هدایت‌الله بهبودی در «رضانام تا رضاخان» به بررسی و روایت بیش از چهار دهه از زندگی رضاشاه پهلوی و میثم امیری در «داغ دلربا» به چگونگی برگزاری مراسم تشییع پیکر شهید قاسم سلیمانی پرداخته‌اند. این دو اثر به صورت مشترک به عنوان برگزیدگان بخش مستندنگاری چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد معرفی شدند.
رضانام تا رضاخان: زندگی‌نامه رضاشاه پهلوی از 1256 تا 1299
هدایت‌الله بهبودی، نویسنده و روزنامه‌نگار، مدیر دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری و عضو فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی درباره کتاب «رضانام تا رضاخان» می‌نویسد: با کودتای 1299 در یکصد سال پیش، تاریخ معاصر ایران وارد مرحله تازه‌ای شد. یک افسر ناشناس به نام رضاخان، که در میان هم‌قطارانش به رضا ماکسیم مشهور بود، زمام امور را در دست گرفت و چهار سال بعد بر تخت پادشاهی ایران تکیه زد و رضاشاه پهلوی شد.
«قزاقخانه در چنگ انگلیس»، «آشنایی با آیرونساید و رضاخان»، «منصب تازه‌تر رضاخان»، «دست دست ایران»، «تهدید انگلیس»، «خیانت‌های استاروسلسکی»، «توازن سیاسی»، «گزینه نظامی»، «گزینه سیاسی»، «در مقام ترقص» و «در دو جبهه انفعال و ابتکار» از جمله فصل‌های این کتاب به شمار می‌آید.
در توضیح ناشر آمده که «رضانام تا رضاخان» به زاویه کمتر شناخته شده پهلوی اول یعنی سال‌های قبل از قدرت او پرداخته و پس از بررسی چگونگی آن، با وقوع کودتای سوم اسفند 1299 پایان می‌یابد. در این کتاب، علاوه بر زندگی رضانام - رضاخان بعدی - تا حدی زمانه او هم مورد بحث و نظر قرار می‌گیرد. آثار انقلاب اکتبر روسیه بر ایران، پایان جنگ جهانی اول، قرارداد 1919، ارتقای بریگاد قزاق به دیویزیون، سرازیری مستشاران نظامی و مالی بریتانیا به ایران، استحاله قزاقخانه روسی به انگلیسی و سیاست انگلستان در ایران بین دو جنگ جهانی از موضوعات اشاره شده در این اثر است.
در برشی از کتاب می‌خوانیم:
«به قدرت رسیدن رضاشاه، برای ایران فاجعه بود. با رضاشاه مشروطیت در ایران بالمره برچیده و استبداد بازسازی شد. اندوه‌بارتر اینکه محلّل‌های فکری این فاجعه، و سپس پادوهای استبداد، نخبگانی بودند که چه بسا خود آنها به مراتب لایق‌تر از رضاخان برای منصب حکمرانی بر کشورشان بودند.»
داغ دلربا؛ روایتی از تشییع پیکر سپهبد شهید قاسم سلیمانی در ایران
میثم امیری در کتاب «باغ دلربا» که در سال 1399 و از سوی نشر خط مقدم به چاپ رسید، با روایتی روان و یکدست و گاه شعرگونه از تشییع پیکر شهید قاسم سلیمانی می‌گوید و در کنار بازگویی چگونگی برگزاری این مراسم، تصویری از احساسات مردم و ابراز آن ارائه می‌دهد. به این ترتیب مخاطب با اثری روایی و تاثیرگذار روبه‌رو است که به واسطه طرز نگاه و نوع روایت نویسنده، می‌تواند درک درستی از شکوه این مراسم پرشور داشته باشد.
در توضیح ناشر آمده که سردار، پنج روز از اهواز تا کرمان، روی دست ایرانیان بود؛ دستهای گرم و پینه‌بسته؛ دستهای ظریف و ورزیده؛ دستهای پرچروک و کودکانه. این دست‌ها – دستهای همه ملت ایران – حلقه و پروانه شد. سردار در کانون این حلقه بود. حلقه مهر دید و مهر ریخت؛ غم دید و گریه کرد؛ شعر خواند و دندان سایید؛ لبخند زد و حماسه سرود؛ داغ دید … و داغ دید.
بر راوی بدیهی بود که در گوشه‌ای از این داغ‌نامه ملی حاضر باشد؛ از کنجی به جاذبه غریب سردار و ملت ایران کشیده شود. این نوشته‌ها، از آن لحظه‌ها فراهم آمده است.
میثم امیری متولد سال 1365 و فارغ‌التحصیل رشته ریاضی در مقطع دکتری است. کتاب‌های «تاج در تن: روایت و نکاتی از حواشی سال اول کرونا»(نشر جام جم/ 1400) و «باخ» (کتابستان معرفت/ 1398) از آثار این نویسنده به شمار می‌آیند.
در برشی از کتاب می‌خوانیم:
«بامداد جمعه، سیزده دی 1398، سردار را زدند. صبحش، مردم کرمان ریختند بیرون. دو دست روی پیشانی گذاشتند و روی جدول کنار خیابان نشستند و گریستند. صدای عبدالباسط، با سوز بامدادی کویر آمیخته می‌شد. خانه‌ها، درد و تحیر کرمانی‌ها را تاب نداشت. آسمان شهر، سکوت کویر را نمی‌خواست؛ سرمایش را می‌خواست.
این، وقتی بود که قوم ایرانی در کالبد کرمانی، «چیزی» حس کرد. این، همان لحظه‌ای بود که ایرانی می‌خواست تاریخش را ورق بزند. راوی دوست داشت این لحظه را ببیند و حس کند. دوست داشت وقتی چشمه‌ای تازه می‌جوشد، همان نزدیکی باشد و لمسش کند. سال‌ها بود که بر دامنه ما چشمه‌ای نمی‌جوشید.
سردار، پنج روز از اهواز تا کرمان، روی دست ایرانیان بود؛ دستهای گرم و پینه‌بسته؛ دستهای ظریف و ورزیده؛ دستهای پرچروک و کودکانه. این دست‌ها ـ دستهای همه‌ی ملت ایران ـ حلقه و پروانه شد. سردار، در کانون این حلقه بود. حلقه، مهر دید و مهر ریخت؛ غم دید و گریه کرد؛ شعر خواند و دندان سایید؛ لبخند زد و حماسه سرود؛ داغ دید... و داغ دید.»
در بخش مستندنگاری چهاردهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد کتاب‌های «داغ دلربا» نوشته میثم امیری (نشر خط مقدم)، «به من دست نزن» نوشته فائضه غفار حدادی (نشر شهید کاظمی)، «ابوباران» نوشته زهرا سادات ثابتی (نشر خط مقدم)، «بابا رجب» نوشته نسرین رجب‌پور (نشر ستاره‌ها)، «رضانام تا رضاخان» نوشته هدایت الله بهبودی (نشر موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی)، «همه فن حریف» نوشته سیدمجتبی قافله باشی، سعید حسین رفیعی و منصور جلیل‌وند خسروی (نشر الگونگار پیشرفت) و «همسایه‌های خانم جان» نوشته زینب عرفانیان (نشر شهید کاظمی) به عنوان نامزدهای این بخش معرفی شدند.
داوری این بخش را داوود امیریان، ابراهیم زاهدی‌مطلق و مهدی قزلی بر عهده داشتند.
مبلغ جایزه برگزیدگان چهاردهمین دوره جایزه جلال آل احمد 250 میلیون تومان و مبلغ جایزه شایستگان تقدیر 50 میلیون تومان اعلام شد. این در حالی‌ست که جایزه برگزیده در دوره سیزدهم 150 میلیون تومان و مبلغ جایزه شایستگان تقدیر نیز 30 میلیون تومان بوده است که در این دوره با پیشنهاد یاسر احمدوند؛ معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موافقت محمدمهدی اسماعیلی؛ رئیس هیات امنای جایزه ادبی جلال آل احمد و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با افزایش میزان جایزه‌ها همراه شد.
کد مطلب : ۳۱۸۱۵۹
https://www.ibna.ir/vdcenv8xojh8zzi.b9bj.html
۱۴۰۱-۱۲-۲۷
