به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ یک سوال مهم و کلی، ماجرا. این تک‌جمله را می‌توان خلاصه کتاب «خرس، خرس است؛ مگر وقت‌هایی که خرس نیست» دانست؛ زیرا دقیقا خرس قصه، با سوالی مهم مواجه می‌شود که «من چی هستم؟». در پی یافتن پاسخش یا بهتر بگوییم به‌خاطر پیدا کردن هویت واقعی خود، کارهای زیادی انجام می‌دهد و سعی می‌کند شبیه حیوانات دیگر شود؛ اما آیا راه‌حل یافتن پاسخ این است؟ سوالاتی مانند «من چی هستم؟» یا «من کی هستم؟» ماهیتی فلسفی و هویتی دارند و برای رسیدن به پاسخ آنها باید درون را زیرورو کرد نه بیرون را. کارل نیوسن نیز به همین دلیل، خرس قصه‌اش را متوجه خرس‌بودن خودش می‌کند نه اینکه مانند بعضی حیوانات بپرد یا کارهای دیگر کند. این کتاب را آنوسکا آلپوز تصویرگری، محمد آرا به فارسی ترجمه کرده و انتشارات کتاب نارنگی (واحد کودک و نوجوان انتشارات واله) آن را برای کودکان منتشر کرده است. در ادامه گفت‌وگوی ما را با مترجم این داستان فلسفی می‌خوانید:
چه شد که این کتاب را ترجمه کردید؟
اول عنوان کتاب توجه من را جلب کرد و متن آن را که خواندم، مجذوب سادگی‌اش در بیان موضوعی سنگین و سرنوشت‌ساز برای کودکان شدم. البته به تأثیر تصاویر کتاب هم باید اشاره کنم. دیدم حیف است چنین اثر درخشانی در دسترس بچه‌های ما نباشد.
«پس من چی هستم؟» اصلی‌ترین سوال خرس این کتاب است. اگر آقای آرای درون‌تان از شما این سوال را بپرسد چه جوابی به او می‌دهید؟
خب معلوم است؛ یک خرس! یک خرس که شاید کمی دیر از خواب بیدار شده باشد!
شخصیت اصلی این داستان هر بار شبیه بقیه می‌شود؛ چون هویت خود را نمی‌داند. بچه‌ها هم حتما چنین حالت‌هایی را در کودکی و بخصوص نوجوانی تجربه می‌کنند. شما چه سنی را جهت مطرح کردن این پرسش برای بچه‌ها که «در این دنیا چه و که هستم؟» مناسب می‌دانید؟
گمان می‌کنم نیازی نباشد این‌گونه مسائل را مستقیم با کودک در میان گذاشت. چنین موضوعاتی اگر در قالب داستان‌هایی مناسب بیان شوند، آن‌وقت می‌توان به کمک آن داستان‌ها، کودکان کم‌سال را هم برای مواجهه با چنین مسئله‌ای آماده کرد؛ مثل همین داستان «خرس، خرس است».
چه کسی یا کسانی بهتر است با کودکان درباره این مطلب صحبت کنند که هر نقص ظاهری یا رفتاری ما را از انسان بودن نباید دور کند و ما هم مثل خرس، ماهیتی داریم که تغییرناپذیر است؟
همان‌طور که در پاسخ سوال قبلی اشاره کردم، به تصور من، کودک از طریق داستان‌ها می‌تواند شاهد تجربه‌های دیگران باشد و حتی خود در فضای داستانی، موقعیت‌ها یا وضعیت‌های مختلف را تجربه کند.
چه شد که این کتاب را ترجمه کردید؟
اول عنوان کتاب توجه من را جلب کرد و متن آن را که خواندم، مجذوب سادگی‌اش در بیان موضوعی سنگین و سرنوشت‌ساز برای کودکان شدم. البته به تأثیر تصاویر کتاب هم باید اشاره کنم. دیدم حیف است چنین اثر درخشانی در دسترس بچه‌های ما نباشد.
«پس من چی هستم؟» اصلی‌ترین سوال خرس این کتاب است. اگر آقای آرای درون‌تان از شما این سوال را بپرسد چه جوابی به او می‌دهید؟
خب معلوم است؛ یک خرس! یک خرس که شاید کمی دیر از خواب بیدار شده باشد!
شخصیت اصلی این داستان هر بار شبیه بقیه می‌شود؛ چون هویت خود را نمی‌داند. بچه‌ها هم حتما چنین حالت‌هایی را در کودکی و بخصوص نوجوانی تجربه می‌کنند. شما چه سنی را جهت مطرح کردن این پرسش برای بچه‌ها که «در این دنیا چه و که هستم؟» مناسب می‌دانید؟
گمان می‌کنم نیازی نباشد این‌گونه مسائل را مستقیم با کودک در میان گذاشت. چنین موضوعاتی اگر در قالب داستان‌هایی مناسب بیان شوند، آن‌وقت می‌توان به کمک آن داستان‌ها، کودکان کم‌سال را هم برای مواجهه با چنین مسئله‌ای آماده کرد؛ مثل همین داستان «خرس، خرس است».
چه کسی یا کسانی بهتر است با کودکان درباره این مطلب صحبت کنند که هر نقص ظاهری یا رفتاری ما را از انسان بودن نباید دور کند و ما هم مثل خرس، ماهیتی داریم که تغییرناپذیر است؟
همان‌طور که در پاسخ سوال قبلی اشاره کردم، به تصور من، کودک از طریق داستان‌ها می‌تواند شاهد تجربه‌های دیگران باشد و حتی خود در فضای داستانی، موقعیت‌ها یا وضعیت‌های مختلف را تجربه کند.
این کتاب نیوسن سوالی فلسفی را پیش روی بچه‌ها می‌گذارد و با توجه به کتاب‌های دیگر این نویسنده، به نظر می‌رسد چنین فضایی بر ذهن و دغدغه نویسندگی‌اش غلبه دارد. آثار او را در انتقال پیام و درون‌مایه فلسفی به بچه‌ها چطور ارزیابی می‌کنید؟
تا جایی که من دیده‌ام او از عهده ساده‌سازی چنین مسائلی به‌خوبی برمی‌آید و قادر است فضایی شیرین و جذاب خلق کند و البته تصویرگران خوبی هم در شکل‌دادن به اثر او مشارکت داشته‌اند.
کلام کارل نیوسن شعرگونه و قصه‌گوست. آیا نسخه اصلی هم به این سبک نوشته شده است؟
بله، نیوسن به موزون‌نویسی گرایش دارد و تا جایی که از من برمی‌آمد سعی کردم ریتم و آهنگ متن را به قلم نویسنده نزدیک کنم.
تصویرگری آنوسکا آلپوز زیبا و روحیه‌بخش است. چقدر نوع تصویرگری کتاب را متناسب با قلم نیوسن می‌دانید؟
به نظر من تصاویر آنوسکا آلپوز برای این اثر فوق‌العاده است. او شانه به شانۀ نویسنده، اثر را پیش می‌برد و فضایی صمیمی و سرشار از اعتماد می‌آفریند تا مفهوم بنیادی متن در قالبی روان و عاری از پیچیدگی به کودک منتقل شود.
اثر دیگری هم در دست ترجمه یا چاپ دارید؟
یک کتاب تصویری از تصویرگر و نویسنده پرتغالی، خانم ادوآردا لیما، زیر چاپ دارم که به گمان من همه‌چیزتمام است؛ هم موضوع، هم تصویر و هم متن آن که البته کوتاه است. نامش هم هیجان‌انگیز است: «اعتراض».
در روزهای پایانی سال هستیم. چه کتاب یا کتاب‌هایی را پیشنهاد می‌کنید که کودکان و نوجوانان در تعطیلات مطالعه کنند؟
خوشبختانه کتاب خوب زیاد است. علاوه‌بر همین کتاب «خرس، خرس است»، برای کودکان کتاب «جرمی نگران باد بود» از پاملا بوچارت و کیت هیندلی را پیشنهاد می‌کنم. همچنین مطالعه کتاب دیگری از کارل نیوسن به نام «همه مثل هم اما جورواجور» که آقای اسدالله شعبانی به شعر برگردانده‌اند را مناسب می‌دانم. برای نوجوانان اثری از ژوزه ژارژه لتریا و اُندره لتریا به نام «اگر من کتاب بودم» را پیشنهاد می‌دهم که فکر می‌کنم برای هدیه‌دادن به دوستان و عزیزان‌مان هم می‌تواند گزینۀ مناسبی باشد.
تا جایی که من دیده‌ام او از عهده ساده‌سازی چنین مسائلی به‌خوبی برمی‌آید و قادر است فضایی شیرین و جذاب خلق کند و البته تصویرگران خوبی هم در شکل‌دادن به اثر او مشارکت داشته‌اند.
کلام کارل نیوسن شعرگونه و قصه‌گوست. آیا نسخه اصلی هم به این سبک نوشته شده است؟
بله، نیوسن به موزون‌نویسی گرایش دارد و تا جایی که از من برمی‌آمد سعی کردم ریتم و آهنگ متن را به قلم نویسنده نزدیک کنم.
تصویرگری آنوسکا آلپوز زیبا و روحیه‌بخش است. چقدر نوع تصویرگری کتاب را متناسب با قلم نیوسن می‌دانید؟
به نظر من تصاویر آنوسکا آلپوز برای این اثر فوق‌العاده است. او شانه به شانۀ نویسنده، اثر را پیش می‌برد و فضایی صمیمی و سرشار از اعتماد می‌آفریند تا مفهوم بنیادی متن در قالبی روان و عاری از پیچیدگی به کودک منتقل شود.
اثر دیگری هم در دست ترجمه یا چاپ دارید؟
یک کتاب تصویری از تصویرگر و نویسنده پرتغالی، خانم ادوآردا لیما، زیر چاپ دارم که به گمان من همه‌چیزتمام است؛ هم موضوع، هم تصویر و هم متن آن که البته کوتاه است. نامش هم هیجان‌انگیز است: «اعتراض».
در روزهای پایانی سال هستیم. چه کتاب یا کتاب‌هایی را پیشنهاد می‌کنید که کودکان و نوجوانان در تعطیلات مطالعه کنند؟
خوشبختانه کتاب خوب زیاد است. علاوه‌بر همین کتاب «خرس، خرس است»، برای کودکان کتاب «جرمی نگران باد بود» از پاملا بوچارت و کیت هیندلی را پیشنهاد می‌کنم. همچنین مطالعه کتاب دیگری از کارل نیوسن به نام «همه مثل هم اما جورواجور» که آقای اسدالله شعبانی به شعر برگردانده‌اند را مناسب می‌دانم. برای نوجوانان اثری از ژوزه ژارژه لتریا و اُندره لتریا به نام «اگر من کتاب بودم» را پیشنهاد می‌دهم که فکر می‌کنم برای هدیه‌دادن به دوستان و عزیزان‌مان هم می‌تواند گزینۀ مناسبی باشد.
نظر شما