دوشنبه ۱ شهریور ۱۳۸۹ - ۱۰:۴۷
آسيب‌شناسي كتاب‌هاي حوزه پزشكي در گفت‌وگو با صاحبنظران

اول شهريور ماه مصادف با سالروز ولادت شيخ‌الرئيس ابوعلي‌سينا، دانشمند و پزشك حاذق ايراني ا‌ست كه به همين مناسبت روز پزشك نامگذاري شده است. ابن سينا بيش از 120عنوان كتاب تاليف كرده كه از آن جمله مي‌توان به «شفا»، « اشارات » و «قانون» اشاره كرد.\

به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، علم پزشكي، دانشي است كه به شناخت بیماری‌ها، تشخیص، درمان و جلوگیری از بروز آنها مي‌پردازد. شاخه‌هاي گوناگون اين علم، امروزه به علوم بهداشت و پزشكي، پزشكي داخلي، علوم آزمايشگاهي، پزشكي بيومديكال، پزشكي هسته‌اي و گسترده عظيمي از ديگر شاخه‌ها تقسيم شده است. يكي از معضلات امروزه كتاب‌هاي حوزه پزشكي در ايران براساس اتفاق نظر كارشناسان و مولفان پيشي گرفتن آثار ترجمه‌اي بر تاليف است.

جاي كتب تاليفي پزشكي خالي است 

فريد حسيني، پزشك و روانپزشك و مولف حوزه روانپزشكي با اشاره به اين كه جامعه پزشكي ايران در حال حاضر به خودكفايي علمي براي تاليف آثار دست نيافته است، اظهار داشت: تمام كتب مرجع پزشكي مورد استفاده دانشجويان و استادان آثار ترجمه‌اي است، در صورتي كه جاي كتاب تاليفي منطبق با شرايط جامعه ايراني خالي است.

وي در ادامه گفت: بيشتر كتب تاليفي اكنون در رشته‌هاي اصلي و داخلي نظير جراحي، علوم پايه و ايمني‌شناسي، بيوشناسي و رشته‌هاي باليني و روانشناسي است، در حالي كه ما نيازمند تاليفات بيشتري از سوي پزشكان و اعضاي هيات علمي ايراني هستيم.

اين پزشك و روانپزشك معتقد است كه به دليل ارايه نشدن رفرنس‌هاي فارسي در حوزه پزشكي دانشگاه‌ها، بسياري از مولفان انگيزه و تمايلي به تاليف كتب اصلي از خود نشان نمي‌دهند. وي در اين باره افزود: البته در حوزه‌هايي نظير پوست، مو، ارولوژي، ترك اعتياد و كتب روانپزشكي نيز مولفان و پزشكان تاليفات زيادي در كشور ارايه داده‌اند كه به عنوان مرجع دانشجويان پزشكي به كار مي‌رود.

برخي كتاب‌هاي تاليفي پزشكي تنها كپي‌ است

برخي از مولفان حوزه پزشكي معتقدند كه گسترده وسيعي از كتاب‌هاي تاليفي در ايران تنها كپي‌برداري از آثار خارجي آنهاست. در اين باره فرناز فرنادپور، مولف حوزه پزشكي بيان داشت: متاسفانه بسياري از پزشكان ايراني از نمونه‌ها و سمپل‌هاي داخلي ايران تنها براي انجام پروژه‌هاي خود استفاده مي‌كنند و فعاليت تحقيقاتي كاملي صورت نمي‌دهند. بسياري از پايان‌نامه‌ها كپي‌برداري از آثار ديگر است و اين امر عاملي براي نوشته نشدن آثار مناسب است.

تاكيد نويسندگان بر ترجمه در حوزه پزشكي

بسياري از مشكلات تاليف كتاب در ايران علاقه‌مندان را جذب فعاليت‌هاي ترجمه‌اي مي‌كند. از جمله اين مسايل مي‌توان به معضلات اداري، روند كند انتشار و پرهزينه بودن تاليف كتاب اشاره كرد. دراين باره «مهرانگيز توتون‌چي»، مولف و سرپرست مركز مطالعات و رشد سلامت كودك توضيح مي‌دهد: به دليل بالا بودن هزينه تاليف كتاب در حوزه پزشكي، تنها بخشي از اعضاي هيات علمي با حمايت دانشگاه‌ها مي‌توانند در اين بخش فعاليت كنند.

وي با بيان اين كه مقالات و فعاليت‌هاي تحقيقاتي مناسبي در كشور انجام مي‌شود، تشريح كرد: بسياري از اين تحقيقات در ايران نيمه‌كاره باقي مي‌ماند و تبديل به يك سند علمي نمي‌شود؛ در صورتي كه پزشكان متخصص بتوانند تمركز خود را بر تاليف كتاب گذاشته و در قالب يك بانك اطلاعاتي با يكديگر مرتبط شوند تا آثاري متناسب با شرايط و نيازهاي كشور براي عموم مردم و همچنين به صورت تخصصي براي ديگر پزشكان تاليف كنند.

ترجمه‌ها متون اجباري دانشگاهي ا‌ست

متون ترجمه‌اي در تمام حوزه‌ها بايد در برگيرنده تمام بخش‌ها، حوزه‌ها و نيازها باشد. دكتر توتون‌چي در اين باره مي‌گويد: ترجمه‌هاي حوزه پزشكي نبايد صرفا براي متون درسي و تكس‌هاي اجباري باشد؛ در صورتي كه در بسياري از بخش‌ها احساس نياز مي‌شود كه مولفان و مترجمان به آن توجهي نشان نداده‌اند.

آموزش مباحث پزشكي؛ ساده براي همه مردم

كتاب‌هاي حوزه پزشكي از قديم‌الايام به آثار قطور و سنگين با قلمي در سطح فهم استادان معروف بوده است؛ در صورتي كه بسياري از اين آثار بايد در سطح فهم عامه مردم شده و آنها را با مشكلات، بيماري‌ها و راهكارهاي درمان آن آشنا سازد. مولفان و مترجمان مي‌توانند با تاليف و ترجمه اين نوع‌ آثار جامعه را در برابر بسياري از مشكلات ايمن سازند. دكتر توتون‌چي، دبير گروه پژوهشي درد و مركز مطالعات، رشد و سلامت كودك درباره اهميت تاليف و ترجمه كتابچه‌هاي آموزشي براي عموم مردم توضيح داد: ارايه كتابچه‌هاي آموزشي ويژه عموم چندي‌ست كه از سوي برخي ناشران در حال تدوين است و همچنين بيمارستان‌ها نيز بايد با ارايه اسلايدها و بروشورها جامعه را در برابر بيماري‌ها واكسينه كنند.

كتاب‌هاي بازاري پزشكي بايد كنترل شود

برخي از كتاب‌هايي كه در بخش‌هاي روانشناسي، روانپزشكي و حوزه‌هاي ديگر در كشور تاليف يا ترجمه مي‌شود، تنها به دليل بازاريابي و بدون پشتوانه‌هاي مناسب علمي است. «سيدامير يزدان‌پرست»، مولف و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي ايران با اشاره به بسياري از آثار داخلي و خارجي مناسب با پشتوانه‌هاي علمي در كشور تصريح كرد: روند تدوين و انتشار كتاب‌هاي بازاري در كشور بايد توسط مسئولان كنترل شود. همچنين بسياري از منابع حوزه پزشكي متعلق به سال‌هاي گذشته است و اطلاعات آنها قديمي است؛ در صورتي كه كتاب‌هاي جديد بايد توسط متخصصان ارايه شده و در جامعه تزريق شود.

وي ادامه داد: امروز در بسياري از حوزه‌هاي باليني اثر تاليفي زيادي وجود دارد، اما در علوم سلولي ـ ملكولي، نانوتكنولوژي، بايوتكنولوژي، ژنتيك و برخي ديگر رشته‌ها بايد زمان بيشتري صرف شود.

كتاب‌هاي پزشكي نيازمند ترجمه دقيق است

بسياري از ترجمه‌هاي موجود كتاب‌ها مورد نقد كارشناسان حوزه پزشكي قرار گرفته است. در اين باره فرناز فرنادپور، مولف معتقد است: در صورتي كه كارهاي ترجمه‌اي دقيق و درست انجام شود و كتاب‌ها براساس نيازها انتخاب شود، بسياري از مشكلات مردم حل شده و فرهنگ‌سازي‌ها صورت مي‌گيرد. يكي از مواردي كه مي‌تواند به انتخاب سوژه‌هاي تاليفي و يا ترجمه‌اي كمك كند، بيماري‌ها و مشكلاتي است كه مردم با آن دست به گريبان هستند، بنابراين كتاب‌ها نيازمند يك آسيب‌شناسي اجتماعي است. 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها