یکشنبه ۱۷ خرداد ۱۳۸۸ - ۱۰:۴۳
اسماعیل‌پور: اسطوره‌های جنوب آبشخور اکتاویو پاز است

ابوالقاسم اسماعیل‌پور، اسطوره‌پژوه و مترجم که تمام سروده‌های اکتاویوپاز، شاعر مکزیکی و برنده نوبل ادبیات را به فارسی ترجمه کرده است، شعر‌های این شاعر را تغییر شکل یافته اسطوره‌های آمریکای جنوبی دانست که لباس مسائل امروزی جهان را به تن کرده‌اند. این مجموعه دو جلدی توسط نشر «اسطوره» با نام‌های «سنگ خورشید» و «بازگشت» منتشر شده است.

این مترجم و مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره انگیزه‌اش از ترجمه شعرهای پاز توضیح داد: محرک این فعالیت در واقع ادامه ذوق زمان جوانی است. در سال‌های دهه ۵۰ هنگامی که دانشجو بودم، ترجمه‌ای از شعرهای اکتاویو پاز به دستم رسید و از آن بسیار لذت بردم. پس از آن کتابی دوزبانه که تمام سروده‌های این شاعر به زبان‌های انگلیسی و اسپانیای در آن وجود داشت به دستم رسید. فقط می‌خواستم این کتاب را بخوانم و ترجمه آن‌ها در ذهنم نبود. اما سال‌ها پیش هنگامی که در «دریاکنار» روزگار سپری می‌کردم، روزانه یکی از این شعرها را ترجمه کردم تا در نهایت پس از ۵ سال همه آن‌ها ترجمه شد.

اکتاویو پاز در سال ۱۹۱۴ میلادی در مکزیکوسیتی چشم به جهان گشود و از ۱۷ سالگی به نویسندگی و سرودن شعر مشغول شد. این شاعر در سال ۱۹۹۰ و به پاس نیم قرن تلاش در زمینه شعر و ادبیات به جایزه نوبل ادبیات دست یافت.

اسماعیل‌پور در پاسخ به این سوال که چرا شعرهای یک شاعر اسپانیایی زبان را از زبان انگلیسی به فارسی برگردانده و آیا این امر به ترجمه لطمه نمی‌زند، پاسخ داد: اول باید بگویم که تمام ترجمه من با زبان اسپانیایی تطبیق داده شده‌ و دوباره توسط یک مترجم زبان اسپانیایی ویرایش شده‌اند. اما مسئله این‌جاست که وقتی مترجمان زبان اسپانیایی به آثار این بزرگان توجه نمی‌کنند، چاره‌ای جز ترجمه آن‌ها از زبان واسطه باقی نمی‌ماند. مثلا اگر مرحوم قاضی رمان «دن کیشوت» را از زبان فرانسه ترجمه نکرده بود، ما هنوز هم ترجمه‌ای از این رمان بزرگ نداشتیم.

این اسطوره‌پژوه در مقابل این سوال که تخصص اصلی او اسطوره‌پژوهی است و چرا به سمت ترجمه شعر رفته، سروده‌های پاز را ریشه گرفته از اسطوره‌های آمریکای جنوبی دانست و تاکید کرد: کار اصلی من اسطوره‌پژوهی هست، اما رشته تحصیلی‌ام در دوره کارشناسی زبان و ادبیات انگلیسی بوده و ادبیات از جدی‌ترین علایق زندگی‌ من است. از طرفی سروده‌های اکتاویو پاز، تنها شعرهایی ادبی نیستند. 

وی افزود: آبشخور سروده‌های این شاعر اسطوره‌های مکزیک و آمریکای جنوبی است. شعرهای او با اسطوره پیوند خورده‌اند به شکلی که اگر اسطوره‌های سرخ‌پوستان و اساطیر آمریکای جنوبی را نشناسیم، درک این شعر‌ها سخت خواهد بود. درواقع او اسطوره‌های محل تولدش را با رنگ و بویی امروزی عرضه کرده است. به عنوان مثال اسطوره «خورشید» و اهمیتی که مردم مکزیک برای خورشید قائل هستند را با توجه به رویداد‌های زمانه، بازخوانی کرده است و اسم کتاب اول که «سنگ خورشید» است از همین واقعیت نشات می‌گیرد. 

وی همچنین در پاسخ به این سوال که خود به عنوان اسطوره‌شناس و با توجه به گفته‌اش مبنی بر دشواری درک سروده‌های پاز بدون شناختن اسطوره‌های آمریکای جنوبی، چه ضمیمه‌ای به کتاب افزوده که مخاطب راحت‌تر با آن ارتباط برقرار کند، توضیح داد: یادداشتی به عنوان مقدمه برای کتاب تالیف کرده‌ام تا برخی از واقعیت‌های این کتاب را شرح دهم. همچنین زیرنویس‌هایی در کتاب وجود دارد که در آن‌ها ریشه‌شناسی واژه‌ها و تقابل کلمات در دو زبان انگلیسی و اسپانیایی درج شده است.


ابوالقاسم اسماعیل پور، نویسنده، مترجم، اسطوره شناس، مانی‌شناس، دانشیار دانشگاه شهید بهشتی در رشته فرهنگ و زبان‌های باستانی، رئیس پژوهشکده زبان و گویش سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ایران است. او همچنین از سال ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶، رئیس مرکز تاریخ و فرهنگ ایران، دانشگاه مطالعات بین‌المللی شانگهای بوده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها