به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در کرمانشاه، دکتر «مختار عارفی» دانشیار گروه تخصصی روانشناسی و مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه و عضو شورای استانی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره در کرمانشاه است. وی که حدود 20 سال است در «مرکز تخصصی آوای سروش» مشغول ارائه خدمات مشاوره‌­ای است، حدود 76 مقاله علمی، پژوهشی و ISI و ... و بالغ بر 20 ارائه کنفرانسی و سخنرانی را در کارنامه علمی خود دارد.

از تالیفات دکتر عارفی می­‌توان به کتاب «سی نکته در خانواده درمانی» اشاره کرد. وی همچنین کتاب «سی سوال مهم در پیش از ازدواج» را در دست چاپ قرار دارد. کتاب­­‌های «خانواده درمانی - اعتیاد» و «ازدواج درمانی رفتاری» و «مهارت‌­های خرد در مشاوره» هم - که وی با همکاری دکتر فرشاد محسن‌­زاده ترجمه کرده است - در کارنامه علمی این روانشناس قرار گرفته است.
 
کتاب «سی نکته در خانواده درمانی» که توسط انتشارات دیباچه در کرمانشاه و در 1000 نسخه به چاپ دوم رسیده است، بهانه‌ای شد تا به منظور آشنایی بیشتر با این متخصص حوزه روانشناسی و مولف کتاب‌های این حوزه به گفت‌وگو بنشینیم.

عارفی ابتدا درباره کتاب خود به خبرنگار ایبنا گفت: کتاب «سی نکته در خانواده درمانی» در سه بخش تدوین شده است: بخش اول به مفهوم خانواده و اینکه خانواده یک سیستم با ویژگی­‌های خاص است، می‌پردازد. در این اثر به خانواده از یک منظر تکاملی پرداخته شده است و این موضوع که خانواده مانند کودکی است که رشد می­‌کند، بزرگ و میانسال می­‌شود و روزی پیر خواهد شد، از اهم موضوعات مورد بحث است و در هر مرحله نیز به چالش‌ها و تکالیف خانواده پرداخته می‌شود.

وی ادامه داد: در بخش دوم نظریه‌­های مطرح و پرکاربرد در مورد خانواده‌درمانی مورد توجه قرار گرفته و در بخش آخر سی نکته در خانواده درمانی مطرح شده است که حاصل دو دهه کار تجربی مشاوره‌­ای بنده در اتاق درمان است که برگرفته از نظریه­‌ها و گلچینی از فنون کاربردی نظریه‌ها در یک بافت ایرانی است که با توجه به فرهنگ ایرانی طراحی شده‌­اند و با زبان ساده و عملیاتی به آن پرداخته شده و فکر می‌کنم برای درمانگران و دانشجویانی که در حوزه مشاوره ازدواج و خانواده فعالیت می­‌کنند، بسیار مفید و کاربردی است.

این متخصص حوزه روانشناسی و مشاوره در کرمانشاه، با اشاره به آسیب­‌های اجتماعی که جامعه کنونی با آن درگیر است، گفت: در میان این آسیب‌ها می‌­توان به مشکلاتی که خانواده به طور کلی دارد، اشاره کرد؛ اگر بخواهیم خانواده و ازدواج را از یک منظر آسیب‌شناسانه نگاه کنیم، باید بگوییم که جامعه ما در زمینه آمارهای طلاق در وضعیت خوبی قرار ندارد و متاسفانه این وضعیت، روند افزایشی هم دارد. ضمن اینکه طلاقِ عاطفی هم شیوع پیدا کرده یعنی زن و شوهرهایی که با هم هستند، اما روابط عاطفی آنها در پایین‌ترین سطح قرار دارد. مورد بعدی طول عمر ازدواج­‌هاست که متاسفانه آن هم رو به کاهش است.

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه این مسائل در استان کرمانشاه خیلی برجسته‌­تر است، اضافه کرد: ما یکی از استان­‌هایی هستیم که طول عمر ازدواج در آن بسیار کم است و این مسئله‌­ای بسیار مهم است. وقتی از هر چهار ازدواج یکی از آنها در سال اول به سمت جدایی پیش برود، بدون شک ناخوشایند است و تبعات خوبی را به دنبال نخواهد داشت.

 

به گفته عارفی، زمانی که به این آسیب‌­ها می­‌نگریم، از دو منظر می­‌توان به درمان یا بهبود چنین وضعیتی در خانواده پرداخت، یک منظر پیشگیرانه است که در آن به دنبال این هستیم که چه میزان در ازدواج­، شناخت­‌ها مورد توجه قرار گرفته می­‌شود و چقدر به مشاوره پیش از ازدواج اهمیت داده می­‌شود و اینکه چه تعداد از افراد با یک گواهی سلامت فردی، سلامت زوجی و یک کفایت زناشویی وارد زندگی مشترک می­‌شوند.

وی ادامه داد: زمانی از این منظر به موضوع نگاه می‌کنیم که ازدواج نیازمند یک بلوغ است و حتی سلامت هم کافی نیست و یک گواهی لازم است، در این صورت بحث مشاوره پیش از ازدواج، شناخت یکدیگر، تناسب­‌ها و تفاوت‌ها مطرح می‌­شود که به این مطالب در کتاب «سی سوال مهم در پیش از ازدواج» پرداخته شده است.

این پژوهشگر کرمانشاهی ادامه داد: با همه این موارد که عنوان شد، باز هم بسیاری از ازدواج‌­ها دچار مشکلات و چالش­‌هایی می­‌شوند که می‌­تواند ناشی از سیاست­‌های کلی دولت­‌ها و یا ناشی از وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و یا نقصان‌­های آموزشی و پرورشی باشد.

وی یادآور شد: به طور ویژه در مناطقی مانند استان کرمانشاه، این مشکلان می­‌تواند ناشی از عوامل بافتی، فرهنگی، سطح تحصیلات، مرزی بودن استان باشد و مسئله انطباق و به‌روزرسانی رفتارهای خانواده با فرهنگ جدید، با آنچه که تحت عنوان عصر ارتباطات نوین و عصر شبکه‌­های مجازی شناخته می­‌شود نیز می‌تواند یکی دیگر از این عوامل باشد که خانواده­‌ها را دچار آسیب می‌­کنند.

عارفی با تاکید بر اینکه خانواده یک محل مقدس و پر از راز و رمزهایی است که افراد بیگانه در آن جای ندارند، ادامه داد: بسیاری از اوقات در بعضی از خانواده­‌ها بزرگترین ظلم­‌ها اتفاق می‌­افتد و خانواده حتی با وجود اینکه عضو یا اعضایی از خود را فدا می­‌کند، اما حاضر نیست که این مسائل و مصائب را با کسی در میان بگذارد. بنابراین نکته بسیار مهم و اساسی این است که درمانگران باید یاد بگیرند که چگونه مشاوره افراد و اعضای خانواده را شروع کنند و ورود پیدا کنند و چگونه به خانواده کمک کنند و اعتماد آن­ها را جلب کنند تا آن­ها به راحتی روی مشکلاتشان تمرکز کنند و آنها را بشناسند و مهم­تر اینکه آنها را بیان کنند که همه این موارد در کتاب «سی سوال مهم در پیش از ازدواج» به‌صورت کامل و کاربردی بیان شده است.
 
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی در پایان، مطالعه این کتاب را به درمانگران و دانشجویان رشته مشاوره خانواده، روانشناسی بالینی و کسانی که در حوزه ازدواج و خانواده فعالیت می­‌کنند، توصیه کرد.