به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، متن كامل بيانيه و گزارش داوري هفتمين جشنواره نقد كتاب به شرح زير است:

وقتي از منظري بيروني به واكاوي تاريخ علم مي‌پردازيم، چه در دوران يونان و ايران باستان، چه در عهد اسلامي تا قرون وسطي در جهان اسلام، و چه پس از رنسانس در جهان غرب، در هر منطقۀ جغرافيايي و در ميان هر ملتي كه پژو‌هش‌ها و ابداع‌هاي علمي رونق داشته، در كنار آن عنصر نقد از جايگاه و منزلت والايي برخوردار بوده، و نقدپذيري به نوعي عرض ذاتي هر نوع معرفت بشري به شمار مي‌آمده است. 

از اين‌رو هر انديشمندِ مسلماني خود به استقبال نقد مي‌رفته و گاه در خلوت خويش نيز هنگام تأمل، انديشه‌ورزي و نظريه‌پردازي، منتقدي فرضي را لحاظ كرده و به اشكال‌هاي او پاسخ مي‌داده تا شايد بعدها با ارائه اين پرسش و پاسخ‌هاي خيالي، به نوعي استحكام و توانمندي‌هاي نظريه خويش را به رخ ‌مخاطبان و نيز پژوهشگران ديگر بكشد. جلسات نقد و مناظرهاي كه در حضور خلفا و پادشاهان تشكيل مي‌شده نيز داستان‌هاي شيرين و نغزي است كه جداي از انگيزۀ برپايي آنها، خود گواه بر جذابيت‌ها و آثار فراوان اين مقولۀ مهم معرفتي است. 

وجه ديگر رواج و رونق نقد زاييده ماهيت و چيستي نقد بود. نقد از منظر پيشينيان همانند معناي لغوي‌اش ماهيتي تركيبي از دو حيثيت سلبي و ايجابي داشت. نقد، ترسيم واقعي كاستي‌هاي يك آموزه، نظريه، دستگاه معرفتي يا نوشته در كنار برجستگي‌ها و توانايي‌هاي آن، به انگيزۀ ارتقاي تعالي دانش بشري بود. 

درست به همين دليل است كه بزرگترين و ستبرترين منتقدان در جريان‌هاي فكري اسلامي براي اثبات مدعاي خويش، نخست به تأليف آثاري در تبيين جريان فكري مقابل دست مي‌زدند و اين مهم را آن گونه به انجام مي‌رساندند كه مخاطبان و خوانندگان در وهلۀ اول او را در شمار شارحان و موافقان مي‌پنداشتند. گاه حتّا اين نوشته‌ها از نوشته‌هاي كساني كه قرار بود مورد نقد قرار گيرند، و از آثار قلمي مدافعان و شارحان آنها سخته‌تر، پخته‌تر و رساتر و مستدل‌تر بود. مانند فخررازي و شهاب‌الدين سهروردي از منتقدان برجسته ابن‌سينا كه اولي مباحث مشرقيه و دومي مطارحات را در شرح و تبيين حكمت سينوي به رشته تحرير درآوردند. 

پس از تأليف آثار در معرفي واقعي موضوع مورد نقد، به واكاوي، و نقد آن مي¬پرداختند تا مخاطب نيز دريابد كه منتقد بر تمامي زواياي موضوع مورد نقد احاطه دارد و اشراف او اگر بيش از صاحب نظريه نباشد، كمتر نيست. 

بدين‌ترتيب مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه: احاطه و فهمِ درستِ موضوع نقد، واقع‌نمايي، تبيين كاميابي‌ها و ناكامي‌ها در كنار هم، آن هم به انگيزۀ تعالي انديشه و معرفت بشري از اصول مقوِّم و اوّليۀ هرگونه نقدي است؛ و نبودِ يكي از عناصر چهارگانۀ ياد شده، به معناي نبودِ نقد است. به ديگر سخن: نقد، ماهيتي تركيبي دارد كه تحقق ماهيت آن مشروط به تحقق تمامي اجزايش مي‌باشد؛ و طبيعي است كه فقدانِ يكي باعث مي‌شود كه نقدي تحقق نيابد و به تبعِ آن هيچ يك از آثارِ ميمونِ نقد مترتّب نشود. 

در دوران معاصر بويژه در پنج دهۀ اخير، شاهد فراز و نشيب‌هاي فراواني در ساحت نقد بوده‌ايم. مقاومت‌هايي كه در جامعۀ فرهنگي ما در برابر نقد بوضوع به چشم مي‌خورد، نشانگر آن است كه هنوز با فرهنگ نقد فاصلۀ زيادي داريم. شايد يكي از علل نقدناپذيري اين باشد كه نقد در جامعۀ ما ماهيت خود را از دست داده و جنبۀ سلبي و تخريبي به خود گرفته است؛ و اين باعث آن شده تا ثمرات گستردۀ نقد تنها به شكل موجبۀ جزئيه، فقط متوجه آن دسته از پژوهشگران و مؤسسات پژوهشي اندكي شود كه بي‌هيچ مقاومتي، خود را در برابر نسيم حيات‌بخش نقد قرار داده و به استقبالش شتافته‌اند. 

از اين‌رو شما مشاهده مي‌كنيد كه در ميان نويسندگان، مترجمان و محققان آنهايي موفق‌ترند كه پيش و پس از چاپ، اثر خود را در بوتۀ نقد مي‌آزمايند. نيز ناشراني كامياب‌اند كه جداي از مسائل فني و آرايه‌هاي كتاب، از مشاوران علمي بهره مي‌برند و آثار پيش نهادي را به محك نقد مي‌آزمايند و پس از رفع كاستي‌ها به دست چاپ مي‌سپارند. 

اي كاش در مؤسسات آموزش عالي حوزوي و دانشگاهي جلسات دفاعيه طلاب و دانشجويان بيشتر جدّي گرفته مي‌شد تا تلاش‌هاي گروه كثيري از پژوهشگران و اساتيد به بيراهه نرود و به بار نشيند و در اثر دقت‌ها، نقدها و وسواس‌هاي علمي اساتيد، پژوهش‌ها قابليت اين را بيابند كه خلأهاي معرفتي را پر كنند. 

همچنين بر متوليان و دست‌اندركاران فرهنگي است كه با مشاوره با مؤسسات و نهادهاي پژوهشي در تمامي حوزه‌هاي معرفتي اعم از علوم انساني، علوم محض و علوم كاربردي، مانع انتشار آثار كم‌مايه و بي‌مايه شوند تا بوستان علم و دانش در ايران اسلامي همچون گذشته‌هاي خويش پربار و باطراوت باشد. 

مؤسسه خانه كتاب نيز به عنوان يكي از مراكز تأثيرگذار در حوزۀ فرهنگ تلاش كرده است با وقوف به جايگاه متعالي نقد، در حدّ توان اندك خويش، با انتشار مجلات تخصصي كتاب ماه كه نگاه ويژه به نقد كتاب دارند، تهيه و تأليف كتاب¬هايي در حوزۀ اخلاق و مباني نقد، برگزاري جلسات نقد و بررسي كتاب، كارگاه‌هاي آموزشي و نيز برگزاري جشنوارۀ نقد كتاب به منظور تجليل، تقدير و شناسايي منتقدان برجسته و شايسته در اين مسير متعالي گام نهد. 

دبيرخانه هفتمين دورۀ جشنواره بسيار مفتخر است كه پس از ماه‌ها تلاش عالمانه و طاقت‌فرساي نزديك به 49 تن از اساتيد و انديشمندان حوزه و دانشگاه و صاحب‌نظران عرصۀ نقد، با بررسي 952 مقاله منتشره در 167 نشريه و كتاب در سال 1388 در 13 رشته اصلي و نيز 151 مقاله الكترونيكي در 8 موضوع اصلي كه در 24 خبرگزاري، پايگاه خبري و وبلاگ درج شده بود، در چند مرحله آثار برگزيده و شايسته تقدير را معرفي كند. 

در اين دوره پس از فراخوان‌هاي مكرر، به ترتيب در حوزه‌هاي كليات 107 مقاله چاپي، فلسفه 54 مقاله چاپي و 4 مقاله الكترونيكي، دين 57 مقاله چاپي و 10 مقاله الكترونيك، علوم اجتماعي 112 مقاله چاپي و 7 مقاله الكترونيكي، علوم و فنون 26 مقاله چاپي، هنر 53 مقاله چاپي و 6 مقاله الكترونيكي، ادبيات فارسي 109 مقاله چاپي، ادبيات عرب 7 مقاله چاپي، زبان‌شناسي 17 مقاله چاپي، ادبيات داستاني 140 مقاله چاپي و 103 مقاله الكترونيكي، شعر 64 مقاله چاپي و 12 مقاله الكترونيكي، تاريخ و جغرافيا 118 مقاله چاپي و 7 مقاله الكترونيكي و كودك و نوجوان 88 مقاله چاپي و 2 مقاله الكترونيكي به دبيرخانه واصل شد. 

در مرحلۀ نخست مقالات در گروه تخصصي ياد شده طيّ جلسات مكرّر ارزيابي گرديد و مجموعاً 92 مقاله چاپي و 14 مقاله الكترونيكي كه از ملاك‌هاي اوليه نقد خوب برخودار بود، به مرحلۀ دوم راه يافت. در اين مرحله، آثار در قالب فرم‌هاي داوري امتيازبندي شد و پس از بحث و گفت‌وگو‌هاي متعدد، داوران، 6 مقاله چاپي و يك مقاله الكترونيكي را به‌عنوان مقالات برگزيده و 12 مقاله چاپي و يك مقاله الكترونيكي را به‌عنوان مقالات شايسته تقدير معرفي كردند. 

بخش جنبي:
در اين دوره با تشكيل جلسات متعدد كارشناسي و مشاوره با خبرگان حوزۀ نقد، و بررسي كارنامۀ فعالان اين عرصه، يك پيش‌كسوت و نيز يك نشريه شايسته تقدير شناخته شدند. 

ويژگي‌ اين دوره
ـ دبيرخانه هفتمين دورۀ جشنوارۀ نقد كتاب در كنار برگزاري كارگاه‌هاي آموزشي، در جهت پُر كردن خلأ نبودِ منابع درسي حوزۀ نقد، با همكاري گروهي از نويسندگان و پژوهشگران، دفتر دوم عيار نقد را منتشر كرده است. 

ـ دفتر ششم نقد برتر كه حاوي مقالات برگزيدۀ دورۀ قبل مي‌باشد و نيز ترجمۀ ارزشمند كتاب نقد ادبي نوشتۀ سيدقطب، همچنين مجموعه نقدهاي منتشر شده در كتاب ماه‌هاي فلسفه و تاريخ و جغرافيا تحت عنوان نقد فلسفي و نقد تاريخي را همزمان به زيور طبع آراسته است. 

در اينجا، جا دارد ضمن تبريك و تهنيت به نفرات برگزيده و شايستۀ تقدير، تلاش‌هاي خستگي‌ناپذير جمعي از اساتيد و نخبگان فرهنگي در كسوت داوريِ هفتمين دورۀ جشنوارۀ نقد كتاب را پاس دارم و نيز از همكاري و همدلي مديرعامل محترم مؤسسه خانه كتاب جناب آقاي علي شجاعي صائين و همكاران گرانقدر در واحدهاي اداري، مالي، فن‌آوري اطلاعات، انتشارات، روابط عمومي و بويژه سركار خانم مژگان حقاني كه عهده‌دار امور اجرايي دبيرخانه بودند، قدرداني نمايم.