به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، پنجمین نشست روسای کتابخانه‌های ملی عضو اکو امروز (سه‌شنبه 25 خرداد) با حضور اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، سرور بختی، رئیس موسسه فرهنگی اکو و کریستین مکنزی، فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری(ایفلا) در کتابخانه ملی برگزار شد.  

بروجردی، با اشاره به اهمیت و نقش فرهنگ در تعامل بین کشور‌‌ها گفت: در دورانی که جنگ و نزاع کشورهای منطقه را در بر گرفته تلاش می‌کنیم، با یکدیگر درباره فرهنگ و کتاب گفت‌و‌گو کنیم. 
 
وی افزود: اقدام فرهنگی این مجمع منطقه‌ای، سال‌ها است که سبب همگرایی و قرابت ساکنان منطقه اکو شده است. هرکدام از کشور‌های منطقه از خاستگاه تاریخی چند هزار ساله و تمدنی کهن بهره‌مند هستند. امروز نه تنها منطقه، بلکه جهانیان از آبشخور فرهنگ و تمدن منطقه ما و میراث پدران و اجداد ما از شعر و موسیقی و هنر گرفته تا فلسفه و ادبیات و ریاضی بهره‌مند می‌شوند.
 
بروجردی با بیان اینکه همین فرهنگ مشترک سبب‌ساز ظرفیت عمیق برای پیوند میان ملت‌ها و فرصت نوین برای توسعه فرهنگی در منطقه اکو شده است، عنوان کرد: ما سال‌هاست که آن را در قالب مجمع روسای کتابخانه‌های ملی پاس داشته‌ایم و به خوبی می‌دانیم که کتابخانه‌ها، کانون‌ها و مراکزی برای صیانت از حافظه ملی و تاریخی کشورها به شمار می‌آیند که فقدان یا کم‌کاری آن‌ها موجب آسیب فرهنگی و تمدنی خواهد شد.
 
وی تاکید کرد: در این راستا کتابخانه‌ها از دیرباز تلاش کرده‌اند تا با گذر از رخدادهای تلخ و شیرین میراث ارزشمند ملی خود را حفظ کنند و در اختیار نسل‌های بعدی قرار دهند.
 
بروجردی با بیان اینکه بر این اساس و همین‌طور اقتضائات بین‌المللی و منطقه‌ای همه ما موظف هستیم که بار دیگر دست در دست هم نهیم، گفت: باید فرصت‌های بیشتری را برای حفظ حافظه ملی‌مان و همین‌طور منطقه اکو رقم بزنیم، باید مصمم‌تر از قبل به تبادل اطلاعات و تبدیل اطلاعات به دانش و خرد همت گماریم و از این طریق فرایند توسعه فرهنگی را در منطقه به شدت بخشید. 
 
وی با اشاره به اهداف اکو برای اقدامات مشترک فرهنگی در منطقه نیز توضیح داد: لازم است تا بار دیگر بر نقش حیاتی فرهنگی میان کشورها تاکید کنم، نقشی که از سال‌های دور ما را کنار هم قرار داده و فارغ از مرزهای سیاسی دیروز و امروز همگان را به هم‌افزایی و یک زیست مسالمت‌آمیز تشویق کرده است.
 
بروجردی با بیان اینکه خوشبختانه یکی از فعال‌ترین نهادهای فرهنگی در کشورهای عضو کتابخانه‌های ملی هستند، تاکید کرد: همه کشورهای عضو جایگاه ویژه‌ای برای مراکز قائل هستند که در سال‌های گذشته کشورهای عضو روابط خوب و ممتاز را به یکدیگر تجربه کرده‌اند و هرکدام تلاش کردند تا با تعادل امکانات و تجربیات یکدیگر را یاری رسانند.
 
به گفته وی، همکاری خوب کشورها در حوزه برنامه حافظه جهانی یونسکو و شرکت در کارگاه‌های حفاظت و مرمت مرمت نسخ خطی از برجسته‌ترین همکاری مشترک در زمینه حفظ و میراث مستند و تاریخی در منطقه‌ای اکو بوده است.
 
بروجردی با اشاره به فعالیت‌های موسسسه فرهنگی اکو گفت: موسسه فرهنگی اکو نیز با تلاش‌های مداوم توانسته است که ارتباط بین کشورهای عضو را زنده نگه دارد، همانطور که در نشست سوم و چهارم تاکید کردیم از ضرورت‌های امروز برای کتابخانه‌های ملی ایجاد امکانات و زیرساخت‌های دسترس‌پذیری و دیجیتال‌سازی منابع فرهنگی خصوصاً نسخه فرهنگی نسخ خطی است.
 
وی درباره اهمیت نسخ خطی نیز توضیح داد از آنجا که در جای جای منطقه فرهنگی ما نسخه‌های خطی ارزشمندی نهفته است؛ شناسایی آنها را به اشتراک گذاشتن نسخه دیجیتال آن می‌تواند به توسعه دانش کمک کند و به همین دلیل لازم است تا علاوه بر شناسایی نسبت به حفاظت و دسترس‌پذیری آن‌ها اقدام فوری صورت پذیرد.
 
بروجردی یادآور شد: در اینجا مجدداً درخواست مورد توافق در نشست چهارم را یادآوری می‌کنم که مقرر شد اقدام به تاسیس پورتال مشترک میان کشورهای عضو توسط کتابخانه ملی ایران در همین راستا قرار گیرد.
 
وی با بیان اینکه پرتال مجازی می‌تواند کانونی برای سایر مستندات فرهنگی از جمله کتاب‌ها، مقالات، نشریات و پایان نامه‌هایی باشد که در حوزه کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو اکو نگاشته شده‌اند، گفت: این آثار منبعی برای غنی‌سازی فرهنگ منطقه ما به شمار می‌آید، به عنوان تجربه زیسته در دوران کرونا کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران اقداماتی و عمل آورد که می‌تواند نمونه‌ای از همراهی با حوزه الکترونیک دیجیتال و فناوری های جدید همچون هوش مصنوعی باشد و دانشجویان محققان بهره لازم را ببرند.
 
وی با بیان اینکه با توسعه اینترنت و روند جهانی شدن مفاهیمی چون جمع‌سپاری در رویکرد پلتفرمی بسیار حائز اهمیت است، عنوان کرد: در دنیای امروز با توجه به روند تصاعدی و رو به رشد تولید منابع دیجیتال دیگر با رویکردهای سنتی نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای کاربران بود به همین دلیل لازم است بسترهای مشارکت شهروندان به ویژه نخبگان و نوآوران در فراهم آوری توصیف و اطلاع‌رسانی منابع اطلاعاتی فراهم شود.
 
بروجردی همچنین با اشاره به اقدامات کتابخانه ملی ایران در به کارگیری فناوری‌های نوینی چون هوش مصنوعی، تحلیل داده‌های کلان،بلاک‌چین و یادگیری عمیق توضیح داد: کتابخانه ملی این خدمات را برای بهبود فعالیت‌های کتابخانه آرشیوی و غنی‌سازی تجربه کاربری مورد استفاده قرار داد. همچنین مرکز نوآوری و توسعه کسب و کارهای داده‌محوررو کتابخانه ملی ایران نیز در سال ۲۰۲۰ به همین منظور بازگشایی شد.
 
به گفته وی، به نظر می‌رسد که توسعه ظرفت‌های ین حوزه می‌تواند به عنوان مأموریتی نوین در کتابخانه ملی دنیا در نظر گرفته شود؛ البته گزارش کامل از اقدامات ایران در حوزه لیبتک به ایفلا و آمریکا نیز ارائه شده است،همچنین کتابخانه ملی ایران آمادگی دارد تجربیات و دستاوردهای خویش را در زمینه لیبتک با سایر کشورها به اشتراک بگذارد.
 
بروجردی در بخش دگر صحبت‌های خود گفت: از دیگر اقدامات مشترک میان کشورهای عضو اکو توجه به ظرفیت‌ها و امکاناتی است که هر کشوری که از آن بهره‌مند است تا آن را در اختیار سایرین قرار دهد و در این زمینه کتابخانه ملی ایران در سال‌های گذشته همواره تلاش کرده است تا برگزاری کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌های متعدد در زمینه نسخ خط و مرمت آنها دانش خود را با دیگر کشورها به اشتراک بگذارد.
 
وی در پایان صحبت‌های خود یادآور شد توسعه این گونه اقدامات میان سایر کشورها می‌تواند پیوندهای کاری و حرفه‌ای را گسترش دهد و هسته فرهنگی کشورهای عضو را بیش از گذشته تقویت کنند، همچنین کتابخانه ملی ایران در سال گذشته با راه‌اندازی چهار سامانه مجزا در حوزه نسخ خطی، نشریات و کتاب گام مهمی را برای ایجاد بستر ارتباطی محققان فارسی زبان ایجاد کرد که امیدواریم بتوانیم در آینده این خدمات را به سایر زبان‌های حوزه کمی نیز ارائه دهیم.
 
بروجردی همچنین خاطرنشان کرد: آمادگی کشورهای عضو اکو در مقابل خطرات بلایای طبیعی و غیرطبیعی مثل جنگ و دیگر نیازهای است که باید در اولویت برنامه‌ریزی‌های کشور عضو قرار گیرد، بحران پاندمی کرونا در سال گذشته به یکی از منحصر به فردترین تجربیات تبدیل شده ، کتابخانه‌ها نیز در این زمینه تحت تأثیر قرار گرفتن تجربه یک سال گذشته ما را با تهدیدها و فرصت های جدیدی آشنا ساخت که لازم بود آن را با یکدیگر به اشتراک بگذاریم گفتگوهای امروز ما راهگشا اقدامات آینده در زمینه مهار چنین بحران‌هایی خواهد بود.

فرهنگ، هنر و تاریخ چند هزار ساله مزیت نسبی کشورهای عضو اکو است
بختی، در ادامه این نشست، برگزاری نشست‌های روسای کتابخانه‌های ملی اکو را یکی از باسابقه‌ترین نشست‌ها در حوزه فعالیت‌های فرهنگی معرفی کرد و گفت: برگزاری این نشست، نویدبخش آینده روشن و ارتقای فرهنگ مردم منطقه و حرکت سریع‌تر در مسیر توسعه فرهنگی و اجتماعی خواهد بود.
 
وی افزود: در دنیای امروز با وجود پیشرفت و توسعه گسترده فناوری‌های مدرن و شبکه‌های ارتباطی مجازی کتاب و کتابخوانی همچنان جایگاه و نقش و اهمیت خود را حفظ کرده است. در حفظ و صیانت فرهنگ منطقه، نقش کتاب و کتابخانه از اهمیت‌ برخوردار است. کتاب عصاره اندیشه انسان‌ها و کتابخانه، سازنده و توسعه‌دهنده فرهنگ نخبگان است؛ از این رو نقشی اساسی و چشمگیر در پویایی فرهنگی و جاودانه شدن اندیشه‌ها دارد در طول تاریخ همواره ملت‌هایی که به کتاب و کتابخانه اندیشه و پژوهش اهمیت دادند و در رشد و گسترش آن برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کردند دارای فرهنگ پویا و پاینده بودند. در واقع کتابخانه ابزاری برای تعاملات فرهنگی بین کشورهاست.
 
رئیس موسسه فرهنگی اکو افزود: کتابخانه‌ها با ارائه خدمات، منابع و محصولات خود از طریق محمل‌های نوین اطلاع‌رسانی مرزهای بین فرهنگ‌ها را در هم نوردیده و افکار و اندیشه‌ها را در دسترس جامعه وسیع‌تری قرار می‌دهند. آشنایی ملت‌های مختلف با دانش تفکرات و اندیشه‌های مختلف یکدیگر به توسعه فرهنگی آن‌ها می‌انجامد و باعث نزدیکی بیشتر فرهنگ‌ها می شود.
 
بختی ادامه داد: کشورهای منطقه اکو به دلیل دارا بودن عناصر فرهنگی مشترک، هم‌پذیری فرهنگی بیشتری با یکدیگر دارند. در این راستا این کشورها با داشتن اشتراکات فراوان، بالاترین سطح انگیزه برای تقویت همگرایی فرهنگی را دارند. بنیانگذاران سازمان همکاری‌های اقتصادی اگرچه این سازمان را با اهداف اقتصادی بنا نهادند بر‌ضرورت اهتمام به همکاری‌های اقتصادی کمترین تردیدی نیست؛ اما مزیت نسبی کشورهای عضو اکو فرهنگ و هنر و تاریخ چند هزار ساله آن‌هاست. 
 
وی گفت: موسسه فرهنگی اکو با هدف تقویت و ارتقای همکاری و مشارکت نزدیک بین مردم منطقه به وجود آمد تاسیس شبکه ارتباطی بین مراکز فرهنگی دانشگاهی کتابخانه‌ها موزه‌ها و آرشیوهای کشورهای منطقه در راستای حفاظت از میراث فرهنگی غنی منطقه از‌جمله اهداف این نهاد است. برهمین اساس از بدو تأسیس تاکنون موسسه فرهنگی اکو همواره کوشش کرده تا بستر مناسب برای برگزاری برنامه‌هایی که در راستای ارتقاء فرهنگ و توسعه پایدار مردم منطقه است را فراهم کند.
 
بختی با اشاره به مهمترین نمونه‌های مشارکت موسسه فرهنگی اکو در برگزاری برنامه‌های فرهنگی با کشور‌های عضو ادامه داد: برگزاری پنج دوره نشست روسای کتابخانه ملی کشورهای اکو، اولین نشست روسای دانشگاه‌های هنر منطقه اکو، اولین سمپوزیوم روسای دانشگاه‌های اکو، برنامه‌ریزی اولین نشست روسای موزه‌های اکو، معرفی میراث مشترک منطقه آموزش محققین و پژوهشگران در زمینه‌های مختلف فرهنگی و هنری تبادل تجربیات دانشمندان کشورهای عضو در عرصه‌های دانشگاهی، چاپ و انتشار کتاب و مجله در زمینه معرفی فرهنگ منطقه، بهره‌گیری از رسانه‌ها، برگزاری نمایشگاه‌ها و کارگاه‌های آموزشی در حوزه عکس، نقاشی، خطاطی، نسخ خطی برنامه مبادله منابع و آثار هنری، برگزاری سمینارها و کنگره‌هایی به‌منظور معرفی تاریخ هنر و فرهنگ منطقه و برگزاری بزرگداشت برای مشاهیر و مفاخر و دانشمندان منطقه است.
 
رئیس موسسه فرهنگی اکو گفت: پنجمین نشست روسای کتابخانه‌های ملی منطقه اکو، به میزبانی سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران و همکاری و مشارکت موسسه فرهنگی اکو با هدف ایجاد و تقویت شبکه ارتباطی بین کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو، هم‌افزایی هرچه بیشتر کتابخانه‌های ملی اکو برگزار می‌شود. روسای کتابخانه‌های ملی اکو گرد هم آمدند تا درباره مهمترین موضوعات مشترک کتابداری و اطلاع‌رسانی و حفاظت از میراث مکتوب منطقه به بحث و تبادل نظر بپردازند و دریچه‌های نوینی از همکاری را در عرصه کتابخانه‌ها، تبادلات و تعاملات فرهنگی در سطح منطقه را بگشایند و تجربیات خود از دوران کرونا را با همتایان خود به اشتراک بگذارند.

بختی با بیان این مطلب که موسسه فرهنگی اکو با اعتقاد به اینکه مقوله فرهنگ تعطیل‌بردار نیست افزود: موسسه فرهنگی اکو حتی با بحران کرونا و اینکه از دل این تهدید برای همه حوزه‌های فرهنگ و ازجمله کتابخانه‌ها که مراجع فرهنگی هستند فرصت‌های نوین بازشناسی و بازپروری فراهم شده است اعلام می‌کند، از ابتکارات این نشست به‌منظور ارتقاء هر چه بیشتر همکاری میان کتابخانه‌های ملی کشورهای عضو اکو استقبال می‌کند و می‌تواند در زمینه‌های گوناگون کارگاه‌های آموزشی، دوره‌های آموزشی کوتاه و درازمدت، تبادل تجربیات، تخصص و اطلاعات در حوزه‌های مختلف فرهنگی طرح‌های مشترک تحقیقاتی در حوزه آثار مکتوب و دیجیتال طرح‌های مشترک در زمینه‌های مختلف، مانند مرمت و نسخ خطی برگزاری نمایشگاه‌ها و سایر شاخه‌های مرتبط بستر لازم برای حفاظت و حراست و اعتلای هر چه بیشتر فرهنگ مردم منطقه فراهم کند.