احمد شاکری، در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، با اذعان بر اینکه طرح موضوع دلایل استقبال بیشتر از رمان در میان خوانندگان ایرانی نسبت به داستان کوتاه نیازمند توجه به ابعاد مختلف فراتر از نشر است، عنوان کرد: این مساله را می‌توان حتی در حوزه تاریخ ادبیات، نحوه معرفی آثار ادبی و آشنایی فضای ادبیات معاصر با قالب‌های رمان و داستان کوتاه و حتی در ساحت آموزش داستان کوتاه و توانایی و مهارت نویسندگان بررسی کرد. به بیان دیگر اقبال و عدم اقبال به داستان کوتاه و رمان یک مقوله چند بعدی است و باید به واکاوی دقیق با توجه به تعداد انتشار عنوان‌ها، فروش در قالب کتاب و دیگر موارد پرداخت.
شاکری ادامه داد: از سوی دیگر باید تفکیکی میان مجموعه داستان یک نویسنده و مجموعه داستان شامل آثار چندین نویسنده قایل شد، چراکه بسیاری از مجموعه داستان‌ها شامل آثار برگزیده جوایز و جشنواره‌های ادبی هستند و نیز باید میان مجموعه داستان تالیف و ترجمه نیز در مقایسه محبوبیت آنها نسبت به رمان تفکیک قایل شد.
وی تصریح کرد: از سوی دیگر باید توجه داشت که داستان کوتاه تنها در قالب کتاب عرضه نمی‌شود و بسیاری از نویسندگان آثار خود را در شبکه‌های اجتماعی و نشریات یا حتی در قالب پادکست عرضه می‌کنند. بنابراین نمی‌توان در مقایسه مقبولیت رمان و داستان کوتاه تنها به شمارگان کتاب و میزان فروش توجه کرد.
این نویسنده گفت: داستان کوتاه معاصر فارسی از نظر زمانی زودتر از رمان معرفی شده که یکی از دلایل اصلی این امر قرابت آن با شیوه کهن روایت است.
وی تصریح کرد: با وجود قدمت زمانی، عرصه تبلیغ و معرفی داستان کوتاه محدود است و در جوایز ادبی بیشتر به رمان توجه می‌شود. از سوی دیگر بسیاری به اشتباه و غیر منصفانه برای نویسندگان رمان‌نویس اعتبار بیشتری قائل هستند و ادعا می‌کنند که داستان کوتاه نوشتن مقدمه خلق رمان است.
شاکری به عدم استقبال داستان‌نویسان حرفه‌ای از جشنواره‌های داستان کوتاه نیز اشاره کرد و گفت: امروزه رقابت در جشنواره‌های داستان کوتاه برای نویسندگان حرفه‌ای ریسک زیادی دارد و ترجیح می‌دهند آثارشان در کنار نوقلمان بررسی نشود.
جهان داستان کوتاه شعرگونه است
وی افزود: شاید بتوان یک دلیل دیگر برای اقبال بیشتر به رمان نسبت به داستان کوتاه را به جهان و ساحت داستانی این دو مربوط دانست. جهان داستانی رمان عمیق و فراگیر است و وقایع و شخصیت‌های زیادی دارد ولی جهان داستان کوتاه شعرگونه و مختصر است.
این پژوهشگر تاکید کرد: از سوی دیگر مطالعه رمان تا حدودی تاثیر بیشتری بر خواننده دارد و نیز داستان کوتاه و رمان با یکدیگر تفاوت فنی دارند. ادبیات داستانی ما در رمان مبتلای تطویل است که باعث می‌شود ضعف‌های نویسنده چندان مورد توجه قرار نگیرد درحالیکه نویسنده داستان کوتاه نمی‌تواند ضعف‌های خود را با تطویل بپوشاند.
وی افزود: در فضای ادبیات همان‌طور که ژانرنویس حرفه‌ای کم داریم با کمبود قالب‌نویس حرفه‌ای نیز مواجه‌ایم. به‌عنوان نمونه اگر رمان‌نویس تاریخی به طور خاص کم داریم با کمبود داستان‌کوتاه‌نویس حرفه‌ای نیز مواجه‌ایم.
این منتقد و پژوهشگر ادبی همچنین به موضوع تکنیک و فن پرداخت و توضیح داد: داستان کوتاه به دلیل کوتاهی و شعرگونه بودن، بیش از رمان در معرض امواج تکنیکی قرار دارد و محل ظهور و استفاده از فنون داستان‌نویسی است ولی در رمان، تکنیک در قصه حل می‌شود.
داستان کوتاه بیشتر زیر ذره‌بین منتقدان است
شاکری همچنین با تاکید بر اینکه داستان کوتاه بیشتر از رمان مورد نقد و آموزش قرار می‌گیرد، گفت: تعداد کارگاه‌های داستان‌کوتاه بسیار بیشتر از رمان است و نیز در جلسه‌های نقد فرصت زیادی برای خوانش و بررسی رمان وجود ندارد و ترجیح می‌دهند به نقد داستان کوتاه بپردازند.
سه‌شنبه ۳ خرداد ۱۴۰۱ - ۱۲:۲۹
شاکری در گفتوگو با ایبنا:
برخی به غلط نگارش داستان کوتاه را مقدمه رمان‌نویسی می‌دانند/ داستان‌نویسان مشهور ریسک رقابت در جشنواره را نمی‌پذیرند
احمد شاکری، نویسنده و پژوهشگر ادبی تاکید دارد که برخی به غلط داستان کوتاه را مقدمه و یک مرحله از مهارت نگارش رمان می‌دانند که این باور نادرست، شان ادبی نویسندگان داستان‌کوتاه را کاهش داده است.
نظر شما