غلامرضا جمشیدنژاد اول در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره آثار ابوریحان بیرونی اظهار کرد: در دهه 60 مقالاتی درباره ابوریحان در مجلات رشد جوان منتشر و مطالعاتی درباره «الجماهر فی‌الجواهر» آغاز کردم. نتیجه این مطالعات نشان داد این اثر فقط به موضوعات کانی‌شناسی محدود نمی‌شود، بلکه فلسفه اقتصاد و اجتماع موضوع اصلی این اثر است.
ابوریحان بنیانگذار علم اقتصاد و جامعه‌شناسی
وی افزود: این اثر در کتابخانه‌ها در ردیف کانی‌شناسی و معدن رده‌بندی شده بود، در حالی‌که با فهم موضوع اصلی کتاب یعنی اقتصاد و اجتماع، رده‌بندی آن تغییر کرد.
این مدرس دانشگاه گفت: ابوریحان بیرونی، بنیانگذار این شاخه‌ها از تاریخ علم محسوب می‌شود. در اثبات این موضوع یک مقاله بلند نوشتم که در نشریه «آینه میراث» به چاپ رسید. البته تحقیق و ترجمه مفصل این اثر از دهه 70 در دست اقدام است.
«ثروت شناخت ابوریحان» از راه می‌رسد
جمشیدنژاد اول ادامه داد: کتابی با عنوان «ثروت شناخت ابوریحان» در دست تالیف دارم که مقدمات آماده‌سازی این اثر به پایان رسیده و ترجمه آن نیز به میانه راه رسیده است و امید‌وارم نخستین تجربه‌ام در ترجمه آثار ابوریحان به‌زودی آماده انتشار شود.
وی با اشاره به دیگر تحقیقات صورت گرفته درباره کتاب «الجماهر فی‌الجواهر» افزود: دکتر یوسف الهادی، پیش از این درباره کتاب «الجماهر فی‌الجواهر» تحقیقاتی انجام داده بود که البته متوجه چیستی موضوع آن نشده بود.
این پژوهشگر تاریخ علم در ادامه اظهار کرد: برترین کتاب ترجمه شده از ابوریحان «ابوریحان‌نامه» است که به همت استاد جلا‌ل‌الدین همایی صورت گرفته است.
نوشتن مدخل بر «الجماهیر فی‌الجواهر» تصحیح تاریخ علم است
این عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران گفت: خوشبختانه به پیشنهاد فرهنگستان زبان و ادب پارسی، مدخل معرفی «الجماهیر فی‌الجواهر» را نوشتم و بر اهمیت موضوع این کتاب تاکید کردم؛ مدخل این اثر به معنای تصحیح تاریخ علم نیز هست.
جمشیدنژاد افزود: برخلاف آنچه در دانشکده‌های اقتصاد مطرح می‌شود که بنیانگذار علم اقتصاد «آدام اسمیت» است، براساس محتوای کتاب «الجماهر فی‌الجواهر» خطای این دیدگاه مشخص می‌شود.
وی با اشاره به اهمیت معرفی چهره‌های علمی کشور به دانشجویان و همچنین به دنیا اظهار کرد: ما در واقع باید در طی یک طرح فراگیر این معرفی را از پیش دبستانی شروع کنیم؛ به‌عبارتی دیگر با استفاده از نویسندگان توانا، متناسب زبان گروه‌های سنی کودک، نوجوان و دانشجو به انتشار کتابهایی با موضوع معرفی بزرگان میراث ایرانی دست بزنیم.
تالیف آثار بین‌المللی برای معرفی دانشمندان ایرانی
این مدرس دانشگاه تاکید کرد: معرفی دانشمندان در قالب کتاب نباید محدود به مرز‌‌های داخلی باشد، بلکه می‌توان نگاه جهانی داشت. به جای انتشار رمان‌هایی که محتوای ضعیفی دارند با بهره‌گیری از توانایی نویسندگانمان، به انتشار کتابهایی با محوریت زندگی دانشمندان ایرانی اقدام کنیم.
جمشیدنژاد اول تاکید کرد: نویسندگانی که در حوزه مشاهیر قلم می‌زنند، باید از سوی وزارت ارشاد حمایت شوند. حمایت و تشویق، موجب می‌شود نویسندگان به‌ویژه هنرمندان داستان‌نویس توانا، وارد این حوزه شوند. نویسندگان هنرمند و توانا می‌توانند از نتایج تحقیقات و پژوهش‌های دانشگاهی در زمینه زندگی دانشمندان ایرانی برای تولید کتاب، رمان و حتی فیلمنامه بهره ببرند؛ نتیجه این تلاش‌ها فرهنگ‌آفرینی است.
پنجشنبه ۱۳ شهریور ۱۳۹۳ - ۱۷:۲۸
گفت‌و‌گو با پژوهشگر تاریخ علم به بهانه روز بزرگداشت ابوریحان بیرونی
جمشیدنژاد اول: «الجماهر فی‌الجواهر» نشان می‌دهد آدام اسمیت بنیانگذار علم اقتصاد نیست
غلامرضا جمشیدنژاد اول، عضو هیات علمی پژوهشکده تاریخ علم دانشگاه تهران معتقد است کتاب «الجماهر فی‌الجواهر» ابوریحان بیرونی نشان می‌دهد که آدم اسمیت بنیانگذار علم اقتصاد نیست.
نظر شما