هانیه گراییلی، مدیرکل حوزه ریاست و مشاور رییس کتابخانه ملی ایران در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)؛ عنوان کرد: یکی از کارهایی که خیلی باعث دلگرمی و خوشحالی نابینایان شد، منتقل نشدن  مرکز رودکی به سازمان اسناد و کتابخانه ملی بود. سازمان بهزیستی کشور در یک مقطع زمانی سال گذشته تصمیم خود را گرفته بود و قصد داشت مرکز رودکی را به سازمان اسناد و کتابخانه ملی واگذار کند.
 
وی افزود: من وقتی دغدغه نابینایان  در این حوزه را شنیدم و با مشاور این بخش  که به نمایندگی از من در جلسات هم‌اندیشی در بحث این واگذاری حضور پیدا می‌کرد؛ مشورت کردم؛ در نهایت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به این جمع بندی رسید که بهتر است این واگذاری انجام نشود و مرکز رودکی پابرجا باشد تا روشندلان به دلیل مکان و موقعیت و منابع بتوانند از  کتابخانه مرکز رودکی استفاده کنند و کتابخانه ملی هم در جایگاه خودش خدمات کتابخانه‌ای خود را برای نابینایان داشته باشد. همانطور که تا امروز؛ این سازمان در حد توان خود مناسب‌سازی‌های لازم را  برای این گروه انجام داده است.
 
گراییلی اظهار داشت: ما تلاش کردیم رضایت روشندلان را جلب کنیم زیرا آن‌ها می‌خواهند از این منابع استفاده کنند و بعد از مطرح شدن اعتراضات به حق نابینایان برای این انتقال و گلایه ای که از نظر موقعیت دسترسی به کتابخانه ملی داشتند و مساله دور بودن این سازمان از نظر رفت و آمد و مناسب‌نبودن فضای بیرونی کتابخانه ملی برای روشندلان؛ که انصافا به حق هم بود؛ این سازمان عزم خود را برای مخالفت با واگذاری به کار برد و در نهایت مانع این کار شد.

وی اضافه کرد: سازمان بهزیستی در خصوص این واگذاری تصمیم خود را گرفته بود اما وقتی ما سخنان نابینیان راشنیدیم با سازمان بهزیستی مذاکره کردیم و آن‌ها را مجاب کردیم که این واگذاری انجام نشود. این هم به دلیل همان دغدغه ای بود که من از ابتدای حضورم برای دسترسی منابع کتابخانه ملی برای اقشار خاص داشتم و آن را در عمل هم محقق کردم.

شهرداری برای مناسب سازی همکاری نکرد
گراییلی درباره مناسب سازی فضای بیرونی و داخلی کتابخانه ملی برای نابینیان عنوان کرد: سازمان اسناد و کتابخانه ملی چندین بار با اعضای شورای شهر و شهرداری تهران برای مناسب سازی فضای بیرونی کتابخانه ملی تشکیل جلسه داد  اما متاسفانه شهرداری به دلیل این که باید هزینه زیادی را برای این مناسب سازی در نظر بگیرد؛ این طرح را نپذیرفت . این سازمان در عین حال مکاتبه‌هایی را هم  با نهاد‌های مختلف برای تامین این بودجه  انجام داد؛ اما متاسفانه این مکاتبه‌ها هم به نتیجه نرسید و این هزینه تامین نشد. البته با همت کتابخانه ملی تا حدودی فضای داخلی و تالار رودکی برای استفاده روشندلان مناسب سازی شده است.
 
گراییلی با تاکید بر این که همه سازمان‌ها به فراخور اهداف کلانی که دارند باید برای اقشار مختلف به خصوص نابینایان برنامه‌ای را داشته باشند؛ تاکید کرد: باید این تفکر غلط که فقط سازمان بهزیستی متولی رسیدگی به امور نابینایان است اصلاح شود. من از روز اولی که پذیرفتم در این مجموعه همکاری کنم؛ همیشه یکی از دغدغه‌هایم این بود که  شرایط را به گونه‌ای فراهم کنم که دسترسی عادلانه به منابع برای همه ایجاد شود. من معتقدم کتابخانه ملی باید به افراد با نیازها و محدودیت‌های خاص توجه ویژه کند و به طور خاص در حوزه معمولان باید به نابینیان توجه شود و من از ابتدای حضورم برای رسیدگی بهتر به بخش نابینایان و اطلاع از مشکلات و محدودیت‌های آن‌ها مشاوری روشندل را انتخاب کردم.

وی با بیان این که عبدالملکی، مشاوری بسیار خلاق با ذهنی پویاست، عنوان کرد: من از مشاوره‌های این فرد بسیار کمک می‌گیرم و حتی از او خواستم به طور مشخص در حوزه نابینیان فعالیت‌های پژوهشی انجام دهند تا دغدغه‌های نابینایان راشناسایی کنیم و ضعف‌های حوزه خدمات‌رسانی و کمبودهایی که در بخش امکانات داریم؛ مشخص شود. سپس این موضوعات و نیازها دسته‌بندی شوند و اولویت ها مشخص شود.

نابینایان با خواندن کتاب‌های گویا از کتاب و خط بریل دور شدند
مشاور رئیس کتابخانه ملی ایران درباره برنامه‌های پژوهشی اجرا شده در این زمینه و نتایج آن اظهار داشت: اولین اولویت کتابخانه ملی در حوزه نابینایان توجه به خط بود و نتیجه آن به صورت  جشنواره ملی خط بریل فارسی (بریل فا) معرفی شد. بریل خطی است که نیاز لحظه به لحظه و روزانه روشندلان است اما به سبب آسیب‌هایی که درحوزه‌های مختلف اقتصاد‌ ایجاد شد؛ چاپ کتاب‌های بریل هم  آسیب دید و همین محدودیت منابع سبب شد رونشدلان کم‌کم از مطالعه کتاب‌های  بریل  و استفاده از این خط فاصله بگیرند. یکی ازعلت‌هایی که این دوری را تشدید کرد استفاده از کتاب‌های گویا بود. کتاب‌های صوتی متاسفانه نابینایان را از  مطالعه کتاب‌های بریل دور کرده است که این مساله خود یک آسیب جدی در حوزه کتابخوانی روشندلان است.
 
وی با بیان این که کارهای پژوهشی مهمی در کتابخانه ملی با محوریت حوزه نابینیان صورت گرفته است، عنوان کرد: نتیجه این پژوهش‌ها به دستگاه های مختلف ارجاع شد و باعث شد مساله نایبینان به صورت جدی‌تر مطرح شود. همچنین سازمان اسناد و کتابخانه ملی با برگزاری برنامه‌هایی مانند جشنواره بریل فا و برپایی کارگاه‌های آشنایی افراد نابینا با پایگاه های اطلاعاتی و همچنین راه‌اندازی مرجع تلفنی برای این گروه تلاش کرد خدمات بیشتری را به نابینایان ارایه بدهد.  روشندلان از طریق این سامانه می‌توانند درخواست گویا سازی کتاب را هم ارائه کنند.

گراییلی عنوان کرد: در بخش خدمات هم ؛ این سازمان دو دستگاه بریل برجسته‌ساز، یک دستگاه پرینتر بریل، 5 دستگاه درشت نما (به دید) در بخش نابینیان دارد و بر روی چهار سیستم این بخش هم دستگاه تبدیل متن به صوت وصل شده است.  

سازمان اسناد و کتابخانه ملی 12 هزار جلد کتاب گویا دارد

گراییلی درباره خدمات کتابخانه ملی به نابینیان گفت: تالار رودکی سال هاست از زمان افتتاح ساختمان کتابخانه ملی؛ راه اندازی شده و خدمات مشخصی در این حوزه  به روشندلان ارایه می کند. این سازمان کتاب‌های حوزه نابینایان را از بنیاد رودکی و موسسه عصای سفید تامین می‌کند.

وی افزود: در حوزه کتاب های گویا اکنون، در سطح کشور، حدود 24 تا 25 هزار جلد کتاب تولید می شوند و سازمان اسناد و کتابخانه ملی؛ حدود 12 هزار نسخه از آن‌ها را در اختیار دارد. متاسفانه کمبود منابع بریل در کتابخانه ملی وجود دارد و با مرکز رودکی برای برطرف کردن کمبود کتاب‌های بریل مذاکره کردیم واین مرکز بخش قابل توجهی از منابعی را که ما کمبود داشتیم را برای ما فرستادند و حتی برخی کتاب‌ها در حوزه نابینایان؛ میان این مرکز و کتابخانه ملی تبادل شد و این کمبود اکنون تاحدودی برطرف شده است.
 
وی  با انتقاد از این که ناشران متاسفانه در بخش واسپاری کتاب همکاری پررنگی با کتابخانه ملی ندارند، عنوان کرد: متاسفانه ناشران در زمینه گویا سازی کتاب‌ها با این سازمان همکاری نمی‌کنند. در این زمینه نیاز به همکاری بیشتر ناشران است تا  سازمان بتواند منابع بیشتری را برای این گروه گویا‌سازی و فراهم کند.