به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین‌های نوروزی در کهگیلویه و بویراحمد با خانه تکانی آغاز می‌شود. روزهایی که هوا آفتابی است زنان و دختران خانه تکانی را آغاز می‌کنند. گاهی می‌شویند و گاهی هم وسایل خانه را در معرض نور خورشید قرار می‌دهند. اگر خانواده‌ای عضو بیمار یا معلول داشته باشد، یا بزرگان آن خانه کهنسال باشند، سایر زنان فامیل طبق یک سنت دیرینه جمع می‌شوند و برایش خانه تکانی می‌کنند. 

پَند وَگرون

در همین روزها خانواده‌هایی که در سال گذشته عزادار شده‌اند را نیز از عزا در می‌آورند.



رسم بر این است که تعدادی از زنان و مردان ریش سفید فامیل جمع می‌شوند و برای مرد و زن خانواده عزادار لباسی رنگی می‌برند تا سالشان را رنگی کنند. البته همین رسم تا یک دهه پیش به شکل دیگری برگزار می‌شد. 

عید درگذشتگان

هفته آخر سال هم عید مردگان است. مردم در این هفته برای درگذشتگانشان شیربرنج یا آش کشک می ‌پزند و توی آش یا شیربرنج هم سیاه‌دانه یا رازیانه می‌ریزند و میان هفت خانه تقسیم می‌کنند. به این آیین که میان لرها و ترک‌های کهگیلویه و بویراحمد رایج است خیرات نیمه برات هم می‌گویند.


نان پَزون

روزهای پایانی اسفند زنان نان محلی و نان شیرین یا همان نان یوخه می‌پزند. آجیل شب عید متشکل از گندم برشته، کلخنگ(نوعی پسته وحشی)، جرگه شیرین شده (نوعی بادام وحشی که تلخ است و آن را می‌پزند و شیرین می‌ کنند) است. سبزه‌هایی از غلات هم آماده می‌کنند. بعد هم منتظر آمدن سال نو می‌شوند.

عید دیدنی

برای تحویل سال خانواده‌ها یا در خانه بزرگتران فامیل جمع می‌شوند یا بلافاصله بعد از تحویل سال به سراغ بزرگترها می‌روند.



بزرگان فامیل در این سال‌ها به کوچکترها پول، عیدی می‌دهند اما در گذشته عیدی بچه‌ها معمولا مداد و کاغذ و عیدی جوانان هم صابون یا جوراب بود.

مردم کهگیلوبه و بویراحمد باور دارند حالات و احوالات و قدم اولین مهمانی که پس از تحویل سال به خانه می‌آید  روی کل سال تأثیر دارد برای همین آدم‌های خوش یمن فامیل و همسایه را خودشان پیش از اینکه مهمانی بیاید دعوت می‌کنند و هدیه ای هم برایش در نظر می‌گیرند.

آشتی کُنون

بعد از دید و بازدید اولیه نوبت آشتی دادن افراد و یا خانواده‌هایی است که سال گذشته با هم قهر بوده‌اند. زنان، زن خانواده و مردان، مرد خانواده را برای آشتی کنان همراهی می‌کنند و به خانه همدیگر می‌برند. هیچ کس در خانه‌اش را به روی مهمان نمی‌بندد و اینگونه کینه‌ها دور ریخته می‌شود.

برای تبریک به همدیگر هم میهمان می‌گوید:«سال نوت مبارک» و میزبان هم می‌گوید: »وَ (به)ریت(چهره) مبارک:.یا جواب می‌دهد:«مبارک جونت»

چاله گرم کُنون

شب آخر اسفند، شب «چاله گرم کنون»و «سفره پُرکنون» است. از گذشته تاکنون فقیر و غنی بر این باور هستند که باید شب عید حتما غذای گرم در خانه تهیه شود  و سفره پر از نان و غذا باشد چرا که خالی ماندن سفره عید تا پایان سال تکرار می‌شود.

سیزده به در

در این سیزده روز نخست سال مردم سعی می‌کنند هوای خانواده های تنگدست اطرافشان را داشته باشند.

سیزده به در دختران دم بخت سبزه ها را گره می‌زنند تا بختشان باز شود. روز سیزده به در هم مردم به کوه‌ها و یاساحل رودخانه‌ها می‌روند تا نحسی روز سیزدهم فروردین را از زندگیشان دور کنند. چهاردهم فروردین هم زندگی به روال عادی خودش بر می‌گردد.



در سال‌های اخیر ظاهر آیین‌های نوروزی در کهگیلویه و بویراحمد به کشور شبیه شده است و برخی آیین‌ها  و رسوم کهن رفته رفته کمرنگ می‌شوند. اما آیین‌هایی در گذشته وجود داشت که جنبه تفریح و شادی آفرینی آنها غالب بود.

قوچ گَله

 در بین لرهای کهگیلویه و بویراحمد به خصوص دامداران، بره‌های نَرگله که در فصل پاییز به دنیا می‌آمدند از میان آنها یک بره که از همه بهتر بود انتخاب می‌کردند و قبل از نوروز به نیت خوش یُمن بودن گله در سال جدید پیشانی بره را حنا می‌گذاشتند و آن را به عنوان قوچ گله نگهداری می‌کردند.

 این بره به عنوان «کِرقوچی‌گله» معروف بود البته عشایر با انجام این رسم بر این باور بودند که باروری گله و رزق و روزی دام در سال جدید بیشتر می‌شود.

کهگیلویه و بویراحمد در جنوب غربی ایران قرار گرفته که از شمال با چهارمحال و بختیاری، از جنوب با فارس و بوشهر، از شرق با اصفهان و فارس و از غرب با خوزستان همسایه است. کهگیلویه و بویراحمد اقلیمی کوهستانی دارد و به خاطر جاذبه‌های طبیعی خیره‌کننده و بِکر و داشتن آبشارهای زیبا و رودهای پُر آب و نیز مردمان مهمان‌نواز شهرت فراوانی دارد.