به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در اردبیل، خانه‌نشینی اجباریِ ناشی از شیوع ویروس کرونا مجالی را پیش روی افراد قرار داد که می‌شد آن را به فرهنگ‌سازی پیوند زد؛ از جمله اُنس با کتاب. با این حال فرهنگ مطالعه و کتابخوانی هرگز در بین مردم ما به یک برنامه روزانه، منظم و مستمر تبدیل نشده و اکثریت افراد جامعه با آن غریبه هستند.
از سوی دیگر، واقعیت این است که کتاب سهم اندکی در سبد مصرفی خانوار ایرانی دارد و همین وضعیت افتان‌وخیزانِ کتابخوانی هم با همه‌گیری شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های مختلف به‌مرور دارد رنگ می‌بازد؛ طوری که بسیاری نسبت به فرا رسیدن «خزان کتابخوانی» هشدار می‌دهند.
این در حالی است که به اذعان پژوهشگران حوزه جامعه‌شناسی و فعالان فرهنگی و اجتماعی، کتاب تقریباً هیچ جایگزینی ندارد و تنها با مطالعه کتاب است که می‌توان ژرف‌اندیشی، عمیق‌نگری و نگاه مکعبی را به رگ هر فرد تزریق کرد؛ ویژگی‌هایی که در مطالعه رسانه‌های نوظهور و شبکه‌های اجتماعی و حتی روزنامه‌ها یافت نمی‌شود.
شبکه‌های اجتماعی با بمباران مطالب و البته با کوتاه‌نویسی‌هایی گاه با درجه سُقم بالا موجب سطحی‌نگری مخاطب می‌شوند. روزنامه‌ها هم عمدتا به انتشار اخبار روزانه اکتفا می‌کنند و البته در شرایط امروز رسانه‌های شنیداری و دیداری به ابزارهای سرگرمی تبدیل شده‌اند، از این رو، این ادعا که کتاب جایگزینی ندارد، در نگاه اول قابل باور و پذیرش است.
فرصت اندیشمندی و اندیشه‌ورزی
شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های اجباری آن سبب شده است که فرصت‌های زیادی از زندگی ربوده شود و افراد مجبورند در کنج عزلت خود بنشینند و گذر عمر کنند و چه دوستی بهتر از یار مهربان برای روزهای سخت کرونایی؟
مطالعه کتاب در ایام کرونایی ضمن غنی‌سازی اوقات افراد می‌تواند جای خالی بسیاری از مسائل را پر کند، اندیشمندی و اندیشه‌ورزی را در آنها تقویت و خانه‌نشینی اجباری را به فرهنگ مدرن و اندیشه‌ساز کتابخوانی و نتیجتا تربیت صحیح با ضریب نفوذ مدنیت بالا تبدیل کند.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اردبیل بر این باور است که با شیوع کرونا و قرنطینه و خانه‌نشینی اجباری در ایام کرونا، هیچ چیزی بهتر از کتاب نمی‌تواند اوقات فراغت خانواده‌ها را با دانش‌افزایی پر کند.
پروانه رضاقلیزده، در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا با بیان اینکه شرایط پیش آمده می‌تواند موجبات تغییر سرانه مطالعه در کشور و استان شود، اظهار کرد: کرونا در کنار بسیاری از مشکلاتی که برای جامعه انسانی و وضعیت اقتصادی مردم جهان به وجود آورد شرایط لازم را برای ارتقاء فرهنگ کتابخوانی ایجاد کرده است.
به گفته این مسئول فرهنگی، در این ایام با افزایش اوقات فراغت خانواده‌ها، دیگر بهانه‌ای برای نداشتن فرصت لازم برای کتابخوانی نیست بلکه می‌تواند زمان مناسبی برای آشنا کردن کودکان و نوجوانان با کتاب باشد.
از نظر مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اردبیل، کتاب تنها مونس انسان‌های اندیشمند و متفکر بوده و در کنار این‌همه شبکه‌های مجازی یا تکنولوژی‌های روز دنیا، کتاب نه‌تنها اهمیت خود را از دست نداده بلکه جلوه‌ای تازه‌تر و پایدارتری یافته است.
دریچه‌ای مثبت در دنیای تهدیدات رنگارنگ کرونا
کتابخانه‌های عمومی به سبب تعدد و تنوع کتاب‌های موجود می‌توانند منبعی برای تهیه آسان کتاب بوده و دسترسی عموم را به کتاب‌ها میسر کند؛ بنابراین باید فعالیت این نهادهای فرهنگی حتی در شرایط کرونایی با رعایت اصول و پروتکل‌های بهداشتی ادامه داشته باشد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اردبیل مُهر تأیید را بر این مسئله زده و می‌گوید: اداره کل کتابخانه‌های استان با دریافت مجوز از ستاد کرونای استان، در تمامی شرایط رنگ‌بندی کرونایی با حفظ پروتکل‌های بهداشتی آماده ارائه کتاب و خدمت‌رسانی به هم‌استانی‌ها بوده و هست.
وی با بیان اینکه والدین می‌توانند با تشویق‌های مناسب مسابقه کتابخوانی در بین اعضای خانواده داشته باشند، تصریح کرد: کتابخوانی تا حد زیادی می‌تواند در بالا بردن بُردباری و صبر افراد جامعه در این شرایط سخت، نقش داشته باشد.
تهدید کرونا چگونه به فرصتی برای مطالعه تبدیل می‌شود؟
تبدیل تهدید به فرصت کار راحتی نیست، اما سختی‌ها و دشواری‌های چندانی هم ندارد، بلکه با برنامه‌ریزی و نگاه توسعه‌آفرینانه می‌توان دست به این کار زد، نتیجه مثبت گرفت و تغییرات حاصل از آن را لمس کرد.
یک شاعر و ترانه‌سرای اردبیلی معتقد است: باید از دریچه مثبت به دنیای تهدیدات رنگارنگ کرونا نگاه کرد و یکی از این دریچه‌های مثبت بحث همنشینی با کتاب و بسط دوستی با این یار مهربان و دوست روزهای خوب و بد است.
بهروز کشی‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، با بیان اینکه افراد در زمان کرونا جز کتابخوانی یا به بطالت گذراندن اوقات خود، راه سومی ندارند، تشریح کرد: بهترین، در دسترس‌ترین و البته راحت‌ترین راه برای دانش‌اندوزی، خردورزی و غنی‌سازی روزهای عمر، پیوند فرهنگی و مطالعه کتاب است.
این نویسنده اردبیلی بر این باور است که کرونا برای هر چیزی هم تهدید باشد، برای کتابخوانی و اُنس با کتاب فرصتی مغتنم است که نباید از کنار آن به‌راحتی عبور کرد.
فرصتی برای تربیت کودکان کتاب‌خوان
کتاب خواندن باید عادتی روزانه باشد و افراد با دور ماندن از کتاب، احساس گرسنگی فکری کنند؛ چنان که در اولین فرصت خود را به کتاب رسانده و دست به مطالعه بزنند تا رفع گرسنگی فرهنگی کنند که البته این کار نیازمند پایه‌ریزی در زندگی است و برای این پایه‌ریزی باید از کودکی به کتابخوانی عادت کرد.
به گفته رضاقلیزاده، همین شرایط کرونایی حداقل می‌تواند باعث کنار گذاشتن فضای مجازی توسط کودکان و نوجوانان شود و والدین می‌توانند زمانی را برای بلندخوانی و معرفی کتاب در خانواده در نظر بگیرند.
کشی‌زاده هم معتقد است کتابخوانی تنها در شرایطی می‌تواند به عادت روزانه تبدیل شود که والدین فرزندان خود را در کودکی و نوجوانی با کتابخوانی آشنا کنند.
به باور این شاعر و نویسنده اردبیلی، در شرایط کرونا و تحصیل در شبکه‌های مجازی، کودکان و نوجوانان به شبکه‌های اجتماعی پناه می‌برند اما والدین باید برنامه‌ریزی‌های لازم را برای کاهش زمان سپری شده در فضای مجازی و جایگزینی آن با کتابخوانی انجام دهند.
وی اذعان کرد: اگر پدرها و مادرها بتوانند کودکان را با کتاب دوست کنند، این پیوند می‌تواند تا آخر عمر با فرزندانشان همراه باشد و از هر فرصتی برای مطالعه و کتابخوانی استفاده کنند.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که تا زمانی که افراد احساس گرسنگی فرهنگی و خردورزی نکنند، با کتاب احساس بیگانگی خواهند کرد و اگر مغز آنها هم به‌مانند شکمشان احساس گرسنگی کند، به کتاب و کتابخوانی روی می‌آورند.
گزارش از: توحید مهدوی
از سوی دیگر، واقعیت این است که کتاب سهم اندکی در سبد مصرفی خانوار ایرانی دارد و همین وضعیت افتان‌وخیزانِ کتابخوانی هم با همه‌گیری شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های مختلف به‌مرور دارد رنگ می‌بازد؛ طوری که بسیاری نسبت به فرا رسیدن «خزان کتابخوانی» هشدار می‌دهند.
این در حالی است که به اذعان پژوهشگران حوزه جامعه‌شناسی و فعالان فرهنگی و اجتماعی، کتاب تقریباً هیچ جایگزینی ندارد و تنها با مطالعه کتاب است که می‌توان ژرف‌اندیشی، عمیق‌نگری و نگاه مکعبی را به رگ هر فرد تزریق کرد؛ ویژگی‌هایی که در مطالعه رسانه‌های نوظهور و شبکه‌های اجتماعی و حتی روزنامه‌ها یافت نمی‌شود.
شبکه‌های اجتماعی با بمباران مطالب و البته با کوتاه‌نویسی‌هایی گاه با درجه سُقم بالا موجب سطحی‌نگری مخاطب می‌شوند. روزنامه‌ها هم عمدتا به انتشار اخبار روزانه اکتفا می‌کنند و البته در شرایط امروز رسانه‌های شنیداری و دیداری به ابزارهای سرگرمی تبدیل شده‌اند، از این رو، این ادعا که کتاب جایگزینی ندارد، در نگاه اول قابل باور و پذیرش است.
فرصت اندیشمندی و اندیشه‌ورزی
شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های اجباری آن سبب شده است که فرصت‌های زیادی از زندگی ربوده شود و افراد مجبورند در کنج عزلت خود بنشینند و گذر عمر کنند و چه دوستی بهتر از یار مهربان برای روزهای سخت کرونایی؟
مطالعه کتاب در ایام کرونایی ضمن غنی‌سازی اوقات افراد می‌تواند جای خالی بسیاری از مسائل را پر کند، اندیشمندی و اندیشه‌ورزی را در آنها تقویت و خانه‌نشینی اجباری را به فرهنگ مدرن و اندیشه‌ساز کتابخوانی و نتیجتا تربیت صحیح با ضریب نفوذ مدنیت بالا تبدیل کند.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اردبیل بر این باور است که با شیوع کرونا و قرنطینه و خانه‌نشینی اجباری در ایام کرونا، هیچ چیزی بهتر از کتاب نمی‌تواند اوقات فراغت خانواده‌ها را با دانش‌افزایی پر کند.
پروانه رضاقلیزده، در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا با بیان اینکه شرایط پیش آمده می‌تواند موجبات تغییر سرانه مطالعه در کشور و استان شود، اظهار کرد: کرونا در کنار بسیاری از مشکلاتی که برای جامعه انسانی و وضعیت اقتصادی مردم جهان به وجود آورد شرایط لازم را برای ارتقاء فرهنگ کتابخوانی ایجاد کرده است.
به گفته این مسئول فرهنگی، در این ایام با افزایش اوقات فراغت خانواده‌ها، دیگر بهانه‌ای برای نداشتن فرصت لازم برای کتابخوانی نیست بلکه می‌تواند زمان مناسبی برای آشنا کردن کودکان و نوجوانان با کتاب باشد.
از نظر مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اردبیل، کتاب تنها مونس انسان‌های اندیشمند و متفکر بوده و در کنار این‌همه شبکه‌های مجازی یا تکنولوژی‌های روز دنیا، کتاب نه‌تنها اهمیت خود را از دست نداده بلکه جلوه‌ای تازه‌تر و پایدارتری یافته است.
دریچه‌ای مثبت در دنیای تهدیدات رنگارنگ کرونا
کتابخانه‌های عمومی به سبب تعدد و تنوع کتاب‌های موجود می‌توانند منبعی برای تهیه آسان کتاب بوده و دسترسی عموم را به کتاب‌ها میسر کند؛ بنابراین باید فعالیت این نهادهای فرهنگی حتی در شرایط کرونایی با رعایت اصول و پروتکل‌های بهداشتی ادامه داشته باشد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان اردبیل مُهر تأیید را بر این مسئله زده و می‌گوید: اداره کل کتابخانه‌های استان با دریافت مجوز از ستاد کرونای استان، در تمامی شرایط رنگ‌بندی کرونایی با حفظ پروتکل‌های بهداشتی آماده ارائه کتاب و خدمت‌رسانی به هم‌استانی‌ها بوده و هست.
وی با بیان اینکه والدین می‌توانند با تشویق‌های مناسب مسابقه کتابخوانی در بین اعضای خانواده داشته باشند، تصریح کرد: کتابخوانی تا حد زیادی می‌تواند در بالا بردن بُردباری و صبر افراد جامعه در این شرایط سخت، نقش داشته باشد.
تهدید کرونا چگونه به فرصتی برای مطالعه تبدیل می‌شود؟
تبدیل تهدید به فرصت کار راحتی نیست، اما سختی‌ها و دشواری‌های چندانی هم ندارد، بلکه با برنامه‌ریزی و نگاه توسعه‌آفرینانه می‌توان دست به این کار زد، نتیجه مثبت گرفت و تغییرات حاصل از آن را لمس کرد.
یک شاعر و ترانه‌سرای اردبیلی معتقد است: باید از دریچه مثبت به دنیای تهدیدات رنگارنگ کرونا نگاه کرد و یکی از این دریچه‌های مثبت بحث همنشینی با کتاب و بسط دوستی با این یار مهربان و دوست روزهای خوب و بد است.
بهروز کشی‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، با بیان اینکه افراد در زمان کرونا جز کتابخوانی یا به بطالت گذراندن اوقات خود، راه سومی ندارند، تشریح کرد: بهترین، در دسترس‌ترین و البته راحت‌ترین راه برای دانش‌اندوزی، خردورزی و غنی‌سازی روزهای عمر، پیوند فرهنگی و مطالعه کتاب است.
این نویسنده اردبیلی بر این باور است که کرونا برای هر چیزی هم تهدید باشد، برای کتابخوانی و اُنس با کتاب فرصتی مغتنم است که نباید از کنار آن به‌راحتی عبور کرد.
فرصتی برای تربیت کودکان کتاب‌خوان
کتاب خواندن باید عادتی روزانه باشد و افراد با دور ماندن از کتاب، احساس گرسنگی فکری کنند؛ چنان که در اولین فرصت خود را به کتاب رسانده و دست به مطالعه بزنند تا رفع گرسنگی فرهنگی کنند که البته این کار نیازمند پایه‌ریزی در زندگی است و برای این پایه‌ریزی باید از کودکی به کتابخوانی عادت کرد.
به گفته رضاقلیزاده، همین شرایط کرونایی حداقل می‌تواند باعث کنار گذاشتن فضای مجازی توسط کودکان و نوجوانان شود و والدین می‌توانند زمانی را برای بلندخوانی و معرفی کتاب در خانواده در نظر بگیرند.
کشی‌زاده هم معتقد است کتابخوانی تنها در شرایطی می‌تواند به عادت روزانه تبدیل شود که والدین فرزندان خود را در کودکی و نوجوانی با کتابخوانی آشنا کنند.
به باور این شاعر و نویسنده اردبیلی، در شرایط کرونا و تحصیل در شبکه‌های مجازی، کودکان و نوجوانان به شبکه‌های اجتماعی پناه می‌برند اما والدین باید برنامه‌ریزی‌های لازم را برای کاهش زمان سپری شده در فضای مجازی و جایگزینی آن با کتابخوانی انجام دهند.
وی اذعان کرد: اگر پدرها و مادرها بتوانند کودکان را با کتاب دوست کنند، این پیوند می‌تواند تا آخر عمر با فرزندانشان همراه باشد و از هر فرصتی برای مطالعه و کتابخوانی استفاده کنند.
در پایان ذکر این نکته ضروری است که تا زمانی که افراد احساس گرسنگی فرهنگی و خردورزی نکنند، با کتاب احساس بیگانگی خواهند کرد و اگر مغز آنها هم به‌مانند شکمشان احساس گرسنگی کند، به کتاب و کتابخوانی روی می‌آورند.
گزارش از: توحید مهدوی
نظر شما