شنبه ۲۸ تیر ۱۳۹۹ - ۰۹:۰۶
کتاب‌ها درباره حجاب و عفاف چه می‌گویند؟

حجاب و عفاف به عنوان مقوله‌ای بااهمیت موضوع تألیف آثار بسیاری قرار گرفته که یا به تازگی منتشر شده‌اند و یا به واسطه تجدید چاپ‌های مجدد نسخه جدیدی از آن‌ها به بازار آمده است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عفاف، مرواريد ارزشمند و سرمايه بى‏‌بديل جامعه انسانى است كه به هیچ قيمتى نبايد خدشه بردارد؛ به هر ميزان اين مرواريد صدمه ببيند، سرمايه انسانى نيز به همان اندازه لطمه مى‌‏خورد. به تصريح آيات و روايات، «عفاف» حاصل «حجاب» و «فروبستن ديدگان از نگاه حرام» است. اما «حجاب» و پوشش كامل، تأثير دو چندان دارد. پوشش در ظاهر، محدوديتى براى زن است اما در حقيقت، ايجاد حصارى است براى نگاه‌‏هاى آلوده و هوس‏ران. «حجاب» به سان صدفى است كه مرواريد جمال و جلال زن را از نگاه‌‏هاى يغماگران و بيماردلان و دست‏يازى هوس‏بازان و سوء استفاده استعمارگران حفظ مى‌‏كند.
 
حجاب و عفاف به عنوان دو ارزش در جامعه بشرى و به ويژه جوامع اسلامى مطرح است. حجاب امرى ظاهرى و در ارتباط با جسم است، اگر چه اين پوشش برخاسته از اعتقادات و باورهاى درونى افراد است، ولى در نشئه مادى و طبيعى ظهور دارد، عفاف نيز نوعى حجاب درونى است كه انسان را از گناه باز مى‏‌دارد.

سدّى در برابر فرهنگ مصرفى و مدپرستى
يكى از ترفندهاى استعمار براى گرم كردن بازار تجارتش، توليد و عرضه اجناس به شكل‏‌هاى مختلف در بازار است، تا به اين طريق مشترى بيشتر جلب و منافع زيادى را حاصل کند. بسيارى از مردم مخصوصاً بعضى از بانوان به محض ديدن جنس جديد در بازار تمايل به خريدن آن پيدا مى‏‌كنند، گرچه نمونه قديمى از همين كالا را داشته باشند. با
اين‏كه متنوع بودن اشياء موضوعى است كه هر انسانى دوست دارد و اين از فطرت و سرشت او سرچشمه مى‏‌گيرد، همان‏طورى كه خداوند سبحان جهان طبيعت و تمام مخلوقات عالم را بر همين اساس خلق کرده است. بنابراین نظام سرمایه‌داری از اين خلقت بشر سوء استفاده كرده و با گسترش فرهنگ مصرفى و مدسازى در بين مردم دنيا مخصوصاً بعضى از بانوان مى‏‌خواهند سود كلانى را به‌‏دست آورند. يكى از آثار والا و ارزشمند حجاب مخصوصاً چادر، از بين بردن فرهنگ مصرفى است كه ارمغان غرب بوده است. فرارسیدن سالروز واقعه تلخ مسجد گوهرشاد و هفته «عفاف و حجاب» بهانه‌ای شد تا به سراغ بازار نشر برویم و برخی از آثار منتشر شده در این حوزه را برای معرفی به مخاطبان مورد بررسی قرار دهیم.
 
آيا بدحجابى نتيجه فقر است؟
«برخی می‌گویند، مفاسد اجتماعى و بدحجابى نتيجه فقر است. اگر فقر برطرف شود اين گونه اعمال و حركات از كسى سر نمى‏‌زند! پاسخ اين است كه مى‏‌پذيريم فقر در بعضى از مردم باعث انحراف مى‏‌شود و اسلام هم براى از بين بردن فقر تأكيد کرده است، ولى ريشه اصلى مفاسد و شيوع گناهان فقر نيست، بلكه فقر فرهنگى و فقر ايمان به مبدأ و معاد منشأ اين مفاسد است. اگر ثروت و زندگى راحت جلوى فساد را مى‏‌گرفت بايد همه كشورهاى ثروتمند جهان و فرزندانشان از همه متدين‌‏تر و پاك‏تر باشند. در حالى كه اكثر مفاسد و جنايت‏‌ها از همين‏‌هاست.»
 
آنچه که در بالا خواندید بخشی از کتاب «حجاب و عفاف» تألیف فاطمه عزلتی مقدم در ارتباط با اهمیت و جایگاه حجاب در اسلام است. کتابی که در 84 صفحه شمارگان 1000 نسخه از سوی انتشارات بوستان کتاب قم در دفعات مختلف تجدید چاپ شده است.
 


«صدفی برای مروارید»
يكى از راه‏‌هاى گسترش فرهنگ حجاب و عفاف، پرداختن به آثار، معرفى آداب و تلاش براى عرضه آن در جامعه است. سيماى حقيقى حجاب، حضور مردان و زنان در لباسى است كه در آن بتوانند بدون آسيب‏‌هاى اجتماعى و روحى به انجام وظايف دينى و اجتماعى خود همت گمارند. ادله عقلى براى فوايد و آثار حجاب و عفاف فراوان است و در متون دينى نيز نقل‏‌ها و روايات معتبر بسيارى براى بيان چند و چون آن‏ها ديده مى‏‌شود. هويت‏‌بخشى، تأمين آرامش روانى، حفظ طراوت و طهارت روح، امنيت اجتماعى، تعالى معنوى، سلامت روحى و بهداشت جنسى، آرامش و استحكام خانواده از جمله اين آثار محسوب مى‌شود.

بسيار ضرورت داشت، در اين مجال كه فرهنگ حجاب مورد تهاجم دشمنان قرار گرفته است و رهبر انقلاب نيز با درايت خويش اهميت اين موضوع را بارها گوش‏زد كرده‌‏اند، مسئله حجاب ديگربار دقت و بازبينى مى‏‌شد. نویسنده در این نوشتار كوشيده تأمل كاملى در همه كاركردهاى حجاب داشته باشد و در خلال پژوهش درمی یابد كه بسيارى از كاركردهاى حجاب ريشه در نهاد زن دارد و بسيار ضرورى است كه به آفرينش وى از اين زاويه نيز پرداخته شود، لذا بخشى را به آن افزوده و لايه‏‌هاى درونى روان زن، اين شاهكار خلقت را واكاوى كرده. سپس مجموعه‏‌اى از كاركردهاى اجتماعى و فردى حجاب را در پى آورده كه در کمتر اثرى شبيه به اين اثر، چنين تدوين و گردآورى از مجموعه كاركردهاى حجاب فراهم آمده است. در نهايت، دستورهاى حكيمانه اسلام را در ترسيم سيماى عفاف در جامعه بر اساس قرآن و روايت بررسی کرده و به تفصيل به واجبات و آداب حجاب پرداخته است، كه خود راه ثمر نشستن آن كاركردهاست. فصل آخر نيز به پاسخ شبهه‏‌ها گذشته و به اين جا دفتر پايان می یابد. 
 
رابطه حجاب و شخصيت‏‌بخشى به زن چنان آشكار است كه تمدن‏‌نويسان تاريخ نيز از كنار آن به سادگى نگذشته‌‌‏اند. ويل دورانت در كتاب تاريخ تمدن خود مى‏‌نويسد: حجاب براى دختر همچون وسيله دفاعى است كه به او اجازه مى‏‌دهد از بين خواستگاران خود شايسته‏‌ترين آن‏ها را برگزيند يا خواستگاران خود را ناچار کند كه پيش از دست يافتن به وى، به تهذيب خود بپردازند. موانعى كه حجاب و عفت زنان در برابر شهوت زنان ايجاد كرده، خود عاملى است كه عاطفه و عشق شاعرانه را پديد آورده‏‌اند و ارزش زن را در چشم مرد بالا برده‌‏اند.
 
کتاب «صدفی برای مروارید»، تألیف حامد حسینیان در 176 صفحه، شمارگان 1000 نسخه از سوی انتشارات بوستان کتاب قم روانه بازار نشر شده است.
 


«فقه و پوشش بانوان»
از مسائل مهم درباره بانوان، «مسئله پوشش» است. این مسئله در نگاه کلان، چنان اهمیتی دارد که گاه، صبغه فرهنگی و ملی هم به خود می‌گیرد و می‌توان با عنایت به آن، نگرش فکری و اعتقادی افراد و گروه‌ها را تعیین کرد. می‌توان موضوع پوشش را از زوایا و رویکردهای گوناگون تاریخی، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی، هنری و دینی مورد مطالعه قرار داد؛ ولی مقصود اصلی این کتاب، بررسی پوشش بانوان از نگاه «فقه» و کنکاشی همه جانبه در مبانی و فروع فقهی آن است. البته به طور محدود، به فروعی مانند پوشش دختران نابالغ، پوشش مردان در برابر بانوان، بلکه پوشش مردان در برابر مردان نیز می‌پردازیم که همگی جنبه استطراد و تتمیم دارد.
 
تا جایی که می‌دانیم، تاکنون پژوهشی همه‌جانبه و منطبق با نیازهای روز، درباره پوشش بانوان با رویکرد کاملاً فقهی، انجام نگرفته است. به حسب ظاهر، نخستین اثر مکتوب ـ لااقل به زبان فارسی ـ در این زمینه، کتاب «مسئله حجاب» تألیف آیت‌الله شهید مطهری است؛ ولی این کتاب، علی‌رغم در برداشتن نکات بسیار ارزنده، به همه مسائل و جوانب فقهی پوشش بانوان نپرداخته است. افزون بر این که کتاب مزبور را به دلیل رویکرد مخصوصی که دارد و با توجه به این که حدود نیمی از مطالب آن، به بررسی پیشینه تاریخی حجاب، فلسفه و فوائد تشریع آن، توصیه‌های اخلاقی، پاسخگویی به پاره‌ای از شبهات روشنفکری و … اختصاص یافته، نمی‌توان یک پژوهش فقهی به معنای مصطلح و با اهداف خاص آن دانست.
 
پیش از کتاب مذکور، آن چه می‌تواند به عنوان پیشینه این تحقیق ـ به صورت محدود و پراکنده ـ تلقی شود، نکات و مباحثی است که شمار قابل توجهی از فقهای پیشین، در ابواب گوناگون فقه، به ویژه در باب صلاه، بحث لباس نمازگزار و نیز باب نکاح مطرح کرده‌اند. به نظر می‌رسد جامعه ما، در امور مربوط به بانوان، به خصوص در امر پوشش، دچار افراط و تفریط شده است، بعضی واجبات را سبک شمرده، آنها را ضایع کرده‌اند، عده‌ای نیز از حدود و احکام الهی، پا فراتر نهاده، رخصت‌ها و مباح‌ها را ممنوع کرده‌اند و به اصطلاح «کاتولیک‌تر از پاپ» شده‌اند؛ در حالیکه قرآن به صراحت می‌گوید: «یا ایها الذین آمنوا لا تقدموا بین یدی الله و رسوله»، ای کسانی که ایمان آورد‌ه‌اید، از خدا و پیامبرش، جلو نیفتید.
 
در کتاب «فقه و پوشش بانوان»، به مواردی از جمله «اصل وجوب پوشش»، «اقوال فقها در کتاب نکاح»، «نصوص قرآنی و روایی»، «اقوال فقها در مقدار پوشش واجب»، «پوشش مو»، «مسئله اضطرار»، «مسئله چادر»، «پوشش بانوان در برابر خواستگاران»، «پوشش بانوان غیر مسلمان»، «حکم زنان غیر کتابی»، «پوشش زنان و دختران دیوانه»، «پوشش بانوان در عکس و فیلم»، «محرمان نسبی و فتوای مشهور فقها»، «محرمان سببی و فتوای مشهور فقها»، «پوشش مادر زن در برابر داماد»، «پوشش بانوان در برابر همسران» و «پوشیدن لباس مردان توسط بانوان» و ... پرداخته شده است.
 
کتاب «فقه و پوشش بانوان»، تألیف آیت الله علی اکبر کلانتری در 224 صفحه، شمارگان 1000 نسخه از سوی انتشارات بوستان کتاب قم روانه بازار نشر شده است.
 


«گوهر عفاف»
گوهر آفرینش ـ زن ـ اگر در صدف حجاب قرار گیرد ارزش‌هاى انسانى‌اش محفوظ مى‌ماند. به‌علاوه، پوشیدگى زن، نماد تقواى اوست، وقتى زن، خود را محفوظ نگه‌دارد وعده‌هاى خدا به پرهیزکاران، درباره او نیز محقق مى‌شود. هم‌چنین، امنیت و آرامش خاطر نیز با حجاب اسلامى به دست مى‌آید. اما سختى حجاب، حق بیمه‌اى است که زن براى تأمین سلامت خود مى‌پردازد، زیرا پوشش، مانع نفوذ هواى نفس و نگاه‌هاى آلوده و افکار فاسد به حریم پاک زنان مى‌شود. کتاب «گوهر عفاف»، موضوع حجاب را در این فصل‌ها پژوهیده است: بایسته‌هاى پوشش و عوامل بى‌حجابى، تأثیر حیا بر پوشش بانوان، ضرورت‌هاى غیرت‌مدارى، عوامل سست‌شدن فرهنگ حجاب، راه‌کارهاى ترویج فرهنگ حجاب.
 
در بخشی از کتاب می‌خوانیم: «حيا ملكه‏‌اى است كه موجب خوددارى از كارهاى زشت مى‏‌شود. انگيزه حقيقى گرايش زن به حجاب احساس فطرى يا غريزى شرم و حياست، شرم و حيا در زن نسبت به بيگانگان مانند غيرت در مرد است؛ به عبارت ديگر، درك و شعور فطرى و الهام غريزى زن به حفظ خود از دستبرد نااهلان براى بالا بردن ارزش وجودى خويش است «شرم و حيا و عشق و اشتياق به عفاف و پاك‏دامنى تدبير، مكانيسمى است نهفته در خلقت و فطرت زن، كه او را وادار مى‌‏سازد كه گاهى به صورت ناخودآگاه خود را از چشم نامحرم بپوشاند. به همين لحاظ وقتى احساس حجب و حيا را از دست مى‏‌دهد در محيط ناامن اجتماع هم كشف حجاب مى‏‌كند و به عكس وقتى احساس شرم و حيا در او زنده است در محيطى كه امنيت كامل هم وجود دارد، باز هم متمايل به پوشاندن خويش است. از زمينه‌‏ها و در عين حال از ثمرات عفاف، احساس حيا و شرم از انجام كارهاى زشت
است.»
 
کتاب «گوهر عفاف» تألیف سیدحسین اسحاقی در 140 صفحه شمارگان 1000 نسخه از سوی انتشارات بوستان کتاب قم روانه بازار نشر شده است.

«منشور عفاف»
منشور عفاف عنوان کتابی است که به تفسیر سوره مبارکه نور پرداخته است. در این اثر ارزشمند، به تفسیر سوره نور با موضوع عفاف در همه جنبه‏‌ها به شیوه روایى - عرفانى پرداخته شده است و تلاش شده است تا انسان را با عفت پیشگى در همه جنبه‌‏هاى خانوادگى، پوششى، عقیدتى، حتى مالى و جهادى، آموزش دهد.
 
نویسنده در اين تفسير، بعد از فراغ از يك تفسير معمول ـ كه تحت عنوان «بهره اول» آمده ـ كوشيده‏ است كه در پرتو آيات سوره نور و در پرتو روايات منقول از مقامات عصمت و طهارت، به جنبه‏‌هاى عرفانى كه وسيله‏‌اى براى تلطيف روح و صفاى قلب است، بپردازد. اين بخش را تحت عنوان «بهره دوم» آورده‏ است.
 
در مقدمه این اثر می‌خوانیم: «سوره نور، از سوره‏‌هاى برجسته‏‌اى است که در بردارنده برنامه «عفاف» است و بر آن است تا انسان را با عفت پیشگى در همه جنبه‌‏هاى خانوادگى، پوششى، عقیدتى، حتى مالى و جهادى، آموزش دهد.» کتاب «منشور عفاف» (تفسیر سوره نور) سوره نور را با موضوع عفاف در همه جنبه‏‌ها به شیوه روایى - عرفانى تفسیر کرده است.

کتاب «منشور عفاف» تألیف آیت‌الله احمد بهشتی در 472 صفحه شمارگان 8000 نسخه از سوی انتشارات بوستان کتاب قم روانه بازار نشر شده است.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها