خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در کرمانشاه - زهره کریم‌زاده: نسخه‌هایی از چهار قرآن خطی دارای ارزش تاریخی شامل ۲ نسخه روستای دودان، یک نسخه روستای زردوئی و یک نسخه خطی مسجد دخان در پاوه، پس از شناسایی و مرمت، به این شهرستان بازگشت.

بر اساس همین گزارش، با توجه به کاغذ مصرف شده در ۲ نسخه از این قرآن‌ها، احتمالاً تاریخ نگارش این نسخ مربوط به دوران صفوی است. همچنین با توجه به تاریخی که به صورت مدور در یکی از صفحات قرآن مسجد دخان نگاشته شده که مربوط به ماه صفر سال ۸۹۰ هجری قمری است، این نسخه هم مربوط به دوران تیموری است.
کار مرمت این قرآن‌ها را جهانبخش رستمیان و همسر وی انجام داده‌اند که پس از اتمام این کار، در آیینی به خاستگاه خود بازگشته‌اند.

قرآن‌های خطی توسط مردم نگهداری می‌شد
رئیس گروه امور موزه‌ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه درباره چگونگی شناسایی این نسخه‌ها به خبرنگار ایبنا گفت: این نسخ جز اموال دولتی نبوده و به بخش خصوصی تعلق داشتند که توسط مردم نگهداری می‌شدند.

اکرم طهماسبی افزود: چند سال پیش که به روستای زردوئی مراجعه کردم، قرآنی تاریخی و با قدمت را یافتم که توسط مردم نگهداری می‌شد و از سوی دیگر ما هم نمی‌توانستیم اموال بخش خصوصی را مرمت کنیم و اعتباری به آن تعلق نمی‌گرفت.
 
وی ادامه داد: بعدها که متوجه شدم نسخه‌هایی از این قرآن در مسجد دخان و روستای دودان وجود دارد، پیگیری کردم و برای تهیه عکس به این روستاها رفتم.

رئیس گروه امور موزه‌ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه گفت: با توجه به رویکرد اداره کل موزه‌ها و اینکه می‌توانستیم اعتباری از بخش خصوصی اخذ کنیم، اعتباری به مبلغ 26 میلیون تومان را جذب کردیم؛ اما این مبلغ با توجه به آسیب بالایی که متوجه این چهار نسخه شده بود، بسیار اندک بود چراکه این نسخه‌ها دچار قارچ زدگی شده بودند، پارگی زیادی داشتند و بسیاری از صفحات آنها به صورت پودر درآمده و خشک شده بود.

طهماسبی افزود: پس از اخذ اعتبار یادشده (26 میلیون تومان)، نسخه‌ها را برای مرمت به مناقصه گذاشتیم که فردی به نام رستمیان داوطلب شد تا این کار را انجام دهد. پس از حذف الحاقات اضافی، متوجه قدمت بالای آنها شدیم و با توجه به صفحات قرآن نسخه دخان، تاریخ کتابت آن را سال 890 هجری قمری، یعنی دوره صفویه برآورد کردیم.
 
وی همچنین گفت: سعی کردیم در این مرمت، اصالت قرآن حفظ شود؛ به عنوان مثال جلد چرمی قرآن زردوئی مجدداً بازسازی شد و علاوه بر 26 میلیون تومان، 20 میلیون تومان دیگر هم به ساخت دو ویترین برای حفظ آن قرآن اختصاص یافت.
 
رئیس گروه امور موزه‌ها و اموال منقول اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه با بیان اینکه دو نسخه جدید قرآن در روستای دودان نیز شناسایی شده است، ادامه داد: مردم این منطقه پس از دیدن بازتاب خبری مرمت این نسخ، اعتمادشان جلب شد و امسال با اعتبار 20 میلیون تومان، این دو نسخه در روستای دودان نیز در دست مرمت قرار گرفت.
   
شرایط نامساعد نگهداری قرآن‌های خطی
همچنین مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه در این رابطه به خبرنگار ایبنا گفت: کتب تاریخی در مساجد این روستاها در شرایط نامساعدی نگهداری می‌شد و دچار نم‌زدگی و رطوبت شده بود، بخش‌هایی از نوشته‌ها از بین رفته بود و صحافی‌های غیراستانداری روی این کتب انجام شده بود که آثار را در معرض نابودی قرار داده بود.

امید قادری ادامه داد: از همین رو شناسایی و مرمت این نسخه‌ها از روستاهای پاوه در دستور کار قرار گرفت که قدمت آن به اواخر دوره تیموریه و اوایل صفویه بازمی‌گردد که نزدیک به 550 سال قبل می‌شود.
 
وی با بیان اینکه 26 میلیون تومان برای مرمت این نسَخ هزینه شده است، ادامه داد: یکی از هنرمندان استان کار مرمت و بازسازی آن را انجام داد و با شرایط استاندارد در اختیار مجدد اهالی روستا قرار گرفت تا در راستای گردشگری مذهبی بتوانند از آن دیدن کنند.

شناسایی دو نسخه جدید قرآن خطی
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه همچنین با اشاره به شناسایی دو نسخه خطی جدید قرآن هم گفت: این دو نسخه جدیدتر و مربوط به دوران صفویه است که هم اکنون در دست مرمت و بازسازی است که از کاغذهای یافت شده، متوجه قدمت آن شدیم.
 
قادری اضافه کرد: در حال شناسایی نسخ خطی هستیم که در سطح منازل و مساجد وجود دارد و از مردم می‌خواهیم در صورت تمایل، این نسخه‌ها را به ما معرفی کنند که سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان پس از بازسازی، آنها را مجدداً به صاحبان اصلی بازمی‌گرداند.

وی یادآور شد: هدف ما حفظ آثار است چرا که برای نگهداری آثار شرایط استاندارد از نظر رطوبت و دما و نور نیاز است که سازمان این شرایط را فراهم می‌کند.