آنها را سنگین‌تر می‌کند و باعث می‌شود برنامه‌های ترویجی خاصی را برای انتقال دامنه گسترده‌ای از علوم به عامه مردم عملياتي كنند.

نوروزي چاكلي با تاكيد بر ضرورت آموزش سواد اطلاعاتی و مهارت‌های اطلاع‌یابی گفت: امروزه تقویت سواد اطلاعاتي و مهارت‌های اطلاعاتی مردم، به عنوان يكي از ملزومات دسترسي آزاد شهروندان به اطلاعات، در فرایند ترویج علم از اهمیت خاصي برخوردار شده است. هركس بايد بتواند تا حدی به جست‌وجوی معلومات مورد نیاز خود در منابع علمی بپردازد و آن را در راستای رفع نیاز خود مورد استفاده قرار دهد.

عضو هيات علمي گروه كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه شاهد با تاكيد بر لزوم مشاركت تمام سازمان‌هاي فعال در ترويج علم براي انجام اقدام‌هاي ترويجي افزود: کتابخانه‌های عمومی از دیرباز به دلیل نقش خطیری که در قبال دانش و فرهنگ عمومی جامعه برعهده داشته‌اند، به عنوان یکی از سازمان‌های فعال در زمینه ترویج علم به شمار می‌روند. با وجود این، باید اذعان داشت که حتی کتابخانه‌های عمومی نیز برای جامه عمل پوشانیدن به اهدافی که در زمینه ترویج علم برعهده دارند، به شدت به همکاری سایر نهادهای دست‌اندرکار در زمینه ترویج علم نیاز دارند.

وي ادامه داد: اجرای بسیاری از فعالیت‌های ترویجی کتابخانه‌های عمومی در راستای تأثیرگذاری بر دانش و فرهنگ عمومی، مستلزم در اختیار داشتن متون و منابع علمی است که متناسب با نیازهای مخاطبان عمومی تهیه شده باشد. همچنین، بخش دیگری از فعالیت‌های ترویجی کتابخانه‌های عمومی، به همکاری نهادهای فعال در زمینه ترویج علم چون رسانه‌های عمومی پرمخاطب بازمی‌گردد.

وي با بيان اينكه كتابخانه‌های عمومی نیز چون سایر سازمان‌های ترویج علم، نمي‌توانند در ترویج علم به افرادی با بينش‌هاي نقادانه و تحليل‌گر بي‌توجه باشند بر ضرورت برقراري آموزش مداوم و يادگيري مستمر تاكيد كرد و ادامه داد: در صورتي كه در برنامه‌های سواد اطلاعاتی و مهارت‌های اطلاعاتی که توسط نهادهای ترویج علم ارايه می‌شود، آموزش مداوم مهارت‌هاي جديد مورد توجه قرار گیرد فرایند ارايه خدمات در سازمان‌های ترویج علم از جمله کتابخانه‌های عمومی بهبود مي‌يابد.

مدير گروه ترويج علم مركز تحقيقات سياست علمي گفت: گرچه هر کدام از انواع کتابخانه‌ها به نوعی در اجرای فعالیت‌های ترویجی گام برمی‌دارند، اما در مقایسه با سایر انواع کتابخانه‌ها، وظیفه مستقیم ترویج علم به عامه مردم بر عهده کتابخانه‌های عمومی است. از کتابخانه‌های عمومی انتظار می‌رود، همسو با فناوری‌های روز و همچنین با توجه به نیازها و شرایط عامه مردم، اقدامات ترویجی شایسته و متنوعی را در دستور کار خود قرار دهد.

عضو هيات علمي گروه كتابداري دانشگاه شاهد افزود: شناسایی و تأمین منابع علمی مورد نیاز سطوح گوناگونی از مردم، آموزش استفاده از منابع علمی، تقویت سواد اطلاعاتی و مهارت‌های اطلاع‌یابی، بهره‌گیری از فناوری رایج در نزد عموم و ایجاد فضای مناسب برای بهره‌گیری از علم برای عموم مهم‌ترین وظایف کتابخانه‌های عمومی در زمینه ترویج علم است. حتي مي‌توان گفت ترویج علم به جامعه، اساسی‌ترین فلسفه وجودی این کتابخانه‌ها را تشکیل می‌دهد. به این ترتیب، اصلی‌ترین وظیفه کتابخانه‌های عمومی، ترویج علم به عموم مردم جامعه است. در واقع، کتابخانه عمومی مکانی است که در مقابل افراد جامعه، بدون توجه به نوع زبان، سطح سواد، نوع نژاد و حتی گاه بدون توجه به نوع ملیت مسوولیت دارد. با وجود این، موفقیت در اجرای بسیاری از اقدام‌هاي کتابخانه‌های عمومی در زمینه ترویج علم، مستلزم همکاری سایر نهادهای ترویج علم است.

وي گفت: اماکن موقتی چون نمایشگاه‌های علم، خبرگزاری‌ها، جوامع و انجمن‌های علمی، نهادهای علمی چون موزه‌های علم،
بنيادهاي حامي نهادهاي علمي و رسانه‌هاي جمعي از جمله اصلي‌ترين حامين كتابخانه‌هاي عمومي در راستاي ترويج علم هستند.
مدير گروه ترويج علم مركز تحفقيات سياست علمي كشور معتقد است، در میان نهادهای دست‌اندرکار ترویج علم در کشور، همکاری در خور توجهی وجود ندارد و هر یک به تنهایی اقدامات پراکنده‌ای را در این خصوص به انجام می‌رسانند. در صورت همکاری بین سازمان‌های فعال در این زمینه، اقدامات هر کدام می‌تواند مکمل دیگری باشد و از انجام فعالیت‌های تکراری جلوگیری كند. کتابخانه‌های عمومی به تنهایی و بدون حمایت سایر سازمان‌های دست‌اندرکار، قادر به تهیه و تأمین منابع علمي در حوزه‌هاي مختلف نيستند زیرا تهیه منابع مستلزم در اختیار داشتن تعداد زیادی متخصص از حوزه‌های موضوعی گوناگون است که به دلیل اشراف بر حوزه تخصصی مربوط، قادرند آن را به زبان ساده بیان كنند و متون علمی ساده و قابل فهم برای عموم را تهیه و تدوین کنند. بنابراین، بدون حمایت سایر سازمان‌ها، در عمل امکان ارايه خدمت به عموم افراد جامعه توسط کتابخانه‌های عمومی وجود ندارد.

وي گفت: برخی از مردم درباره نحوه و شرایط استفاده از کتابخانه‌ها تصور درستی ندارند و بر این باورند که استفاده از کتابخانه‌های عمومی، محدود به کسانی است که از سطح مناسبی از تحصیلات یا سواد علمی برخوردار باشند. این در حالی است که تمام اقشار جامعه از کم‌سواد و باسواد جزو استفاده‌کنندگان این نوع کتابخانه‌ها محسوب می‌شوند. در چنین شرایطی، همکاری سایر سازمان‌های دست‌اندرکار ترویج علم، خصوصا رسانه‌های جمعی و خبرگزاری‌ها در زمینه هدایت افراد جامعه به کتابخانه‌های عمومی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

دكتر نوروزي خاطرنشان كرد: گرچه مطابق قانون واسپاری، هر کدام از ناشران کشور ملزم به اهدای دو نسخه از آثار خود به کتابخانه ملی هستند؛ اما با انجام برنامه‌ریزی‌های بهتر می‌توان شرایط را به گونه‌ای فراهم آورد که درباره کتاب‌هایی که به تشخیص کتابخانه ملی جزو منابع علمی مناسب فهم عامه به شمار می‌رود، نسخه‌ای نیز به نهاد کتابخانه‌های عمومی اهدا شود. در این صورت، نهاد کتابخانه‌های عمومی به محض انتشار هر اثر، این امکان را خواهد یافت که آن را مورد بررسی قرار دهد و در صورت مناسب تشخیص دادن به تهیه نسخه‌های بیشتری از آن اقدام كند. بنابراین، همکاری کتابخانه ملی با نهاد کتابخانه‌های عمومی می‌تواند در زمینه شناسایی و تأمین به‌موقع منابع علمی متناسب با فهم عامه مؤثر باشد.