به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، علیاصغر سیدآبادی، از نویسندگان نام آشنای کودک و نوجوان که در حال حاضر سردبیر پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان است، تا کنون بیش از 30 عنوان کتاب برای کودکان و نوجوانان منتشر کرده است. از آثار وی میتوان به «قصههای شیرین مغزدار» در سال 1389 اشاره کرد که جایزه جعفر پایور را به خاطر بهترین بازنویسی دریافت کرد. سیدآبادی در مجموعه سه جلدی «قصههای بز زنگولهپا» که به تازگی توسط انتشارات ماهک(واحد کودک و نوجوان انتشارات مؤسسه منظومه خرد) منتشر شده است به بازآفرینی قصهها و افسانههای آشنای ایرانی میپردازد. در این مجموعه شخصیتهایی مانند «مامان بزی» وارد قصههای دیگر میشوند و سیر روایت همیشگی این قصهها را بر هم میزنند. بر هم زدن این سیر آشنا که گاه با لحنی طنزآمیز همراه است، علاوه بر شگفتزده کردن مخاطب کودک، قوه تخیل او را نیز تقویت میکند و به او میگوید که میتوان از زوایای مختلفی به یک ماجرا نگاه کرد. به این بهانه گفتوگویی داشتیم با علیاصغر سیدآبادی که در ادامه میخوانید:
دلیل علاقه شما به بازآفرینی قصههای کهن چیست؟
من پیش از این اثر یک مجموعه بازنویسی افسانهها را دارم و بعد از این مجموعه نیز یک دوره بازنویسی شاهنامه. به نظرمن افسانهها، اسطورهها و متون کهن بخشی از سنت فرهنگی ما را تشکیل میدهند و رفتار امروز ما تا حدود زیادی متاثر از این سنت است که بدون رو به رو شدن با آن، نمیتوانیم تکلیف خودمان را با امروزمان روشن کنیم. روش من در بازنویسیهایم این نیست که قصهای را شاخ و برگ بدهم و نثر و زبان آن را عوض کنم تا برای بچههای امروز جذابتر شود، بلکه نوعی رو به رو شدن با گذشته در آن هست، رو به رو شدنی که گاهی انتقادی است و گاهی کاشفانه یا استخراجی و در هر حال ارزشهای دوران جدید را مدنظر دارم.
در بازنویسی قصههای کهن به زبان امروزی، به نوعی روبهرو شدن ارزشهای دنیای جدید با ارزشهای گذشته رخ میدهد، چگونه در آثارتان به این مساله میپردازید؟
مهمترین دغدغه من در این سالها چگونگی رو به رو شدن گذشته ما با ارزشهای دنیای جدید است. در بازنویسیهایم به نوعی این ارزشها با هم رو به رو میشوند، گاهی حتی نوعی داوری و قضاوت شاید دیده شود که ممکن است به پای ضعف کار هم گذاشته شود اما این کار عمدی است. در این بازنویسیها سعی کردهام در مخاطب جسارت رو به رو شدن انتقادی با داستانها، افسانهها و متون کهن و ارزشهای نهفته در آنها را ایجاد کنم. البته روش من انقلابی نیست و اهل ساختار شکنی نیستم و چیزی را از بنیان ویران نمیکنم، بلکه سعی میکنم یا دستی به سر و روی بنیان کهن بکشم یا در کنارش با استفاده از نقشه آن چیزی امروزیتر درست کنم.
شما سعی داشتید یک کتاب تصویری با فضای ایرانی برای بچهها خلق کنید، فکر میکنید تا چه اندازه در دستیابی به این هدف موفق شدید؟
مشکل اصلی ما این است که مخاطب به طور مستقیم با کتابهای ما رو به رو نمیشود و چندین واسطه بین ما و مخاطب قرار دارد و آخرین حلقه واسطهها پدر و مادرها هستند که هم باید از کتاب خوششان بیاید و هم باید با حوصله باشند. اغلب پدر و مادرها ترجیح میدهند کنترل «جعبه بگیر و بنشان» را دستشان بگیرند و بچه را بنشانند جلو تلویزیون و خودشان بروند پی کارهای مورد علاقهشان. من تردید ندارم اگر از این تعداد کم پدر و مادر با حوصله که هنوز با بچههایشان بازی میکنند، برایشان کتاب میخوانند و با آنها سر و کله میزنند، کسی از این کتاب خوشش بیاید و برای کودکش بخرد، حتما بچهها خوششان میآید، اما فکر میکنید چند پدر و مادر با حوصله داریم؟ چندتا از آنها اهل کتاب است؟ چند تا از آنها کتابهایی از این دست را میگیرند و چند تا از آنها از کتابهای من و تصویرهای حسن عامهکن خوشش میآید؟
اگر نویسنده این مجموعه، خودتان نبودید باز توصیه میکردید کسی آن را بخرد؟
حتما پیشنهادش میکردم، نه اینکه خودشیفته باشم و فکر کنم کارم خیلی خوب است، بلکه به این دلیل که این کتابها و نوع رو به رو شدن با افسانهها بیشتر از اینکه پیشنهاد یک جور داستاننویسی و بازنویسی باشد، پیشنهاد راههای اندیشیدن به میراث و سنت ادبی و فرهنگی است. من به پدرو مادرها و معلمها توصیه میکنم این کتابها را در اختیار بچهها قرار بدهند نه به عنوان سرمشق یا کتابهای خوب، بلکه به این دلیل که امکان میدهد بچهها وارد فضای انتقادی و خلاقانه بشوند. آنها میتوانند این کتابها را بخوانند و همان کاری را که من با افسانهها کردهام و همان کاری را که تصویرگر با متن من کرده است، با این کتابها انجام دهند و روایت و نگاه خود را بنویسند.
نظرتان درباره تصویرگریهای حسن عامهکن در این مجموعه چیست؟
تصویرهایش را دوست دارم. تصویرهایش امضای تصویرگرش را دارند و شبیه کارهای دیگران نیست. در واقع تصویرگر هم با متن همان کاری را کرده است که من با متن افسانهها کردهام و این جسارت مخاطب را افزایش میدهد.
«مامان بزی پشت در است»، «خانه خاله پیرزن دور نیست» و «امشب بزغالهها خوابشان نمیآید» عنوان جلدهای این مجموعه است که به بازآفرینی قصهها و افسانههای آشنای ایرانی همچون قصههای «بز زنگولهپا» و «مهمانهای ناخوانده» میپردازد. هر یک از جلدهای مجموعه «قصههای بز زنگولهپا» در قالب 24 صفحه با شمارگان دو هزار نسخه و بهای 45 هزار ريال توسط انتشارات ماهک (واحد کودک و نوجوان انتشارات منظومه خرد) منتشر شده است.
گفتوگو با علیاصغر سیدآبادی:
باید با افسانهها و اسطورهها روبهرو شویم/بز زنگولهپا به دیدار بچهها میآید
علیاصغر سیدآبادی، نویسنده کودک و نوجوان گفت: افسانهها، اسطورهها و متون کهن بخشی از سنت فرهنگی ما را تشکیل میدهند و رفتار امروز ما تا حدود زیادی متاثر از این سنت است که بدون رو به رو شدن با آن، نمیتوانیم تکلیف خودمان را با امروزمان روشن کنیم.
نظر شما