عبدالرضا نوروزي چاكلي، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، با بيان اين مطلب خاطرنشان كرد: درباره سرانه كتابخواني اخيرا آمارهاي مختلفي ارايه شده كه از قول منابع مختلف از جمله معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي، رييس كتابخانه ملي و دبيركل نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور، از دو دقيقه تا 5/18 دقيقه را شامل مي‌شود. اين آمارهاي ضد و نقيض مي‌تواند بيانگر تلقي متفاوت در زمينه مطالعه و كتابخواني در كشور باشد. 

وي افزود: اين‌كه چه چيز را بايد به عنوان مطالعه در نظر گرفت، پرسش اصلي نهادهاي سياست‌گذار فرهنگي كشور است. واقعيت اين است كه بسياري از آمارهاي ارايه شده با شرايط فعلي مطالعه همخوان نيست. آنچه باعث مي‌شود آمار ميزان مطالعه در كشورهاي مختلف مورد توجه قرار گيرد، اين حقيقت است كه ميزان مطالعه شاخصي براي اطلاعات محوري و توسعه فرهنگي محسوب مي‌شود. در غير اين صورت نيازي به تعيين ميزان مطالعه كشورها وجود ندارد.

به گفته مدير گروه علم سنجي مركز تحقيقات سياست علمي كشور، مطالعه نيز تابع فناوري و داراي انواع و ابعاد گوناگون است. اكنون به دليل در دسترس بودن اطلاعات بيشتر روزنامه‌ها و نشريه‌ها از طريق اينترنت، بسياري از خوانندگان ترجيح مي‌دهند از طريق فضاي مجازي به مطالعه منابع بپردازند. اين افراد علاقه‌اي به خريد نسخه‌هاي چاپي از خود نشان نمي‌دهند. اين عامل در ظاهر شمارگان نشريه‌ها و روزنامه‌ها را پايين مي‌آورد؛ ولي در واقع بخش بزرگي از اطلاعات از طريق نسخه الكترونيكي به راحتي دريافت مي‌شود.

وي خاطرنشان كرد: به عنوان نمونه، پايگاه‌هاي اطلاعاتي كه منابع ارزشمندي از كتاب‌هاي الكترونيكي را دارند، اهميت فراواني در دانشگاه‌ها و مراكز علمي تحقيقاتي برخوردارند؛ تا جايي كه حتي بسياري از كتابخانه‌ها به دليل عدم تمايل مراجعانشان علاقه‌اي به تهيه نسخه‌هاي چاپي ندارند. همچنين، منابع ارزشمندي در قالب كتاب‌هاي گويا موجود است كه به صورت لوح فشرده عرضه مي‌شود و كارآيي و جذابيت آن بسيار بيشتر از نسخه‌هاي چاپي است.

دكتر نوروزي با بيان اين مطلب كه اگر هدف از مطالعه دريافت اطلاعات باشد نمي توان براي تعيين سرانه فقط به آمار مربوط به كتاب و نشريه‌هاي چاپي اكتفا كرد. در بسياري از موارد ارزشمندترين مطالعه، خواندن با هدف خاص و منظورهاي معين است.

وي توضيح داد: در چنين شرايطي شخص تلاش مي كند، تنها به آن بخش از كتاب، نشريه و ... كه نياز دارد مراجعه كند. بنابراين نبايد مراجعه‌نكردن وي به ساير بخش‌هاي كتاب را دليلي بر مشكلات فرهنگي و كتابخوان نبودنش تلقي كرد. ساعت مطالعه شاخص توسعه كتابخواني نيست و بايد توجه داشت، مطالعه تنها به آنچه در محافل فرهنگي كشور مورد توجه است، خلاصه نمي‌شود. بلكه بايد ميزان بازده مطالعه را در زندگي روزمره و نيز در برنامه‌ها و سياستگذاري‌هاي مديران رديابي كرد.

مدير گروه علم‌سنجي مركز تحقيقات سياست علمي كشور همچنين گفت: هر گاه به نقطه‌اي رسيديم كه هر كدام از افراد جامعه، امور روزمره را با تكيه بر اطلاعات به انجام رساندند و نيز مديران تصميم‌هاي خود را با اتكا به منابع اطلاعاتي و تحقيقاتي موجود اتخاذ كردند، مي‌توان به اين نتيجه رسيد كه وضعيت مطالعه بهبود يافته است. چنانچه اعلام شود كه مطالعه هر ايراني حتي به بيش از چند ساعت رسيده ولي چنين تغييراتي در لايه‌هاي مختلف جامعه ملاحظه نشود، نبايد چندان به اين امر خوشبين بود.

وي افزود: مطالعه و اطلاعات محوري بيش از همه داراي دلايل فرهنگي و متاثر از عوامل اقتصادي، اجتماعي و سياسي متعدد است. چنانچه اطلاعات محوري در اولويت باشد، بايد اثرهاي آن‌ را ابتدا در نظام آموزشي كشور از سطح دبستان تا دانشگاه ملاحظه كرد.

عضو هيات علمي گروه كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه شاهد تصريح كرد: بايد ذهن هر ايراني، جست‌وجو گر شود و خلاقيت‌محوري براي پاسخ‌يابي در سرلوحه نظام آموزشي قرار گيرد. رسانه‌ها نيز در صورت پذيرش اين تفكر، مي‌توانند نقش موثري ايفا كنند و به تدريج جامعه را به سوي مطالعه حركت دهند.

به عقيده دكتر نوروزي، ‌مطالعه يك شاخص كيفي است و براي تعيين توسعه آن نمي‌توان بر روي سرانه‌هاي اماري تاكيد كرد. بنابراين در محاسبه كتابخواني ايرانيان به بيراهه رفته‌ايم.