دكتر عبدالرضا نوروزي چاكلي، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، با بيان اين مطلب خاطرنشان كرد: رشد انتشار مقاله‌هاي كتابداري و اطلاع‌رساني ايرانيان در نشريه هاي موسسه مطالعات علمي مورد قبول بودن نتايج پژوهش‌هاي حوزه كتابداري و اطلاع رساني ما را در سطح بين‌الملل نشان مي‌دهد.

وي توضيح داد: موسسه اطلاعات علمي(ISI) يكي از موسساتي است كه به دليل داشتن پايگاه هاي استنادي معتبر همواره مورد توجه متخصصان علم سنجي قرار داشته است. از جمله پايگاه‌هاي استنادي معروف اين موسسه مي‌توان به WOS و ESI اشاره كرد.

دكتر نوروزي افزود: با استفاده از WOS امكان جست‌وجو در توليدات علمي و استنادها و دريافت گزارش هاي استنادي مختلف وجود دارد و با استفاده از ESI امكان ملاحظه رتبه كشورها، داشنمندان، نشريات و سازمان‌هاي برتر بر اساس تعداد توليدات علمي ارايه مي شود.

به گفته مدير گروه علم سنجي مركز تحقيقات سياست علمي كشور، ايران در سال 2007 داراي 9 هزار و 61 عنوان توليد علمي نمايه سازي شده در پايگاه WOS بوده كه اين رقم نسبت به سال 2006، 24/34 درصد رشد نشان مي دهد.

وي خاطرنشان كرد: با توجه به آمار پايگاه ISI در طي دوره 11 ساله (اول ژانويه 1997 تا 31 دسامبر 2007) ايران با 32 هزار و 50 عنوان توليد علمي با يك پله صعود و گذشتن از مصر از نظر توليدات علمي نمايه سازي شده در ميان 145 كشور در جايگاه 40 جهان است. بر اين اساس ايران هم در ESI و نيز WOS پس از تركيه در جايگاه دوم توليد علم جهان اسلام است.

وي با بيان اين مطلب كه در طول 11 سال يادشده، به تمام توليدات علمي ايران در پايگاه ESI، 104 هزار و 631 استناد صورت گرفته و هر توليد علمي ايران به طور متوسط 26/3 استناد داشته است،‌ گفت: علوم كتابداري و اطلاع‌رساني نيز از جمله حوزه هاي تحت پوشش موسسه ISI است كه در زيرمجموعه علوم اجتماعي قرارمي گيرد. با وجود اين‌كه هيچ‌كدام از نشريات علوم كتابداري ايران در موسسه ISI تحت پوشش نشده اند، ‌ولي بايد اذعان داشت كه تعداد زيادي از نشريات اين حوزه در برخي ديگر از كشورها در اين پايگاه تحت پوشش است.

دكتر نوروزي در پاسخ به اين پرسش كه آيا امكان حضور نشريه‌هاي فارسي در ISI وجود دارد؟ اظهار داشت: امكان حضور نشريه هاي 49 زبان دنيا از جمله فارسي در پايگاه‌هاي استنادي ISI است. در عين حال بايد توجه داشت كه براي حضور اين نشريه‌ها در آن پايگاه رعايت كردن اصول انتخاب نشريه هاي آن موسسه الزامي است. 

مدير گروه علم سنجي مركز تحقيقات سياست علمي كشور،‌ توضيح داد: علم سنجي سعي دارد كه به سنجش و ارزيابي علم و مولفه‌هاي تاثيرگذار بر آن بپردازد. بر خلاف تصور برخي از افراد كه علم سنجي را تنها عبارت از تحليل استنادي مقاله‌ها و شناسايي رابطه ميان متن و سند مي‌شمارند بايد اذعان داشت كه علم سنجي دامنه بسيار وسبع‌تري را در برمي‌گيرد.

وي افزود: علم سنجي علاوه بر مباحث تحليل استنادي به عوامل درون‌دادي علم و فناوري از قبيل بودجه‌ها و هزينه كردهاي اختصاص داده شده به بخش تحقيق و توسعه (R& D)، نيروي انساني فعال در بخش تحقيق و توسعه و تاثير اين شاخص‌ها بر عملكردهاي تحقيق و توسعه كه يكي از آن‌ها مقاله ها ست مي‌پردازد.

اين عضو هيات علمي دانشگاه شاهد، گفت: آن بخش از علم سنجي كه به تحليل استنادي توليدات علمي منتشر شده مي‌انجامد، به كتاب سنجي      (bibliometric) شهرت دارد. امروزه دامنه توليدات علمي از منابع چاپي نيز فراتر رفته و در محدوده اينترنت نيز وارد شده است.

دكتر نوروزي چاكلي، با اشاره به اين‌كه ارزيابي وب‌گاه‌ها و همچنين منابع اينترنتي يكي ديگر از ملزوم‌هاي بخش پژوهش به شمار مي‌رود،‌ اضافه كرد: از اين منظر بخشي ديگر از دامنه مطالعات علم‌سنجي به طور اختصاصي به ارزيابي وب‌گاه‌ها و منابع اطلاعاتي كه از طريق وب در دسترس قرار مي‌گيرد مي‌پردازد. به اين بخش از مطالعات علم سنجي وب سنجي (webometric) اطلاق مي شود.

به گفته مدير گروه علم سنجي مركز تحقيقات سياست علمي كشور، علم سنجي داراي دامنه وسيعي است و در عين حال در تمام موارد يك هدف مشترك يعني سنجش و ارزيابي توليدات علمي و عوامل موثر بر آن را دنبال مي‌كند.

وي تصريح كرد: تعيين اثر بخشي پژوهش يكي ديگر از مقوله‌هايي است كه روز به روز بر اهميت آن افزوده مي شود و به همين دليل بخشي ديگر از مطالعات علم‌سنجي تحت عنوان فناوري سنجي (technometric) نيز مورد توجه قرار گرفته است. به بيان ديگر با استفاده از مطالعات فناوري سنجي مي توان به تحليل اين مساله كه چه ميزان از برون‌دادهاي پژوهش به دانش فني (فناوري) تبديل شده است پرداخت. اكنون بيشترين تلاش دولت‌ها بر كوتاه تر كردن و تسهيل فرايند تبديل علم به فناوري معطوف است.

اين پژوهش‌گر در ادامه به فوايد علم سنجي در حوزه كتابداري و اطلاع‌رساني پرداخت و اظهار داشت: از آنجا كه به منظور برنامه ريزي و سياست‌گذاري علمي وپژوهشي در اختيار داشتن اطلاعاتي درخصوص عملكرد تحقيقاتي كشور و مقايسه با ساير كشورها ضروري است، مطالعات علم سنجي اهميت خاص دارند.

وي ادامه داد: امروزه در مطالعات علم سنجي تلاش مي‌شود تا با برقراري پيوند ميان شاخص‌هاي درون‌دادي و برون‌دادي كارآيي بخش پژوهش مشخص شود. همچنين با برقراري پيوند ميان برون‌دادهاي پژوهش و برون دادهاي فناوري اثربخشي پژوهش تعيين مي‌شود.

دكتر نوروزي عنوان كرد: با استفاده از مطالعات علم سنجي مي‌توان نقشه موضوعي علوم را ترسيم كرد و به مطالعه تاريخ علم پرداخت. به علاوه با استفاده از مطالعات علم سنجي مي‌توانيم موثرترين سازمان‌ها، نشريات، ‌دانشمندان و كشورها را شناسايي و نقش آن ها را در سياست‌گذاري‌هاي كلان لحاظ كنيم.