به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اصفهان، «سینما به روایت اصفهان»، نام کتابی است به کوشش و تألیف نفیسه باقری، پژمان نظرزاده آبکنار و مصطفی حیدری که به‌شرح و پژوهش تاریخ سینماهای اصفهان از سال ۱۳۰۴ تا ۱۳۵۷ می‌پردازد. این کتاب، فارغ از نگاه محض تاریخی، با رویکردی تحلیلی به پیوند سینما و شهر و مناسبات تأثیرگذار اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بر سینمای اصفهان می‌پردازد.
نکته جالب توجه اینکه چند کتابفروشی در اصفهان در فضای مجازی، «سینما به روایت اصفهان» را یکی از پرتقاضاترین کتاب‌های این روزهایشان اعلام کردند.
«مصطفی حیدری» نویسنده و پژوهشگر حوزه سینما و یکی از مؤلفین «سینما به روایت اصفهان» درباره این اثر به خبرنگار ایبنا گفت: تابستان سال 1395 که دفتر تخصصی سینما راه‌اندازی شد، یکی از رویکردهایی که بایست به آن توجه می‌شد، اهمیت تحقیق، پژوهش و مباحث علمی بود. از همان زمان تصمیم گرفتیم که این مقوله به‌صورت جدی پیگیری شود. می‌دانستیم که مرحوم «زاون قوکاسیان» حرکت‌هایی را در حوزه تاریخ سینما در اصفهان سال‌های پیش رقم زده بودند. بعدها که پیگیر شدیم متوجه شدیم عمده فعالیت او مصاحبه با افراد فعال در حوزه سینما آن هم بیشتر با رویکرد تاریخ شفاهی سینما در اصفهان بوده است.
وی ادامه داد: ما مقداری از مطالب تدوین شده توسط آقای قوکاسیان را به دست آوردیم و متوجه شدیم با رویکرد ما متفاوت است. نگاه ما یک پژوهش تاریخی، تحلیلی بود. نمی‌خواستیم با آمارهای صرف روبه‌رو باشیم و قصد کردیم با مناسبات تاریخی به‌صورت تحلیلی برخورد کنیم. الگوهایی داشتیم پیش از این، همچون زنده‌یاد حمید شعاعی، زنده‌یاد مسعود محرابی، جمال امید و بهزاد رحیمیان و بزرگان دیگری که در این حوزه ورود کرده و آثاری را خلق کرده بودند. برای ما سال‌های ورود سینما به اصفهان مهم بود و تاریخچه پیدایش اولین سینماها و اصلا چرا سینما به چهارباغ عباسی اصفهان آمد و در آنجا متمرکز شد.
نکته جالب توجه اینکه چند کتابفروشی در اصفهان در فضای مجازی، «سینما به روایت اصفهان» را یکی از پرتقاضاترین کتاب‌های این روزهایشان اعلام کردند.
«مصطفی حیدری» نویسنده و پژوهشگر حوزه سینما و یکی از مؤلفین «سینما به روایت اصفهان» درباره این اثر به خبرنگار ایبنا گفت: تابستان سال 1395 که دفتر تخصصی سینما راه‌اندازی شد، یکی از رویکردهایی که بایست به آن توجه می‌شد، اهمیت تحقیق، پژوهش و مباحث علمی بود. از همان زمان تصمیم گرفتیم که این مقوله به‌صورت جدی پیگیری شود. می‌دانستیم که مرحوم «زاون قوکاسیان» حرکت‌هایی را در حوزه تاریخ سینما در اصفهان سال‌های پیش رقم زده بودند. بعدها که پیگیر شدیم متوجه شدیم عمده فعالیت او مصاحبه با افراد فعال در حوزه سینما آن هم بیشتر با رویکرد تاریخ شفاهی سینما در اصفهان بوده است.
وی ادامه داد: ما مقداری از مطالب تدوین شده توسط آقای قوکاسیان را به دست آوردیم و متوجه شدیم با رویکرد ما متفاوت است. نگاه ما یک پژوهش تاریخی، تحلیلی بود. نمی‌خواستیم با آمارهای صرف روبه‌رو باشیم و قصد کردیم با مناسبات تاریخی به‌صورت تحلیلی برخورد کنیم. الگوهایی داشتیم پیش از این، همچون زنده‌یاد حمید شعاعی، زنده‌یاد مسعود محرابی، جمال امید و بهزاد رحیمیان و بزرگان دیگری که در این حوزه ورود کرده و آثاری را خلق کرده بودند. برای ما سال‌های ورود سینما به اصفهان مهم بود و تاریخچه پیدایش اولین سینماها و اصلا چرا سینما به چهارباغ عباسی اصفهان آمد و در آنجا متمرکز شد.
حیدری در ادامه بیان کرد: بعد از تحقیقات مقدماتی، اولین قدم پژوهش‌های میدانی بود. توانستیم در حدود یک سال وقت بگذاریم و نزدیک به 2000 سند از سینمای اصفهان پیدا کنیم. مرکز اسناد ملی، کتابخانه ملی، کتابخانه مرکزی دانشگاه اصفهان، گفت‌وگو ها و مصاحبه های مختلف با سینمادارها، معماران و مشاوران پیش از انقلاب، از منابع ما بودند.
این مدرس سینما با اشاره به کوشش‌های فراوان حول این کتاب، افزود: این کتاب با همت سه نفر اتفاق افتاد؛ پژمان نظرزاده آبکنار، نفیسه باقری و بنده. خانم باقری، با توجه به اینکه در حوزه تاریخ پژوهش‌هایی داشتند و تحصیل‌کرده بودند، در جمع‌آوری اسناد و منابع، تأثیرگذار بودند. آقای نظرزاده با نگاه تحلیلی و پژوهشی که داشت، در این مسیر پیش رفتیم. به نتیجه رساندن این کتاب، حدود 3 سال به طول انجامید. پس از جمع بندی ما به 8 فصل رسیدیم.
وی تصریح کرد: قطعا این کتاب بی‌نقص نیست؛ اما به‌نوعی اولین کتابی است که واقعا دارد با یک رویکرد پژوهشی تاریخی و تحلیل آن از سال 1304 تا سال 1357 در اصفهان می‌پردازد و نام کتاب شد «سینما به روایت اصفهان».
حیدری با اشاره‌ای اجمالی بر مباحث مطرح شده در کتاب، ادامه داد: فصل اول این کتاب، به چرایی تمرکز سینماهای اولیه در چهارباغ اصفهان می‌پردازد. در فصل دوم بحث مفصل تاریخ سینماهای اصفهان مطرح شده و در فصل سوم به رابطه نهاد قدرت و سینما در اصفهان پرداخته شده است. مناسبات اقتصادی، اجتماعی و شرایط آنها در سینمای قبل از انقلاب 57 تأثیرگذار بوده که در فصل‌های بعد به آن پرداخته شده است. رویدادهایی مثل کوتای 28 مرداد، قحطی، هم‌جواری سینما همایون و حوزه علمیه چهارباغ ازجمله مناسبات تأثیرگذار از لحاظ اجتماعی و سیاسی بر سینمای اصفهان است.
وی افزود: در فصل ششم به شرح و تحلیل این نکته پرداخته شده که در آن سال‌ها از لحاظ هویتی در فیلم‌های تاریخ سینما به‌عنوان لوکیشن سینمایی انتخاب می‌شده است. در فصل هفتم به مورد عجیب «سینمای آزاد» در اصفهان پرداخته می‌شود. تنها جریان مهم و مستقل قبل انقلاب 57 که مفصل به آن پرداختیم و در فصل آخر به زمزمه‌های انقلاب، آتش‌سوزی در سینماها و اتفاقاتی از این دست بیان شده است.
این پژوهشگر در پایان گفت: به گمان خودم، این کتاب در حوزه خود توانسته یک فضای بومی در ایران را از لحاظ تاریخ سینمایی مورد شرح و بررسی قرار بدهد. در حدود 50 سند که شامل جداول سینما ها و جزئیات‌شان، نوع سینماها و نقشه ای از تأسیس سینماها در قبل از انقلاب است در کتاب آورده شده است. حدود 23 سینما در اصفهان وجود داشته است که شاید کسی باور نکند!
حیدری در پایان ابراز امیدواری کرد که کتاب «سینما به روایت اصفهان» مقدمه‌ای باشد بر خط پژوهشی، تاریخی و تحلیلی هنر در هر نقطه‌ای از ایران.
نظر شما