به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، فرارسیدن حج تمتع و فرصت ابراز بندگی جمعی مسلمانان در وحدتی زیبا به بهانه این فریضه مقدس بهانه‌ای شد تا دقایقی در گفت‌و‌گو با سيدعلی كاشفي، نویسنده و پژوهشگر ادبی صاحب کتاب‌های «پرسه» و «حج‌نامه‌ها» با موضوع حج مروری بر جلوه‌ این فریضه در ادبيات و آثار فارسی داشته باشیم.

کاشفی با بیان اینکه از اولين شاعران فارسی كه اشارتی به حج داشته، بسام کورد در قرن سوم هجری بوده است، افزود: رودكی در قرن چهارم نیز از شاعران کهن ایران زمین بوده که درباره حج شعرسرایی کرده و در ادامه نیز به «تحفه‌العراقين» خاقاني می‌رسیم.

وی با اشاره به اینکه در آثار منثور، قديمي‌ترين‌، سفرنامه‌ متعلق به ناصر خسرو در هزار سال پیش است، گفت: در قرن هشتم امثال اوحدالدین مراغه‌ای و خواجه محمد پارسا سفرنامه‌هایی درباره حج نوشته‌اند و این روند توسط جامی و نویسندگان دیگر ادامه یافت.

اوج سفرنامه‌نویسی در دوره قاجار
کاشفی افزود: از صفويه به اين سو، سفرنامه‌های متعددی با موضوع حج داريم كه در دوران قاجار، اين آثار از لحاظ كميت به اوج خود رسیده و به عنوان نمونه در دوره ناصرالدین شاه به 50 عنوان بالغ شد و امثال ادیب‌الممالک و اعتمادالسلطنه و حتی تعدادی از بانوان و غیر ادبا نیز به نگارش سفرنامه حج اقدام کردند.
وی با اشاره به اينكه اين سير در دوره‌ پهلوی اول به دلیل فضای سیاسی حاکم بر جامعه با ركود مواجه شد، گفت: از دهه 30 دوباره حج‌نامه نویسی باب شد و  آثار ماندگاری مانند «خسی در ميقات» جلال آل احمد، حج‌نامه‌های علي شريعتی و آيت‌الله سيدمحمود طالقانی پديد آمدند.

كاشفی تصریح کرد: پس از انقلاب اسلامی نیز با رشد پرداختن به حج در شعر و سفرنامه‌نویسی روبه‌رو شدیم و بسیاری از روحانیان، شاعران، نویسندگان و روزنامه‌نگاران کشورمان به قلم‌‌زنی در این حوزه پرداخته‌اند که از جمله آنها می‌توان به ابراهيم حسن‌بيگي، زهرا زواريان، هدايت‌الله بهبودی، اسماعيل شفيعی سروستانی و سيدابراهيم نبوی، عباس پهلوان، شكوه ميرزادگی و جواد مجابی اشاره کرد.

نویسنده سفرنامه‌ «پرسه» شامل چهل يادداشت فرهنگي درباره‌ حج ادامه داد: حج، اتفاقي بزرگ و زیباست که هنوز می‌تواند منبع الهامی باارزش برای خلق آثار ادبی در حوزه کودک و نوجوان و شعر و داستان و سفرنامه برای بزرگسالان باشد. متاسفانه در کشور ما جز دو اثر یعنی سفرنامه حج ناصرخسرو و خسی در میقات نوشته جلال آل احمد مابقی آثار ارزشمند ادبی مغفول مانده‌اند. حج قابلیت زیادی برای خلق اثر ادبی دارد و نیکوست با مشارکت ارگان‌هایی چون سازمان حج و زیارت، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صندوق اعتباری هنر و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان تسهیلاتی برای اعزام نویسندگان و اهالی ادب به موسم حج درنظر گرفته شود تا شاهد خلق آثار بیشتر و باکیفیت‌تر در این حوزه باشیم.