اين استاديار دانشگاه تربيت معلم تهران به خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا) گفت: با توجه به گستردگي علوم کتابداري و اطلاع‌رساني، امکان ايجاد گرايش‌هاي مختلف از جمله علم‌سنجي وجود دارد. ايجاد چنين گرايش‌هايي در اين رشته از سال‌ها پيش در دانشگاه‌هاي کشورهاي توسعه يافته شروع شده است.

وي خاطرنشان كرد: علم‌سنجي به معناي تلاش براي اندازه گيري و به کميّت درآوردن فرآيند پيچيده توليد، انتشار و کاربرد منابع علمي است. متخصصان اين حوزه به شناسايي و بررسي عوامل موثر بر  توليد علم مي‌پردازند و چگونگي همکاري‌هاي ميان محققان را در اين فرآيند تبيين مي‌کنند.
 
منصوريان ادامه داد: به سخني ديگر، متخصصان علم سنجي مي‌کوشند تصويري از فرآيند توليد، انتشار و کاربرد علم ترسيم کنند كه  در آن بتوان به توصيف عملکرد مراکز مرتبط با توليد علم و فنّاوري پرداخت. اين توصيف در مرحله بعد مبناي مقايسه و رتبه‌بندي اين مراکز قرار مي‌گيرد. 

اين استاد دانشگاه خاطرنشان كرد: اين سنجش، اندازه‌گيري و رتبه بندي هدف نهايي علم سنجي نيست؛ چرا که آمار و ارقامي که در اين مطالعات به دست مي‌آيند، فقط داد‌ه‌هايي توصيفي هستند که تنها پس از تحليل و تفسير دقيق مي‌توانند کاربردي و مفيد باشند. بر اين اساس، در علم سنجي توصيف و رتبه‌بندي عملکرد محققان و مراکز علمي، نخستين گامي است که بايد براي شناخت فرآيند توليد علم برداشت. در عين حال شناختي که در نهايت مدّ نظر متخصصان اين رشته است، تنها پس از تحليل و تفسير دقيق داده‌هاي حاصل از مرحله نخست به دست خواهد آمد. 

وي همچنين با بيان اين مطلب كه علم‌سنجي به عنوان يکي از شاخه‌هاي علوم كتابداري و اطلاع‌رساني با تمام رشته‌هاي علمي مرتبط است، ادامه داد:  در واقع کتابداران و متخصصان اطلاع‌رساني از طريق مطالعات علم‌سنجي به نتايجي دست مي‌يابند که براي ساير رشته‌ها سودمند است. سودمندي اين مطالعات در امکاني نهفته است که مي‌توان بر اساس آن به توصيف عملکرد، مقايسه و رتبه‌بندي نهادهاي توليد علم پرداخت. علاوه بر اين، در سطحي گسترده‌تر، يافته‌هاي مطالعات علم سنجي ابزار مناسبي براي تدوين سياست‌هاي علمي در سطوح ملي است؛ ضمن اين‌كه با استفاده از مباني علم سنجي مي‌توان، ميزان تاثيرگذاري افرد يا مراکز علمي را بر فرآيند توليد علم نشان داد. 

استاديار دانشگاه تربيت معلم افزود: پيشرفت علم، مفهومي چندوجهي است و معناي نسبتاً متفاوتي در «فلسفه علم» و «علم‌سنجي» دارد. پاسخ فلسفي به پيشرفت علم را بايد در متون فلسفه علم جست‌وجو کرد که بيشتر دلالت بر توانايي هر رشته علمي در حل مسايل خود دارد، اما از نظر علم سنجي، پيشرفت علم به معناي ارتقاي سطح آگاهي و شناخت در حوزه‌هاي مختلف دانش بشري است که در متون هر رشته منعکس مي‌شود. در واقع، علم سنجي به آن وجه از پيشرفت علم مي‌پردازد که بازتابي در توليدات علمي آن رشته دارد. اين بازتاب مي‌تواند تا حدودي به کميّت درآيد و با استفاده از آمار و ارقام به اطلاع همگان برسد. 

وي گفت: متخصصان علم سنجي معتقدند اگر بخواهيم تصويري از رشد دانش بشري ترسيم کنيم، قبل از هر چيز بايد ردپاي آن را در متون علمي منتشر شده چون مجله‌هاي تخصصي، کتاب‌هاي مرجع، مجموعه مقالات همايش‌هاي تخصصي و منابع الکترونيکي جست‌وجو كرد. هر چند شناختي که از اين راه در مورد پيشرفت علم به دست مي‌آيد، شناختي همه جانبه، کامل و قطعي نيست، اما بخشي از واقعيت را نشان مي‌دهد. همچنين، پيشرفت علم معمولاً با توسعه فناوري و نوآوري همراه است. بر اين اساس، معمولاً در بيشتر شاخص‌هاي علم سنجي، ترکيبي از پيشرفت علم، فناوري و نوآوري در نظر گرفته مي‌شود. از آنجا كه محصول مطالعات علم سنجي بيشتر مبتني بر داده‌هاي کمّي است و پيشرفت علم ماهيتي کيفي دارد،  متخصصان علم سنجي براي پاسخگويي به پرسش‌هايي که در اين حوزه مطرح است، ناگزيرند اين کيفيت را به نحوي به کمّيت تبديل کنند.
 
وي ادامه داد: هر چند اين کميّت در نهايت نمي‌تواند جايگزين کاملي از مفهوم کيفي نهفته در پيشرفت علم باشد، اما انعکاس قابل قبولي از آن را نشان مي‌دهد.
 
منصوريان در معرفي ابزارهاي علم‌سنجي گفت: مهم‌ترين ابزارهاي علم سنجي، شاخص‌هايي هستند که بر اساس مفاهيم نظري در مطالعات کتاب‌سنجي و اطلاع‌سنجي ساخته مي‌شوند. يکي از عناصر بنيادي در ساخت اين ابزارها، مفهوم «استناد» است. استناد به يک اثر موجود، به معناي اذعان به نقش آن در توليد اثري جديد است. در واقع، استناد‌هاي پژوهشگران به آثار علمي يکديگر همچون حلقه‌هايي است که در درازمدت زنجيره فرايند توليد و انتشار علم را مي‌سازد. 

وي در پاسخ به اين پرسش كه رشته علم‌سنجي تا چه اندازه در ايران شكوفا شده است، افزود: خوشبختانه در سال‌هاي اخير گام‌هاي موثري در اين زمينه برداشته شده است و کتابداران و متخصصان اطلاع رساني به خوبي توانسته‌اند با معرفي توان علم سنجي و تبيين سودمندي آن، زمينه‌هاي لازم را براي شکوفايي علم‌سنجي در کشور فراهم کنند. بر اين اساس، به تدريج شاهد توجه بيشتر مديران ارشد نهادهاي علمي به اهميت علم سنجي و کاربردهاي آن هستيم. بايد تلاش کنيم نتايج حاصل از مطالعات علم سنجي در حد توصيفي باقي نمانند و گام‌هاي تکميلي براي تحليل يافته‌هاي اين تحقيقات برداشته شود.