گزارش "ايبنا" از رونمايي «هنر معاصر در فرانسه» در خانه هنرمندان
«هنر معاصر در فرانسه»، عطش ايرانيان را سيراب مي كند
مراسم رونمايي از كتاب «هنر معاصر در فرانسه» با حضوركاترين ميه نويسنده كتاب، مهشيد نونهالي مترجم كتاب و رايزن فرهنگي فرانسه در خانه هنرمندان ايران برگزار شد. پاسخگويي به اشتياق و عطش هنرمندان ايراني براي دانستن درباره جريان هنر معاصر در فرانسه از نكته هاي برجسته در سخنراني كارشناسان اين مراسم بود.\
محمودرضا بهمن پور در اين مراسم از ترجمه اين كتاب به فارسي كه پاسخگوي اشتياق بسياري از هنرمندان براي دانستن درباره جريان هنر معاصر در فرانسه است، اظهار خوشنودي كرد و گفت: تا كنون اثري چنين جامع از هنر فرانسه در ايران منتشر نشده است و اين اثر ميتواند تا مدتها مهمترين منبع از تاريخ هنر فرانسه در ايران باشد.
مدير موسسه چاپ و نشر نظر به گرايش هاي هنرمندان دوره كمالالملك به هنر اروپا به ويژه فرانسه اشاره كرد و گفت: دانشآموختگان ايراني مدرسه هنرهاي زيباي پاريس در بازگشت به ايران آغازگر جرياناتي شدند كه پايههاي هنر معاصر در ايران را بنيان گذاشت. هنر ايران از آن زمان تا به امروز در تلاطم هاي فرهنگي و با تكيه بر توانمنديهاي هنرمندان در مسيري پر افت و خيز در حركت است.
وي ادامه داد: هنر ايران در اين سالها همواره در تكاپوي رسيدن به شيوه يا سنت خاص خود و يا به قولي هويت ايراني بوده است؛ ولي هيچ گاه تاثيرپذيري خود را از هنر جهان قطع نكرده است و البته نميتوان تاثير جريان هنري كشوري چون فرانسه را بر اين روند ناديده گرفت.
وي گفت: كتاب «هنر معاصر در فرانسه» ميتواند اين جسارت را نزد تاريخنويسان هنر ايراني و منتقدان هنري ايجاد كند كه هر پديده و جريان بزرگ و كوچكي در هنر ايران ميتواند نمايانگر و نشانه توسعهيافتگي هنر ايران باشد.
بهمنپور ادامه داد: اين انتقاد كه هنر امروز دچار سردرگمي است و موج هنرمندان جوان از ساختارهاي رسمي و اصل آكادميك تبعيت نمي كنند و زيباييشناسي آثار آنها با آنچه تا كنون تبليغ و ترويج ميشده است، سازگار نيست، و يا آزادي بي حد و حصر جوانان در انتخاب محتوا و موضوع، شايد روزگاري انتقاد نادرستي به حساب آيد یا روزي دیگر، ويژگي هنر اين دوره ايران محسوب شود. آن چه كاترين ميه در اين كتاب به ما يادآور ميشود، اين است كه براي قضاوت درباره هنر دوران خود شتاب نكنيم و با حوصله در انتظار نتيجه آن باشيم.
در ادامه مراسم برنارد پولتي سفیر فرانسه، پس از تشكر از دستاندركاران ترجمه و چاپ اين كتاب در ايران گفت: فرانسه بسيار مفتخر است كه اين كتاب با ارزش كه توسط يكي از مهمترين چهرههاي نقد هنري، مورخ و مدير نشريه هنري آرت پرس فرانسه تاليف شده به فارسي ترجمه شده است.
وي ادامه داد: در واقع افتخار مضاعفي است براي سفارت فرانسه كه علاوه بر اين كه براي انتشار ادبيات كشورمان در اين جا حضور داريم، در هفته گرافيك ايران به سر ميبريم. مكتب گرافيك ايران مكتبی شناخته شده و با اهميت در سطح جهان است.
وي همچنين به دعوت پير برنارد از طرف «بنياد مميز» به ايران اشاره كرد و گفت: تمام اين امكانات اجازه ميدهند كه روابط هنري دو كشور تداوم پيدا كند. در آينده نزديك ۱۵ تن از دانشجويان جوان ايراني به همراه آقاي فرهادي براي شركت در فستيوال بين المللي پوستر به فرانسه سفر میكنند و اين نتيجهاي است كه كارگاه پير برنارد در نوامبر گذشته بر جاي گذاشت.
پولتي گفت: اين ابتكارات، همكاريهاي دو كشور را سبب ميشوند و اجازه ميدهند هر كشوري به كشور ديگر احترام بگذارد و آثارش را بشناسد. آن چه مهم است و پایههای اصلی این مراودات را تشکیل میدهد، فرهنگ و روابط فرهنگی است. موضوع مهم این است که زنان و مردانی از هر ملیت هستند که یک ایدهآل را دنبال میکنند و میخواهند در دانش سهیم باشند و همین است که فرهنگ را پیش میبرد.
محمدباقر ضیایی، هنرمند و منتقد هنري در ادامه جلسه به معرفي كتاب «تاريخ هنر در فرانسه» پرداخت و گفت: اين كتاب ۵۰۰ صفحهاي مزين به متني متين، چالشگر و شاخص، داراي تصاوير بديع و منحصر به فرد است. ساختار و شاكله كلي كتاب از نمونه فرانسوي آن تبعيت ميكند. پانوشتها، توضيحات، كنارهنويسها و بهويژه فضاهاي خالي اطراف متن به چشم و ذهن خواننده اجازه ميدهد به راحتي در لابهلاي متن گردش كند.
وي ادامه داد: گاهشمار كتاب در پايان به رويدادها، نمايشگاهها و تولد كتابها و نشريات مربوط به هنر اشاره ميكند و بخش نمايه نيز به نامهاي آمده در كتاب اختصاص دارد. چاپ نخست اين كتاب در سال ۱۹۸۸ منتشر شده، سه بار به چاپ رسيده و آخرين چاپ آن در اروپا در سال ۲۰۰۶ بوده است.
ضيايي در مورد متن و محتواي كتاب نیز گفت: كتاب مانند گزارشي لحظه به لحظه است كه نويسنده خود شاهد آن و ناظر بر صحنه بوده؛ و دليل زنده بودن متن آن حضور مداوم نويسنده در يك نشريه تخصصي و فعال است كه موجب میشده تمام اخبار هنري روز فرانسه به طور مستمر در اختيار او باشد.
وي همچنين درمورد نويسنده گفت: او از نسل سالهاي پر تلاطم دهه هفتاد ميلادي است. زماني كه هيجان حاصل از تغیيرات به نسل جوان منتقل شده و نگاهي چالشگر از اين دريچه نويسنده را به ديدگاهي شناور بين مدرنيته و پستمدرنيته هدايت كرده است.
وي سپس سرفصلهاي كتاب را به طور مختصر نام برد و گفت:
در بخش ابتدايي نويسنده به بازيابي شيء و مطرح شدن آن در محيطهاي مختلف هنري و رهيابي آنها به مثابه اثر هنري در مجموعههاي خصوصي و عمومي مثل موزهها و گالريها ميپردازد. در بخش دوم دفاع از نظريه بازيابي و پيشرفت مينيماليسم در جريان حاكم بر رويدادهاي دهه ۶۰ مطرح ميشود.
ضيايي ادامه داد: در بخش سوم تعريف اثر هنري و چيستي اثر هنري و بازگشت به نقاشي و تحليل نوعي پستآوانگارديسم طرح ميشود. در بخش چهارم نويسنده به هنجار و پرفرمانسها ميپردازد. در اينجا بدن در مركزيت اثر هنري قرار ميگيرد و حركات بدن و حتي گفتار تبديل به اثر ميشود. نويسنده در بخش پنجم به دنبال شيء معنيدار، مفهوم ساختار فضا و انستلسيون را در مجموعهاي پيچيده مطرح ميكند.
وي گفت: در بخش ششم، نويسنده به طور مختصر درباره پايان آوانگارديسم و پست مدرنيسم و بازگشت به نقاط عطفي كه در آنها نوعي نوستالژي ديده ميشود و همينطور بازگشت به نوعي آزمايشگري و ارزيابي دوباره نقاشي به بحث ميپردازد. در بخش هفتم به رسانه ويدئو آرت، توجه به اينترنت و رسانههاي جديد و در بخش ديگر به ظهور و تولد موزهها و حضور جامعهی موزهنگاشتي میپردازد.
این استاد دانشگاه هنر ادامه داد: نويسنده در پايان كار به دوران هنر بیاسطوره اشاره دارد؛ به دوراني كه هنر در موزهها تبديل به يك كالاي مصرفي ميشود و مردم در مقابل موزهها صف میكشند.
ضيايي در انتها گفت: اين كتاب، اثری بسيار تحليلي است كه شاهد دوران تحول سالهاي ۶۰ به بعد است و به چرايي شرايط آن دوران ميپردازد. زمينی و اقعي بودن نگاه نويسنده در این كتاب منحصر به فرد است و نخستين بار است كه در ايران كتابي چاپ ميشود كه از نگاه و با نقد فرانسوي به هنر معاصر ميپردازد و حافظه تاريخي، هنري جامعه فرانسه را به فضاي جامعه ما اضافه ميكند.
در ادامه جلسه مهشيد نونهالي مترجم کتاب گفت: ترجمه این كتاب براي من بسيار لذتبخش بود. در طول ترجمه با جنبشهايي در هنر آشنا شدم كه پيش از اين فرصت مطالعه آنها را نداشتم. بسياري از مفاهيم كتاب براي من آشنا نبود و همراهي نوآموزانه با كاترين ميه، نهتنها براي من كشف نكات بسياري را در بر داشت، بلكه يك چالش هم بود.
مترجم كتاب ادامه داد: به عنوان مترجم ادبی برای من مهم بود كه متن اين كتاب بر خلاف كتابهای هنری كه من تا به امروز مشاهده كردهام، گذشته از پرباری نگرش هنری، وجهی ادبی بر آن حاكم است و اين انگيزه خوبی برای ترجمه كتابی محسوب میشد كه با زمينههای كاری من چندان منطبق نبود.
وي همچنين از ترجمه كتاب ديگري از كاترين ميه با نام «هنر معاصر:تاريخ و جغرافيا» خبر داد.
در انتهاي جلسه كاترين ميه در مورد نگارش كتاب توضيحاتي داد و گفت: فكر نوشتن اين كتاب اواخر سالهاي ۸۰ اتفاق افتاد. دوراني بسيار پويا در هنر معاصر كه هنرمندان مستعد بسياري حضور داشتند و شكلهاي جديدي در هنر ظاهر ميشد. دولتها شروع به احداث موزهها و مراكز فرهنگي كرده بودند تا مردم را با اين هنرها آشنا كنند.
وي ادامه داد: در جواب سوال مردم كه هنر مدرن چيست؟ كار من اين بود كه ابزاري به آنها بدهم تا خودشان بتوانند آن را قضاوت و درك كنند. تاريخ در واقع نوعي گفتوگو بين هنرمندان است. وقتي هنرمندي انديشهاي را باب ميكند، آن انديشه مسير خود را طی کرده و در اين مسير با انديشههاي ديگر برخورد ميكند.
مراسم رونمايي کتاب «هنر معاصر در فرانسه» نوشته كاترين ميه و با ترجمه مهشيد نونهالي، جمعه چهارم ارديبهشت ۸۸ در سالن بتهوون خانه هنرمندان ايران توسط موسسه چاپ و نشر نظر، برگزار شد.
گزارش از بهار عليزاده
نظر شما