به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، محفل ادبی قند پارسی با اجرای غلام‌رضا کافی، امروز پنجشنبه ۱۳ خرداد و در آستانه سی‌ودومین سالگرد ارتحال امام خمینی (ره)، نشست بین‌المللی عصاره عصر را همراه با سخنرانی اندیشمندان و استادان فراملی با موضوع بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی و شخصیت ادبی و عرفانی ایشان، هم‌چنین شعرخوانی شاعران و ادیبان داخل و خارج از کشور برگزار کرد.
 
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان فارس در این نشست با گرامیداشت ایام ارتحال امام خمینی (ره) به اهمیت کتاب در نظر ایشان پرداخت و عنوان کرد: بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی همواره به موضوع کتاب و مطالعه توجه ویژه داشتند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ساخت کتابخانه و حفظ و حراست از کتابخانه‌ها بسیار مورد توجه ایشان بود. ایشان اعتقاد داشتند که تلخی‌ها و ناکامی‌ها را می‌توانیم با کتاب جبران کنیم.
 
روح‌الله منوچهری عنوان کرد: کتابداران و مجموعه کتابخانه‌های عمومی با سرلوحه قرار دادن رهنمودهای متعالی امام خمینی(ره) و هم‌چنین فرمایشات رهبر معظم انقلاب، تمام تلاش خود را برای تحقق این امر انجام خواهند داد تا برخی از دغدغه‌های امام و رهبری در حوزه فرهنگی برطرف بشود.
 
نامه خوش خبر از عالم اسرار
مدیرکل منابع نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در این نشست به دنیای شعر و اندیشه ادبی امام و انس ایشان با کتاب پرداخت و گفت: در شعر امام، جمال روحانی او را سراغ می‌گیریم، نه خیال‌پردازی‌های حرفه‌ای شاعران را. این سَبُک‌باری‌ها در ساحت زبان به ما می‌گوید که جز به شیوه هم‌دلی، راهی به ژرفناکیِ اندیشه ادبی امام نیست. امام، خود تصریح کرده‌اند که هیچ‌گاه سر شعر و شاعری نداشته‌اند و آنچه گاه سروده‌اند، بیشتر «بیان حال» بوده است تا «حُسن مقال».
 
سیدباقر میرعبدالهی، با بیان اینکه شعر امام آفریده روح او بود، نه یکسره برآمده از قوای احساسی و تخیّلی، اضافه کرد: شعر امام بیرون از ساحت کلام و پیام شعر عرفانی ما نیست. امّا شعر او برخلاف شعر بسیاری شاعران عارفانه سرا برخوردار از پشتوانه «تجربه عرفانی» بود. امام هم از «درس» عرفان، حظّ وافر برده است و هم از «حال» عرفانی، نصیبی بسزا اندوخته است.
 
وی شعر امام را نمونه‌ای از اقبال عالمان دین به ادبیات دانست و عنوان کرد: ایشان به رغم اشتغال به علوم اسلامی، به ذوق‌ورزی و ادب نیز دل‌گرم و با آن سرگرم بوده اند. کارنامه علمی بسیاری از فقیهان، اصولیان، محدثان و مفسران، نشانگر آن است که اینان به ادبیات به عنوان چیزی که فی نفسه دارای ارزش است، می‌نگریسته‌اند. در واقع، یکی از جنبه‌های سترگ کار این عالمان، بعد ادبی آنان است.
 
میرعبداللهی اضافه کرد: غزل امام، برخوردار از همان حال و هوای غزل پیشینیان است؛ همان لحن، همان بدایع، همان اصطلاحات و همان کنایات در غزل عرفانی ایران. امام به شیوه مرسوم متقدّمان در غزل خود سخن از شکر و شکایت، واله‌گی و شیدایی، مستی و راستی، وصل و هجران، دلبری و دلنوازی، طعن و تکفیر طاعنان و خرقه پوشان تزویر به میان می‌آورد.
 
این استاد فلسفه و کلام اسلامی در ادامه با اشاره به رسالت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و ماهیت فرهنگی این سازمان خاطرنشان کرد: با انجام وظیفه و تلاش‌هایی که در نهاد کتابخانه‌های عمومی صورت می‌گیرد تلاش می‌کنیم آنچه را در توان ماست در حوزه فرهنگ انجام دهیم.
 
امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی در جهان بسیار موثر بوده‌اند
سیدعبدالله حسینی، رئیس مرکز اسلامی ژوهانسبورگ از آفریقای جنوبی در این نشست با بیان اینکه صحبت درباره امام کار ساده‌ای نیست، به بررسی تأثیر اندیشه‌های امام در خارج از مرزهای ایران پرداخت و عنوان کرد: امام خمینی بیش از آنکه در ایران موثر باشند، درجهان موثر بوده‌اند؛ شخصیت‌های بسیار ارزشمندی تحت تأثیر اندیشه‌های امام بوده و رخدادهای شگرفی منبعث از انقلاب اسلامی در خارج از مرزهای کشور اتفاق افتاده که از دید مردم ما مغفول مانده و خیلی نمود نداشته است.
 
حسینی به ارتباط بسیار دو کشور ایران و آفریقای جنوبی پرداخت و گفت: قبل از پیروزی انقلاب، سه کشور ایران، آفریقای جنوبی و اسراییل از نظر سیاسی و امنیتی با هم ارتباط گسترده داشته رفتارهای مشابه در برخورد با مخالفین انجام می‌دادند. به طوری که شکنجه‌گران ساواک در آفریقای جنوبی آموزش می‌دیدند و نیروهای کشور آفریقای جنوبی توسط اسرائیل آموزش داده می‌شدند. با پیروزی انقلاب با رهنمودهای امام یک ضلع از این مثلث شب برداشته شد و در ۱۹۹۴ نیز نلسون ماندلا با انقلاب خود توانست ضلع دوم این مثلث را از بین ببرد و امروز تنها ضلع سوم آن به عنوان رژیم غاصب اسراییل پابرجاست که امیدواریم شاهد فروپاشی آن باشیم.
 
او با اشاره به اینکه تأثیر انقلاب اسلامی در کشور آفریقای جنوبی قابل مشاهده است، به نقل خاطره‌ای از نلسون ماندلا پرداخت و گفت: ماندلا می‌گوید: یکی از آرزوهای من این بود که بعد از اینکه از زندان آزاد شدم، امام خمینی را ببینم؛ اما او زودتر از من از زندان آزاد شده بود.
 
اولین چیزی که در ذهن مردم بنگلادش ظهور می‌کند، امام خمینی (ره) است
محمد ابوالکلام سرکار، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا نیز در این نشست با بیان اینکه بنگلادش کشوری است که مراکز زبان و ادبیات فارسی و فرهنگ و تمدن ایران بر آن تاثیر زیادی داشته است، گفت: در بنگلادش بزرگان ایران زمین مورد توجه هستند و هرگاه از ایران نامی برده می‌شود اولین چیزی که در ذهن مردم بنگلادش ظهور می‌کند امام خمینی (ره) است.
 
ابوالکلام سرکار عنوان  داد: برای اولین بار در سال ۱۹۹۱ فریدالدین خان تعدادی از اشعار و دو نامه امام خمینی را به زبان بنگالی ترجمه کرد و با چاپ این کتاب ایشان را به عنوان شاعر به جامعه ادبی بنگلادش و مردم معرفی کرد که تا قبل از این همه وی را به عنوان رهبر جمهوری اسلامی می شناختند.
 
وی ادامه داد: در ادامه عیسی شهیدی به زبان فارسی پایان‌نامه دکترای خود را با عنوان «تجلی عرفان در اشعار امام خمینی» نوشت که بعد از این، پایان‌نامه‌ها و مقالات زیادی درباره شعر، عرفان، اندیشه، رهنمودها، زندگی و ... امام خمینی به زبان بنگالی و فارسی منتشر شده است.
 
این استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه داکا تصریح کرد: در نهایت در سال ۲۰۱۸ عیسی شهیدی «دیوان امام خمینی» را به زبان بنگالی ترجمه و منتشر می‌کند که این کتاب مورد استقبال زیاد عام و خاص قرار می‌گیرد. امیدوار هستیم در آینده نیز تاثیر اندیشه امام خمینی در بین مردم بنگلادش بیشتر شود.
 
شخصیت امام خمینی(ره) ابعاد مختلفی دارد
سیدسلمان صفوی، رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن نیز در این دیدار درباره نقش امام خمینی در ادبیات عرفانی عنوان کرد: شخصیت امام خمینی ابعاد مختلفی دارد؛ ایشان از لحاظ ادبی در حوزه فقه و اصول، فلسفه و عرفان و حوزه اندیشه سیاسی و به زبان فارسی و عربی تألیفاتی داشته‌اند.
 
وی ادامه داد: از لحاظ ادبی آن‌چه که متمایز است و قلم خاص ادبی امام را نشان می‌دهد نوشته‌های عرفانی، فلسفی و اخلاقی ایشان است که در این حوزه به عنوان شارح کتب عرفانی تألیفاتی داشته‌اند.
 
رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن نقطه اوج شخصیت امام از لحاظ ادبی را کتاب «دیوان اشعار» ایشان دانست و گفت: این کتاب در سبک عراقی و بیشتر تحت تأثیر حافظ سروده شده است که جذابیت و شیرینی خاصی دارد که این به خاطر سوختگی و حرارتی است که در شخصیت امام وجود داشته است. زبان قلم عرفانی امام زبان دل ایشان است دلی که منور به نور حق گشته است و باعث نورانی شدن این کتاب شده است.
 
امام خمینی بود که بردباری پیامبران را به نمایش گذاشت
هنا سعاده، نویسنده و فعال رسانه الجزایر و دیگر مهمان فراملی این نشست با اشاره به اینکه نه تنها مردم ایران بلکه تمام جهان اسلامی در سالروز ارتحال امام خمینی دردمند و سوگوار است، گفت: امام خمینی بردباری پیامبران را به نمایش گذاشت و با قیام و انقلاب خود به اسلام عزتی دوباره بخشید و دولتی مستقل بی تکیه بر دولت‌های غربی پدید آورد. او بود که با حکمت و درایت خود تمام مرزهای جغرافیایی، مذهبی، قومی و سیاسی را درنوردید و نزاع‌های بی‌پایان بین طبقات مختلف مسلمانان را پایان داد.
 
این نویسنده جهان عرب با اشاره به جنبه‌های مختلف شخصیتی امام خمینی، اضافه کرد: از مهم‌ترین وجود شخصیت ایشان بعد فرهنگی و ادبی است. او از بزرگان ادب معاصر به حساب می‌آید و شخصیت او مجموعه ای از دین و فقاهت، علم و سیاست و ادب و فرهنگ است؛ به طوری که بعد سیاسی ایشان بر وجه ادبی او پرده نینداخته است. امام خمینی، دیوان اشعار و ۴۵ تالیف در موضوعات عرفان، فلسفه، فقه و اخلاق دارد.
 
هنا سعاده با تأکید بر اینکه شعر امام ساده و از دل‌پذیرترین اشعار روزگار ما به حساب می‌آید، اضافه کرد: اشعار امام خمینی از آرایه‌های ادبی خالی نیست و دربرگیرنده مفاهیم اصل عرفان و تصوف است. و در شعر به زبان حافظ شیرازی بسیار نزدیک است و به نظر می‌رسد با دیوان مولانا و عطار نیز انس داشته است.
 
وی با اشاره به آثار برجا مانده از امام تاکید کرد: نقطه عطف آثار امام کتابی است شامل رباعیات ایشان. برخی از کتب علمی امام به زبان‌های عربی و انگلیسی ترجمه شده است. اهمیت آثار امام به گونه‌ای است که بخش قابل توجهی از ادبا و نویسندگان به شرح آثار وی پرداخته‌اند. چنان که نزار قبانی شاعر شهیر سوری در قصیده‌ای پس از سرزنش حکام عرب به خاطر زبون شدن در مقابل رژیم صهیونیست، به تمجید از امام و انقلاب می‌پردازد.
 
امام خمینی(ره) عرفان شیعه را به جهان ارائه داد
منوچهری اکبری، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران نیز در این نشست به بررسی شخصیت ادبی امام(ره) پرداخت و گفت: شعر امام در واقع بازگشت ادبی بود که با چاپ دیوان او رقم خورد. همان‌گونه که خودش بازگشتی به اسلام ناب را داشت. امام در واقع یک آیینه تمام نمایی از سعدی، مولانا و دیگر سرآمدان شعر فارسی است.
 
وی اضافه کرد: امام گونه دیگری از ادبیات عرفانی را ارئه داد؛ مشرب همه شعرای عرفانی ما، «سنت» بوده است؛ اما آبشخور فکری امام خمینی، حضرت علی (ع) و نهج ابلاغه بود که عرفان شیعه را وارد شعر کرد. در شعر پیشینیان به شخصیت علی اشاره شده ولی به عرفان او نه، امام خمینی این بعد تازه را وارد ادبیات فارسی کرد.
 
اکبری تأکید کرد: سیره شعری امام تحت تاثیر حافظ است و ریشه ملامتی که در اشعار عراقی و حافظ است در آثای او نیز دیده می‌شود: «هرچه فرا گرفتم و هرچه ورق زدم/ چیزی نبود جز حجابی پس از حجاب».
 
استاد ادبیات دانشگاه تهران موضوعیت ادبی را محور دیگری از اشعار و آثار امام دانست و اضافه کرد: امام خمینی جز استثناترین شخصیت‌هایی بود که شاعران درباره سه برهه از زندگی او شعر گفتند. دوران تبعید و بازگشت امام؛ حضور ده ساله امام در ایران و سوگ سرود شاعران در هجران خرقه‌پوش حلقه روحانیان.
 
نغمه مستشارنظامی دبیر شورای ادبی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز ضمن تسلیت ایام رحلت امام خمینی(ره) و شهادت امام صادق(ع) به خوانش غزلی از سروده‌های خود به مناسبت این ایام پرداخت:
از روزهای نیمه‌ی خرداد باب شد
عشقی که عاقبت ثمرش انقلاب شد
عشقی که قطره قطره به قلب زمین رسید
مهری که ذره ذره غزل‌های ناب شد
خون هزار عاشق اگر ریخت بر زمین
گل واژه‌های سرخ دمید و گلاب شد
بعد از هزار سال هوا دلپذیرتر
تعبیر خواب آینه‌ها آفتاب شد
این راه با حمایت ایمان ادامه یافت
این راه با امامت دل انتخاب شد
نامش شناسنامه‌ی تاریخ عاشقی است
مردی که در شباشب یلدا شهاب شد
معمار دین، امام خمینی که هر بتی
با دستهای سبز خلیلش خراب شد
یک واژه‌اش هزار غزل بود و خنده‌اش
مضمون عاشقانه‌ی صدها کتاب شد
آن خاطرات روشن و آن روزهای سرخ
در عکس‌های نیمه خرداد قاب شد
 
در ادامه این دیدار نورشعیب، بانوی شاعر اهل کشور لبنان و فاطمه فاضلی و عبدالرضا مروتی از شاعران نامور شیراز به خوانش سوگ سروده های خود در باره امام خمینی پرداختند.
فاطمه فاضلی:
چگونه میشود آری؛ تو را نوشت و نشان داد
دم مسیحیت ای مرد؛ به هرچه واژه توان داد
تو ناخدای صبوری؛ که در تلاطم طوفان
شبیه نوح پیمبر؛ به هر که خواست امان داد
شکوه حادثه از وقتی؛ خلیل گونه شکستی _
عقیده های لعابی را؛ چه لرزه یی به زمان داد
به چاه نه ؛ تو نیفتادی؛ ولی عزیز شدی چون او
تو یوسفی که برای تو؛ چه سروها سر و جان داد
سرود سرو شدن تا اوج؛ سرود عزت و آزادی
گذشتن از دل آتش ها؛ و قدرتی که به ایران داد
خمین نقطه ی گنگی نه؛ میان نقشه نخواهد بود
خمین نقطه ی عطفی را؛ چه فاتحانه نشان داد
چگونه میشود آری؛ تو را نوشت و نگرید
امام رفته ی این قرن؛ به زندگی ضربان داد
عبدالرضا مروتی:
 خرداد آمد با همان داغ قدیمی/ داغی نشسته روی دل هایی صمیمی
 داغی که بر دیوار اندوه تو آویخت/ عمری است قلبم را در همان قاب قدیمی
تا موج بیداری شود هرجا خروشان/ تا ساحل سبز صراط مستقیمی
 
در خطه این خاک غم جایی ندارد/ تا از حریم تو می رسد هر جا شمیمی
روح تو با دل های ما پیوند دارد/ در سینه ما تا ابد قلب سلیمی
روح خدا باور کن از روزی که  رفتی/ مانده بر سرهای ما گرد یتیمی