به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، از شهریور سال 1359 که با حمله صدام حسین به خاک ایران، کشور درگیر جنگ تحمیلی شد مهم‌ترین شخصیت سیاسی تاثیرگذار داخلی بر سرنوشت این جنگ امام خمینی (ره) بود. ایشان با نگاه و اندیشه خود حضور اقشار گسترده مردمی در کنار نیروهای نظامی ارتش و سپاه در جنگ را ضروری می‌دانست و در مقاطع مختلفی نسبت به تحولات جنگ پیام‌هایی صادر می‌کرد که گاهی باعث تقویت روحیه رزمندگان می‌شد.
 
کتاب‌ها امروز یکی از بهترین وسایلی هستند که به کمک آنها می‌توان درباره اندیشه امام خمینی (ره) درباره موضوع دفاع مقدس مطالعه و تحقیق کرد. اینکه نگاه ایشان درباره این موضوع چگونه بود و با سخنان و عملکرد خود چطور اوضاع جنگ تحمیلی را مدیریت می‌کرد.
 
جست‌وجو در بین اطلاعات سایت خانه کتاب و ادبیات ایران با عبارت «امام خمینی دفاع مقدس» نشان می‌دهد حدود 10 الی 15 کتاب با محوریت و موضوع اصلی نقش امام خمینی (ره) در دفاع مقدس توسط ناشران مختلف به چاپ رسیده است (لازم به تذکر است که آثار دیگری هم درباره این موضوع هستند که موضوع اصلی کتاب چیزهای دیگری است و اشاره به نقش امام خمینی (ره) در دفاع مقدس بخش فرعی اثر است.)
 
در این گزارش گزیده‌ای از آثار مرتبط با نقش و عملکرد امام خمینی (ره) در دفاع مقدس معرفی شده است:

 

دفاع مقدس در بیانات امام خمینی
مجموعه کتاب 5 جلدی «دفاع مقدس در بیانات امام خمینی» شامل موضوعات مختلفی است که در هر جلد به یک موضوع می‌پردازد. «چیستی و چرایی جنگ تحمیلی (2جلد)»، «صلح»، «خاورمیانه و کشورهای اسلامی» و «نظم جهانی» عناوین مختلف این مجموعه هستند. این کتاب‌ها در فاصله سال‌های 1390 تا 1394 منتشر شده‌اند.
 
کتاب‌های مذکور توسط انتشارات مرز و بوم (وابسته به مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس) چاپ شده است و حجر و حسین اردستانی این کتاب‌ها را آماده کرده‌اند. در این کتاب‌ها به روش توصیفی به گزینش، دسته‌بندی و سازمان‌دهی دیدگاه‌های امام خمینی(ره)، دربارة موضوع‌های مختلف جنگ عراق علیه ایران پرداخته شده است. بدین ترتیب دیدگاه امام(ره) دربارة اسلامی و الهی بودن جنگ؛ تحمیلی و دفاعی‌بودن جنگ؛ نقش اقشار مختلف در جنگ؛ ماهیت تقابل در جنگ؛ رفتار جمهوری اسلامی و حزب بعث عراق در جنگ؛ دلایل شروع جنگ؛ نفی پذیرش صلح و پذیرش قطعنامه بیان شده است.

 

صحیفه دفاع
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس علاوه بر اینکه یکی از کتاب‌های «دفاع مقدس در بیانات امام خمینی (کتاب اول)» را با عنوان «صدام و حزب بعث» به چاپ رسانده و به عبارتی مجموعه مذکور را در مجموع به شش جلد رسانده، کتاب دیگری هم با عنوان «صحیفه دفاع» در موضوع انعکاس اندیشه امام خمینی (ره) درباره دفاع مقدس منتشر کرده است.
 
کتاب «صحیفه دفاع: روزشمار بیانات، پیام‌ها و احکام امام خمینی (قدس سره) در دفاع مقدس ۱۳۵۹ – ۱۳۶۸» به قلم نعمت الله عاملی در سال 1400 به چاپ رسید. این کتاب شامل 868 صفحه است و فصل‌های مختلف آن براساس روزشمار تاریخ شمسی و معادل قمری آن اظهارات بنیان‌گذار انقلاب اسلامی در مقطع جنگ تحمیلی را به ترتیب و توالی زمانی در اختیار مخاطب قرار داده است.

 

دفاع مقدس (جنگ تحمیلی) در اندیشه امام خمینی (س)
کتاب «دفاع مقدس (جنگ تحمیلی) در اندیشه امام خمینی (س)» (تبیان آثار موضوعی دفتر 25) توسط مهدی مرندی و داود سلیمانی تدوین شده است. این کتاب شامل 9 فصل است که عناوین آن به ترتیب عبارتند از: علل جنگ و هویت ما در جنگ تحمیلی، ایجاد روحیه جنگی و دفاعی، نقش مردم در جنگ، نقش نهادها در جنگ، تبلیغات در دفاع مقدس، تذکرات و اخطارها، دشمن در جنگ تحمیلی، صلح و پذیرش قطعنامه 598  و برکات و دستاوردهای جنگ.
 
این کتاب به شکل موضوعی، اندیشه‌های امام خمینی (ره) را مطرح می‌کند. این اثر توسط موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) منتشر شده است. موسسه مذکور درباره همین موضوع کتاب‌های دیگری همچون «جنگ و دفاع در اندیشه امام خمینی» (سال انتشار 1397)، «کتابشناسی داستان‌های بیست ساله انقلاب (امام، انقلاب، دفاع مقدس) (نوشته قاسم‌علی فراست و سید زهرا مدنی- سال انتشار 1384)، «دفاع مشروع: بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی (س)» (سال انتشار 1392) را نیز منتشر کرده است.

 

دفاع مقدس و فرماندهی امام خمینی (ره)
کتاب «دفاع مقدس و فرماندهی امام خمینی (ره)» توسط دانشگاه افسری امام علی (ع) منتشر شده است. از آنجایی که این کتاب توسط یک دانشکده نظامی منتشر شده به‌نظر می‌رسد مخاطب اصلی کتاب دانشجویان این دانشگاه باشد.
 
تصاویر جلد کتاب هم شامل یکسری تجهیزات و ادوات جنگی است و این پیام را به مخاطب منتقل می‌کند که مضمون اصلی کتاب بیشتر متمرکز بر مدیریت عرصه جنگی امام خمینی (ره) است. کتاب مذکور توسط عبدالرضا محمدی منتشر شده است.
 
در معرفی کتاب در سایت خانه کتاب آمده است: «در کتاب حاضر، سعی بر آن بوده که دیدگاه‌ها و اندیشه‌های نظامی دفاعی امام راحل در ارتباط با حوزه دفاع مقدس را مورد بحث و بررسی و تجزیه‌وتحلیل قرار دهد تا مخاطبان پی به اندیشه‌های امام راحل در خصوص دفاع، استفاده از شعارهای اصولی و روحیه تدافعی در برابر دشمن ببرند. همچنین در خصوص شیوه هدایت و رهبری عده‌ها توسط امام راحل که قطعاً از نوع رهبری اسلامی بوده است مطالبی ارائه گردیده است. نتیجه به دست آمده از کتاب این است که از دیدگاه عرفانی و معنوی حضرت امام برای ملتی که به‌تازگی از استبداد رژیم شاهنشاهی رهایی یافته بودند، دفاع در برابر کشور عراق یک امتحان الهی قلمداد شد.»

 

مبانی جهاد و دفاع در اندیشه‌های حضرت امام خمینی (ره)
دانشکده افسری امام علی (ع) درباره موضوع مذکور کتاب دیگری هم با عنوان «مبانی جهاد و دفاع در اندیشه‌های حضرت امام خمینی (ره)» دارد. این کتاب حسین نصیری باری است و آن را در 232 صفحه به رشته تحریر در آورده و این کتاب در سال 1395 منتشر شده است.
 
دراین کتاب بر بعد فطری بودن دفاع تاکید شده است و نقش امام خمینی را در جنگ تحمیلی به این شکل مطرح می‌کند که ایشان راهبرد دفاع را به عنوان یک تکلیف الهی مطرح کردند كه باعث شكل‌گيري هشت سال دفاع مقدس شد كه از مهم‌ترين افتخارات تاريخ ملت بزرگ ايران محسوب مي‌شود. نويسنده با توجه به موضوع كتاب كه لايه‌هاي دروني آن شامل هويت دفاعي، سياست‌هاي دفاعي، انگيزه‌هاي دفاعي و دفاع همه‌جانبه است، با مطالعه اين مفاهيم در آثار امام، تمامي مطالب را از صحيفه استخراج كرده است.

 

برداشت‌هایی از سیره اخلاقی امام خمینی (رحمه‌الله) و ائمه جمعه در دفاع مقدس
کتاب « برداشت‌هایی از سیره اخلاقی امام خمینی (رحمه‌الله) و ائمه جمعه در دفاع مقدس» این کتاب توسط محمد اسماعیل زاده و به همت دبیرخانه همایش بررسی نقش روحانیت و مراجع تقلید در دفاع مقدس آماده شده است. کتاب توسط شرکت چاپ و نشر بین الملل در 176 صفحه منتشر شده است.
 
کتاب مذکور توسط ستاد حوزوی دائرة‌المعارف دفاع مقدس در قالب بزرگداشت نقش روحانیت و مراجع عظام تقلید در دفاع مقدس تهیه شده است. این پژوهش در سه بخش تنظیم شده است. در فصل اوّل، اخلاق، عرفان و ارتباط آن‌ها با دفاع مقدّس شرح داده شده است. در فصل دوم، برداشت‌هایی از سیرة اخلاقی عرفانی امام خمینی در دفاع مقدّس براساس روایت‌ها، حکایت و تمثیل‌های دفاعی در بیانات امام خمینی و پیام‌ها و نامه‌ها و اندیشه‌های ایشان به روایت فرزندان گنجانده شده است. در فصل پایانی سیرة دفاعی ـ اخلاقی یاران امام از جمله آیت‌الله میرزا جواد آقاتهرانی، شهید محراب آیت‌الله عطاالله اشرف اصفهانی، آیت‌الله دستغیب، شهید صدوقی، آیت‌الله مدنی و آیت‌الله مدنی تبریزی مورد بررسی قرار گرفته است.

 

بازنمود سبک و ویژگی‌های مدیریتی امام خمینی (ره) در دفاع مقدس
کتاب « بازنمود سبک و ویژگی‌های مدیریتی امام خمینی (ره) در دفاع مقدس» یک اثر تحقیق محور و دانشگاهی است که به مطالعه و بررسی تطبیقی خصوصیات مدیریتی برخی سرداران شهید لشکر ۴۱ ثارالله کرمان می‌پردازد. این کتاب توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمان منتشر شده است.
 
فصل‌ها و بخش‌هایی از کتاب برگرفته از شیوه و سبک مدیریت امام خمینی (ره) در دوران دفاع مقدس است که از جمله آنها می‌توان به این عناوین اشاره کرد: امام خمینی (ره) و تجربه مدیریتی جنگ تمیلی، ویژگی‌های مدیر از دیدگاه امام خمینی (ره)، وظایف مدیریتی از دیدگاه امام خمینی (ره) و...

 

جنگ، دفاع و صلح از دیدگاه رهبر کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی (ره)
کتاب « جنگ، دفاع و صلح از دیدگاه رهبر کبیر انقلاب اسلامی امام خمینی (ره)» از سوی مصطفی رادسر، سجاد و اکبر پیوسته توسط انتشارات سنگ فرش به چاپ رسیده است. این کتاب هم مانند آثار دیگر مورد اشاره درباره اندیشه امام خمینی (ره) درباره دفاع مقدس است.
 
کتاب شامل بیانات، پیام‌ها، فرمان‌ها و رهنمودهای امام خمینی (ره) در زمینه جنگ و دفاع و صلح است. نویسنده ابتدا به تعاریف تاریخ ‌نگاری و سال‌های آغازین جنگ پرداخته است. در ادامه به پیشروی در خاک عراق، جنگ تبلیغاتی، وضعیت ایران پس از فتح خرّمشهر پرداخته در ادامه به چالش‌های پذیرش قطعنامه توسط بنیان‌گذار انقلاب پرداخته و موضع امام در قبال ادامة جنگ و ... اشاره‌شده است. در پایان نیز متن چندین سخنرانی از امام در میان افراد مختلف و در موضوعاتی مانند تفاوت ایده رزمندگان اسلام با دشمنان، تبریک پیروزی‌های رزمندگان در جبهه غرب، آمادگی همه‌جانبه در امر دفاع بازسازی و ... آمده است.

 

مبانی دفاع از دیدگاه امام خمینی (ره) در دفاع مقدس با تحلیلی مقایسه‌ای
کتاب «مبانی دفاع از دیدگاه امام خمینی (ره) در دفاع مقدس با تحلیلی مقایسه‌ای» نوشته سید علی بنی لوحی از سوی موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر در 472 صفحه چاپ شده است. در مجموعه حاضر سخنان و پیام‌های حضرت امام خمینی(ره) در دوران دفاع مقدس با هدف تبین و تشریح مبانی دفاع از دیدگاه ایشان در نه فصل گردآوری شده است.

 

عوامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس: رهبری امام خمینی
کتاب «عوامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس: رهبری امام خمینی» یکی دیگر از کتاب‌ها با موضوع انعکاس دیدگاه امام خمینی در دفاع مقدس و نقش ایشان است. این کتاب توسط موسسه‌ای موسوم به پژوهشکده تحقیقات اسلامی و از سوی حسین شیداییان به رشته تحریر درآمده و انتشارات زمزم هدایت وابسته به پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق (ع) آن را در سال 1386 در 232 صفحه روانه بازار نشر کرد.
 
در معرفی این کتاب در سایت خانه کتاب آمده است: «در دفاع مقدس، برای نخستین بار فقیهی جامع الشرایط در جایگاه رفیع و بسیار حساس فرماندهی کل نیروهای مسلح قرار گرفت و نبردی سخت و طاقت‏فرسا را هدایت کرد. امام با هوش و ذکاوت خدادادی و ایمان استوارش و با الهام از فرهنگ غنی اسلام و سیره پیشوایان معصوم (ع)، تدابیری شگفت و شیوه‏هایی نو ابداع کرد و از آزمون رهبری و هدایت کلان دفاع مقدس سربلند بیرون آمد. این نوشتار، درباره مبحث رهبری امام خمینی به عنوان یکی از عوامل معنوی و فرهنگی دفاع مقدس است که در پنج فصل سامان یافته است. در فصل نخست، مباحثی مقدماتی درباره رهبری با عنوان کلیات آمده است. در فصل دوم، دفاع مقدس در اندیشه امام تبیین شده است. در فصل سوم، ویژگی‏ها، در فصل چهارم شیوه‏ها و تدابیر و در فصل پنجم تأثیر معنوی رهبری امام مطرح شده است.»