این پژوهشگر تاریخ پهلوی، رجال مورد پژوهش در این مجموعه را این طور برشمرد: آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی، سیدابوالقاسم کاشانی، تیمورتاش، حسین علاء، محمدعلی فروغی، علیاکبر داور، امیراسدالله علم و تعداد دیگری از رجال عصر پهلوی، زندگی و زمانه‌شان با نگاهی غیرایدئولوژیک و مستند بررسی می‌شود و سعی شده تصویری گویا و نو از هریک از آنها ارائه شود.
مختاری با اشاره به این که در حال حاضر، مشغول نگارش زندگی‌نامه آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی است، در مورد نحوه انتخاب این افراد برای انجام کار پژوهشی بر روی آنها در این مجموعه گفت: همه این افراد، پیش از آن‌که سیاستمدار باشند، نخبه فکری هستند. وقتی هم که وارد سیاست می‌شوند، در حوزه‌ای که هستند، تحول ایجاد می‌کنند.
به عنوان مثال، کسی مثل تیمورتاش در مقام وزیر دربار رضا شاه، بسیار مثمرثمر و فعال و بر سیاست‌های خارجی و داخلی تأثیرگذار بود و تا سال 1311 که برکنار می‌شود، ردّ پای او را در تمامی عرصههاي سیاست ایران می‌توان دید. یا علیاکبر خان داور که در نوسازی عدلیه و تحولاتی که رخ می‌دهد، نقش بسزایی داشته است.
یا آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی به عنوان یک فقیه، فقط در حوزه فقاهت تاثیرگذار نیست بلکه در حوزه سیاست هم تاثیر‌گذاری و نقش پررنگی دارد و اصولاً فقیه متفاوتی است وقس علیهذا این نکته در مورد دیگر رجال مورد تحقيق صدق می‌کند.
وی تأثیرگذاری این افراد را این‌طور تعریف کرد: تأثیرگذاری از این منظر که بخشی از نقش‌شان در هر حوزه‌ای که بوده‌اند این است که حالت تأسیس داشته‌اند و در آن حوزه مؤسس بوده‌اند. به عنوان مثال؛ علی‌اصغر حکمت شیرازی که در کتاب «حکایت حکمت» به آن پرداخته شده، وزیر فرهنگ، وزير كشور و وزير امور خارجه بوده و در دوره‌ای هم سفیر ایران بوده است. او آدمی است که از بدنه وزارت فرهنگ بالا می‌آید و در آن دوره تحولات فرهنگی بسیار مهمي با مدخليت او به وقوع پیوست.
مختاری اصفهانی درباره اسناد موجود از تاریخ پهلوی گفت: اسناد فارسی آن دوره در سازمان اسناد و کتابخانه ملی، مرکز اسناد رياست جمهوري، مرکز اسناد و تاريخ دیپلماسی وزارت خارجه و مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر موجود است و این مراکز، اسناد متعددی از این دوره را در اختیار دارند. اگر نگاه غیرایدئولوژیک داشته باشیم، می‌توانیم تاریخ این دوره را با توجه به تشریح و تحلیل اسناد بازخوانی کنیم.
وی افزود: چهل سال از سقوط پهلوی گذشته و تاریخ‌نگاری ایران باید به حدی از اعتماد به نفس رسیده باشد که به آن دوره، نگاه غیرایدئولوژیک و بيطرفانه داشته باشد. کتاب‌هایی که خارج از کشور در مورد این دوره نوشته می‌شود، مبتنی بر اسناد و آرشیوهای خارجی است. در حالی که آرشیوهای داخلی می‌توانند تکمیل‌کننده آن منابع باشند و حتي نگاهي دقيقتر به حوادث داشته باشند.
مجموعه کتاب‌های «رجال پهلوی» به نویسندگی و پژوهش رضا مختاری اصفهانی از سوی نشر نی منتشر می‌شود.
نظر شما