تاریخ شفاهی، یک فرآورده برای آفرینش در تمام ابعاد هنری و ادبی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ایلام، پژوهشگر تاریخ شفاهی در کارگاه تخصصی «تاریخ شفاهی، از ایده تا تولید» که در حوزه هنری ایلام برگزار شد، عنوان کرد: تاریخ شفاهی یک فرآورده برای آفرینش در تمام ابعاد هنری و ادبی است.
 
محمد قاسمی‌پور در این کارگاه که با حضور جمعی از نویسندگان و پژوهشگران تاریخ شفاهی برگزار شد، توضیح داد: تاریخ همیشه به افرادی مانند شاهان و فرمانروایان اختصاص داشته که در رأس هرم‌‌های اجتماعی بوده‌اند؛ اما پژوهشگر تاریخ شفاهی باید در قاعده هرم اجتماع باشد، زیرا آنها که در تاریخ دیده نمی‌شوند، در قاعده‌ها قرار دارند.
 
او با بیان این که بین خاطره و تاریخ شفاهی تفاوت وجود دارد، گفت: با وجود تشابهات و تفاوت‌های تاریخ شفاهی و خاطره، باید چهار رکن خاطره شامل زمان، مکان، موضوع و رابطه راوی با موضوع، در اظهارات و بیانات تاریخ شفاهی نیز لحاظ شود.
 
قاسمی‌پور گفت: خاطره، تک‌گویی و سپردن میدان به راوی است؛ ولی تاریخ شفاهی، دوگویی است و برای مصاحبه‌کننده یک نقش و سهم اساسی قائلیم چراکه پژوهشگر در کنار راوی به عنوان یک مورخ و صحت سنج قرار دارد و محصول نهایی حاصل تجربه دو نفر است.
 
وی مهارت‌های ارتباطی باکلام و بی‌کلام را یکی از لوازم پژوهشگر تاریخ شفاهی دانست و گفت: محقق باید آمادگی روبه‌رو شدن با هرگونه مواجهه انسانی از طرف راوی، مانند خشم و پرخاش و غم و... را داشته باشد. محققِ تاریخ شفاهی باید خجالتی نباشد؛ چراکه میدان تاریخ اجتماعی عرصه کسانی است که با همه اقشار مردم تعامل و فعالیت اجتماعی بالایی دارند.
 

این پژوهشگر، علومی مانند علم تاریخ، روان‌شناسی، علوم اجتماعی، ادبیات، جغرافیا و... را پیش‌نیاز علم تاریخ شفاهی دانست و گفت: وقتی محقق در هرکدام از این علوم تبحر داشته باشد، مصاحبه‌اش دارای عمق و کیفیت بهتری خواهد شد و برای راوی اعتماد و شوق بیشتری برای بازگویی ناگفته‌ها می‌آورد.
 
قاسمی‌پور کار تاریخ شفاهی را اساساً کاری برای آرشیوسازی و گنجینه‌سازی برای آیندگان دانست و گفت: تاریخ شفاهی یک فرآورده برای آفرینش در تمام ابعاد هنری و ادبی است که می‌تواند به تولید محصولات متنوع و متعددی برای مخاطبان گوناگونی منجرمنجر؛ لذا اگر احساس می‌شود که خروجی نهایی تاریخ شفاهی در بحث جذب مخاطب عام مشکل دارد، به این خاطر است که فرآورده تاریخ شفاهی حکم مواد خام را دارند.
 
یادآور می شود که کارگاه تخصصی تاریخ شفاهی (از ایده تا تولید) با حضور محمد قاسمی‌پور روز سه‌شنبه، 16 شهریور، با حضور نویسندگان، پژوهشگران و علاقه‌مندان به خاطره‌نگاری و پژوهش در حوزه ادبیات انقلاب‌ اسلامی و دفاع مقدس به‌صورت حضوری و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی و نیز در فضای اسکای روم برگزار شد و قرار است تا پایان سال حداقل دو کارگاه تخصصی در حوزه تاریخ شفاهی برگزار شود.