ذوالفقاری در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گفت: تصحیح شفیعی‌کدکنی از آثار عطار که طی سال‌های اخیر صورت گرفته یکی از بهترین و جامع‌ترین تصحیح‌ها در این حوزه است و بسیاری از مشکلات متن‌ها و تصحیح‌های پیشین را ندارد.
وی درباره علت این امر توضیح داد: مطالعات عمیق شفیعی‌کدکنی در حوزه عطار‌پژوهی، همراه دقت نظر و تحولی که در روش‌های تصحیح طی 40 سال اخیر صورت گرفته، سبب شده است که تصحیح او یکی از کامل‌ترین تصحیح‌های آثار عطار باشد.
این پژوهشگر از «منطق‌الطیر» عطار به عنوان برجسته‌ترین اثر او یاد و تصریح کرد: از این کتاب تاکنون چندین تصحیح صورت گرفته و تصحیح‌های جدیدی نیز در راه است. اما ویژگی تصحیح شفیعی‌کدکنی دسترسی به نسخه‌های معتبر نزدیک به زمان مولف است.
وی ادامه داد: به عنوان مثال سیدصادق گوهرین که تصحیح جامعی از «منطق‌الطیر» را در زمان خودش ارائه کرده، به چنین نسخه‌هایی دسترسی نداشته است.
ذوالفقاری درباره شرح‌هایی که بر آثار عطار نوشته شده‌اند اظهار داشت: این‌گونه آثار بر دو دسته‌اند؛ دسته‌ای شرح‌ها و گزیده‌هایی را شامل می‌شوند که جزو منابع درسی برای دانشجویان به‌حساب می‌آیند و دسته دیگر آثار جامع پژوهشی در این حوزه‌اند.
وی افزود: در میان این آثار به نظرم باز هم شرح شفیعی‌کدکنی بر «منطق‌الطیر» یکی از کامل‌ترین و تحلیلی‌ترین کتاب‌های موجود است.
فروزانفر، زرین‌کوب و هلموت ریتر
این استاد دانشگاه در ادامه از چند کتاب موفق که درباره بررسی آثار و احوال عطار نیشابوری تدوین شده‌اند، یاد و تشریح کرد: «شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین عطار نیشابوری» اثر بدیع‌الزمان فروزانفر یکی از آثار شاخص در این حوزه است. این اثر باتوجه به جنبه تحلیلی آن در زمان خودش بسیار راه‌گشا بود. همچنین کتاب «دریای جان»(سیری در آرا و احوال شیخ فریدالدین عطارنیشابوری) نوشته هلموت ریتر با ترجمه عباس زریاب‌خویی و مهرآفاق بایبوردی نیز از کارهای برجسته‌ای است که 10 سال پیش ترجمه شد.
وی یادآور شد: کتاب «صدای بال سیمرغ»(درباره زندگی و اندیشه عطار) نیز از تالیفات عبدالحسین زرین‌کوب است و جزو آثار تحلیلی شاخص در این حوزه به حساب می‌آید. البته مقالات فراوانی نیز در این حوزه منتشر شده و مباحث برجسته‌ای را مطرح کرده‌اند.
ذوالفقاری در پاسخ به این پرسش که در حوزه عطار‌پژوهی به چه مباحثی کمتر پرداخته شده است؟ اظهار داشت: معتقدم درباره قصه‌های عطار تاکنون کار جامعی صورت نگرفته است. عطار یکی از بزرگ‌ترین داستان‌پردازان ادبیات ماست و در آثار او بیش از دو هزار قصه دیده می‌شود.
وی در پایان افزود: تحلیل این قصه‌ها و بررسی چنین آثاری از نظر محتوا، ساختار، مضمون و شخصیت‌پردازی امری ضروری است. اما متاسفانه چنین پژوهش‌هایی کمتر صورت گرفته است.
فریدالدین ابوحامد محمد عطار نیشابوری(۵۴۰ - ۶۱۸ قمری) از عارفان و شاعران ایرانی در پایان سده ششم و آغاز سده هفتم است. «اسرارنامه»، «الهی‌نامه»، «بلبل‌نامه»، «بیان ارشاد»(مفتاح‌الاراده)، «بی‌سرنامه»، «پندنامه»، «جواهرنامه»، «جوهرالذات»، «حیدرنامه»، «خسرونامه»، «دیوان قصاید و غزلیات»، «سی‌فصل»، «شرح‌القلب»، «گل و هرمز»، «لسان‌الغیب»، «مختارنامه»، «مصیبت‌نامه»، «مظهرالعجایب»، «منطق‌الطیر»، «نزهت‌الاحباب»، «هیلاج‌نامه»، «وصلت‌نامه»، «ولدنامه»، «اخوان‌الصفا»(نثر) و «تذکرة‌الاولیا»(نثر) از آثار عطار نیشابوری اند.
25 فروردین به نام «روز بزرگداشت عطار نیشابوری» نام‌گذاری شده است.
دوشنبه ۲۲ فروردین ۱۳۹۰ - ۱۴:۰۴
آثار عطار نیشابوری در آینه تصحیح - حسن ذوالفقاری/ ۱
تصحیح‌های شفیعی‌کدکنی، تحلیل‌های فروزانفر و زرین‌کوب و ریتر
حسن ذوالفقاری، پژوهشگر و استاد زبان و ادبیات فارسی، تصحیح محمدرضا شفیعی‌کدکنی از آثار عطار نیشابوری و همچنین شرحی را که بر «منطق‌الطیر عطار» نوشته است، از بهترین و جامع‌ترین تصحیح‌های آثار عطار می‌داند. از نظر وي فروزانفر، زرین‌کوب و هلموت ریتر نیزشاخص‌ترین آثار را در تحلیل محتوایی آثار عطار ارایه کرده‌اند./
نظر شما