چهارشنبه ۲۸ آذر ۱۳۹۷ - ۱۳:۴۴
نقد فعالیت‌های ترویج کتاب و کتابخوانی ضرورت دارد

ابراهیم حیدری با تاکید بر نقش تسهیل‌گری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه فعالیت‌های ترویجی گفت: بعد از پنج سال تجربه، ارزیابی و نقد فعالیت‌های انجام شده ضروری است.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «هم‌اندیشی معاونان فرهنگی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با موضوع برنامه‌های ترویج کتاب‌خوانی» با حضور علی‌اصغر سید‌آبادی؛ مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور برنامه‌ریزی، ابراهیم حیدری؛ مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، داریوش رضوانی؛ مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونان فرهنگی ادارات کل استان‌ها، صبح امروز(چهارشنبه 28آذرماه) در موسسه خانه کتاب برگزار شد.

نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تسهیل‌گری است
حیدری در این نشست با اشاره به تقویت ریشه‌های نهالِ فعالیت‌های فرهنگی در حوزه ترویج کتاب‌خوانی بیان کرد: نهال نوپای فعالیت‌های ترویجی به پویایی رسیده و از سوی مردم به‌‌ مطالبه تبدیل شده است. اگر فعالیت‌های ترویجی در حال به‌نتیجه رسیدن است، ثمره فعالیت و تلاش معاونان فرهنگی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
 
وی با تاکید بر اهمیت نقش تسهیل‌گری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: تاکید داریم که وزارتخانه باید به‌عنوان هماهنگ‌کننده و تسهیل‌گر در این جریان حضور داشته باشد.

فعالیت‌های ترویج کتابخوانی مردمی است
حیدری با اشاره به ویژگی مردمی‌بودن فعالیت‌های ترویج کتاب‌خوانی افزود: فعالیت در حوزه ترویج کتاب‌خوانی فعالیت دلی است. علاوه براین هر زمان معاونان فرهنگی، فعالیت بیشتری در این زمینه از خود نشان دادند مراکز استان‌ها نیز با قوت بیشتری حضور پیدا کردند.
 
وی با تاکید بر اهمیت نقد فعالیت‌‌های ترویجی گفت: بعد از پنج سال تجربه، ارزیابی و نقد ضروری است. بهترین نوع نقد نیز آغاز این جریان از درون مجموعه و فعالیت‌هاست. می‌پذیریم که نقص‌هایی در جریان این فعالیت‌ها وجود دارد و بسیاری از این نقدها متاثر از عوامل مستقیم و غیرمستقیم بیرونی است.
 
حیدری گفت: ذیل ستاد شهر‌ها و روستا‌‌های دوستدار کتاب، چهار رویداد برنامه ترویج کتابخوانی جریان دارد. جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب، انتخاب و معرفی پایخت کتاب ایران جام باشگاه‌های کودک و نوجوان و جشنواره تقدیر از فعالان در حوزه ترویج کتابخوانی، عنوان این چهار رویداد است. همچنین طرح‌هایی مانند دوشنبه‌های کتابخوانی، تشکیل باشگاه‌های کتابخوانی در زندان‌های کشور در دل این رویداد‌ها تشکیل شده است.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تشریح برنامه‌های ترویجی بیان کرد: فراخوان پنجمین دوره جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب منتشر شده است. هرچند که استقبال قابل توجهی را شاهد هستیم اما برخی استان‌ها همچنان از این رویداد بی‌خبرند و اطلاع‌رسانی و ارسال فراخوان ضروری است.
 
حیدری افزود: هدف اصلی جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب ترویج کتاب‌خوانی و رقابت فرهنگی بین همه روستا‌هاست؛ بنابراین باید بدنه روستا‌ها درگیر این رویداد باشد. معاونان فرهنگی و مسئولان مستقیم حوزه کتاب و کتابخوانی فراخوان را ابلاغ کنند. ترویج کتاب‌خوانی جز با مشارکت امکان‌پذیر نیست. هم‌دلی نیز موجب هم‌افزایی فعالیت‌های فرهنگی در روستا‌ها خواهد شد. یکی از برنامه‌های محوری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره تصدی امور معاونت فرهنگی وزارتخانه جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب بود.    
 
وی ادامه داد: از بین 30 هزار روستا‌ی کشور تقریبا هزار و 500 روستا‌ سال گذشته در این رویداد مشارکت داشته‌اند. می‌توان با برگزاری  نشست‌های مختلف تقویت روستا‌ها تقویت کرد. بین 30 تا 50 میلیون به روستا‌های برتر اهدا می‌شود. برخی به واریز این پول به دهیاری‌ها اعتراض داشتند، تاکید داریم که روستا‌ها را مستقل می‌بینیم؛ به‌عبارت دیگر دهیار را به‌عنوان پاسخگو می‌شناسیم.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره رویداد پایتخت کتاب ایران ادامه داد: سال گذشته با مشارکت 150 شهر، این رویداد با استقبال قابل توجهی برگزار شد. رقابت فرهنگی بین شهر‌ها از اهمیت بالایی برای انتخاب آن‌ها به‌عنوان پایتخت کتاب ایران برخوردار است. داوران برای انتخاب پایتخت کتاب ایران فقط برنامه‌های فرهنگی را بررسی می‌کنند.

حیدری با اشاره به تقویت ریشه‌های نهالِ فعالیت‌های فرهنگی در حوزه ترویج کتابخوانی بیان کرد: نهال نوپای فعالیت‌های ترویجی به پویایی رسیده و از سوی مردم به‌‌ مطالبه تبدیل شده است. اگر فعالیت‌های ترویجی در حال به‌نتیجه رسیدن است ثمره فعالیت و تلاش معاونان فرهنگی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
 
وی با تاکید بر اهمیت نقش تسهیل‌گری وزارت فرهنگ و ارشاد بیان کرد: تاکید داریم که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید به‌عنوان هماهنگ‌کننده و تسهیل‌گر در این جریان حضور داشته باشد.

فعالیت‌های ترویج کتابخوانی مردمی است
حیدری با اشاره به ویژگی مردمی‌بودن فعالیت‌های ترویج کتابخوانی افزود: فعالیت در حوزه ترویج کتابخوانی فعالیت دلی است. علاوه براین هر زمان معاونان فرهنگی، فعالیت بیشتری در این زمینه از خود نشان دادند مراکز استان‌ها نیز با قوت بیشتری حضور پیدا کردند.
 
وی با تاکید بر اهمیت نقد فعالیت‌‌های ترویجی گفت: ارزیابی و نقد، بعد از پنج سال تجربه ضروری است بهترین نوع نقد نیز آغاز این جریان از درون مجموعه و فعالیت‌هاست. می‌پذیریم که نقص‌هایی در جریان این فعالیت‌ها وجود دارد و بسیاری از این نقدها متاثر از عوامل مستقیم و غیرمستقیم بیرونی است.
 
حیدری گفت: ذیل ستاد شهر‌ها و روستا‌‌های دوستدار کتاب چهار رویداد برنامه ترویج کتابخوانی  جراین دارد. جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب، انتخاب و معرفی پایخت کتاب ایران جام باشگاه‌های کودک و نوجوان و جشنواره تقدیر از فعالان در حوزه ترویج کتابخوانی عنوان این چهار رویداد است.دوشنبه‌های کتابخوانی، تشکیل باشگاه‌های کتابخوانی در زندان‌های کشور در دل این رویداد‌ها تشکیل شده است.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در تشریح برنامه‌های ترویجی بیان کرد: فراخوان پنجمین دوره جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب منتشر شده است. هرچند که استقبال قابل توجهی را شاهد هستیم اما برخی استان‌ها همچنان از این رویداد بی‌‌‌خبر هستند و اطلاع‌رسانی و ارسال فراخوان ضروری است.
 
حیدری افزود: هدف اصلی جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب ترویج کتاب‌خوانی و رقابت فرهنگی بین همه روستا‌هاست؛ بنابراین باید بدنه روستا‌ها درگیر این رویداد باشد. معاونان فرهنگی و مسئولان مستقیم حوزه کتاب و کتابخوانی فراخوان را ابلاغ کنند. ترویج کتابخوانی جز با مشارکت امکان‌پذیر نیست هم‌دلی نیز موجب هم‌افزایی فعالیت‌های فرهنگی در روستا‌ها خواهد شد. یکی از برنامه‌های محوری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در دوره تصدی امور معاونت فرهنگی وزارتخانه جشنواره روستا‌ها و عشایر دوستدار کتاب بود.   
 
وی ادامه داد: از بین 30 هزار روستا‌ی کشور تقریبا هزار و 500 روستا‌ سال گذشته در این رویداد مشارکت داشته‌اند. می‌توان با برگزاری  نشست‌های مختلف تقویت روستا‌ها تقویت کرد. بین 30 تا 50 میلوین بر روستا‌های برتر اهدا می‌شود. برخی به واریز این پول به دهیاری‌ها اعتراض داشتند، تاکید داریم که روستا‌ها را مستقل می‌بینیم؛ به‌عبارت دیگر دهیار را به‌عنوان پاسخگو می‌شناسیم.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره رویداد پایتخت کتاب ایران ادامه داد: سال گذشته با مشارکت 150 شهر این رویداد با استقبال قابل توجهی برگزار شد. رقابت فرهنگی بین شهر‌ها از اهمیت بالایی برای انتخاب آن‌ها به‌عنوان پایتخت کتاب ایران برخوردار است. داوران برای این انتخاب پایتخت کتاب ایران فقط برنامه‌های فرهنگی را بررسی می‌کنند. 
  
نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نظارت و تسهیل‌گری است
حیدری افزود: مشارکت همدلی و جذب نهاد های دولتی ان‌جی‌او‌ها و به‌ویژه شهرداری‌ها و تشکل‌های غیر‌دولتی صنعت نشر، ناشران، کتاب‌فروشان نویسندگان در برنامه‌های ترویجی بسیار مهم است. نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نظارت و تسهیل‌گری است.
 
وی ادامه داد: کمیت برنامه‌های چندان مهم نیست بلکه یک برنامه تاثیر‌گذار و فراگیر در یک شهر مهم‌تر از 20 برنامه کوتاه‌مدت و کم تاثیر است. باید ظرفیت‌های شهر در حوزه‌های فرهنگی، تاریخی و حتی ورزشی در برنامه‌‌نویسی مورد توجه قرار بگیرد.
 
حیدری با اشاره به انتقاد برخی درباره داوری برنامه‌های ترویجی گفت: مدعی نیستیم که داوری ما بی‌نقص است. داوری برنامه‌های ترویجی مانند همه داوری‌ها نقایصی دارد. بی‌تردید نظرات در حوزه فرهنگ متاکثر متنوع و متفاوت است.بنابراین تلاش می‌کینم با توجه به شاخص‌ها بهترین داوری‌ها را انجام دهیم و در صورت نیاز بازدی میدانی خواهیم داشت.
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیان کرد: در جریان انتخاب پایتخت کتاب، یک شهر به این عنوان منتخب و چهار شهر به‌عنوان شهر خلاق انتخاب می‌شوند. پایتخت کتاب بعد از جریان داوری و معرفی رها نمی‌شوند، بلکه براساس شیوه‌نامه‌ای که تنظیم شده اجرای برنامه‌ها بررسی و اگر مجموعه‌ برنامه‌ها اجرایی نشود، این عنواتن قابل پس گرفتن است. بنابراین گرفتن عنوان پایتخت کتاب ایران و حفظ ان دو جریان متفاوت است.
 
وی همچنین خبر داد: بررسی طرح‌های مراکز استان‌ها برای جشنواره معرفی و انتخاب پایتخت کتاب ایران بنا به درخواست معاونان فرهنگی ادارت کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مراکز استانی تا 20 دی‌ماه تمدید شده است.  
   
پرهیز از تغییر و تحولات مبتنی برسلیقه‌
حیدری با تاکید بر نقش مدیران در اجرای برنامه‌های مختلف افزود: مدیران از تغییر و تحولات مبتنی برسلیقه‌ پرهیز کنند تا برنامه‌های فرهنگی با هم‌افزایی به پیش برود.          
 
مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره جام باشگاه‌های کتابخوانی کودک و نوجوان بیان کرد: در جام یاشگاه‌های کتابخوانی، تفکر انتقادی، مشورت، تعامل و مشارکت، تفکر گروهی، آموزش داده می‌شود. نخستین دوره جام باشگاه‌های کتابخوانی با مشارکت 15 شهر و روستا، سال دوم این میزان به 100 شهر و روستا رسید و سال سوم  شاهد استقبال قابل توجه علاقه‌مندان بودیم و مشارکت هزار و 746 شهرو روستا بودیم. 15 هزار باشگاه با نزدیک به 200 هزار عضو کودک و نوجوان  تشکیل شده است. همه این اعضا از یارانه 50 درصد معاونت امور فرهنگی برخوردار هستند.  
  
مهم‌ترین وجوه برنامه‌های ترویجی غیر‌دولتی بودن است 
وی همچنین خبر داد: یکشنبه یکم دی‌ماه مهلت ثبت‌نام برای جام باشگاه‌های کتابخوانی به استثنا تهران به پایان می‌رسد. داوطلبانه بودن و غیر‌دولتی بودن یکی از مهم‌ترین وجوه برنامه‌های ترویجی است.

 20 شهر برای ایجاد گذر فرهنگ و هنر در اولویت هستند
سیدآبادی نیز در این نشست با اشاره به اهمیت توجه به مسائل فرهنگی در شرایط مختلف اجتماعی و اقتصادی بیان کرد: در شرایط فعلی معیشت و اقتصاد، صحبت‌کردن درباره فرهنگ دشوار و از نظر برخی نامربوط است، اما صحبت‌کردن درباره مسائل فرهنگی در این شرایط نیز ضروری نشان می‌دهد.
 
وی افزود: شکل اعتراضات در شهرهایی که فعالیت‌های فرهنگی‌ـ‌هنری را تجربه کرده بودند مدنی‌تر بود؛ بنابراین در این شرایط فعالیت فرهنگی و هنری نه تنها باید مثل سابق ادامه پیدا کند؛ بلکه باید تقویت شود.
 
سیدآبادی با تاکید بر اهمیت نگاه و رویکرد در ادامه فعالیت‌های فرهنگی ادامه داد: با مرور مدل مدیریت فعالیت‌های ترویجی شیوه ادامه این فعالیت‌ها را می‌توان شناسایی کرد. ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی مراکز استان‌ها متصدی مدیریت این فعالیت‌ها نبودند و بیشتر به‌عنوان هماهنگ‌کننده نقش ایفا می‌کردند. علاوه بر این دو دسته نهاد عمومی و دولتی در این جریان حضور داشتند.
 
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور برنامه‌ریزی گفت: نقش شهرداری‌ها به‌عنوان نهاد عمومی در جریان انتخاب پایتخت کتاب ایران یکی از نمونه‌های درگیرکردن نهادهای عمومی در جریان فعالیت‌های ترویجی به حساب می‌آید. علاوه بر این جلب مشارکت کتابفروشان، ناشران و یا مولفان، دیگر ویژگی طرح‌های ترویجی است.
 
باید به اقتصاد پدیدآورندگان فرهنگی توجه داشت
سیدآبادی درباره ایجاد گذرهای فرهنگ و هنر گفت: ایجاد گذر‌های فرهنگ و هنر ایده‌ای به نفع مدیریت شهری و ادارات کل‌ فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌هاست. پیش از این نقش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بیشتر معطوف به محتوای فرهنگ و هنر بود و البته این رویکرد همچنان ادامه دارد، اما حوزه مهم کسب و کار فرهنگی نیز مورد تاکید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. این وزارتخانه باید به اقتصاد پدیدآورندگان فرهنگی نیز توجه داشته باشد.
 
وی درباره تاثیرات ایجاد گذر فرهنگ و هنر در شهرها گفت: در مقوله بازآفرینی شهری این پرسش مطرح می‌شود که چطور می‌توان سنت‌ها را احیا و مجدد از تاثیرات آن استفاده کرد. گاهی در شهرهای اروپایی بناهای فرهنگی و یا حتی مقبره شعرا مانند قونیه در ترکیه برای منافع اقتصادی استفاده می‌شود. بنابراین ایجاد گذر فرهنگی با این رویکرد مورد توجه قرار گرفته است. ایجاد گذر فرهنگ و هنر کنار بازارهای قدیمی یکی از نمونه‌های ایجاد و پیاده‌راه فرهنگی محسوب می‌شود. هنرهای خیابانی مانند نقالی، پرده‌خوانی و تماشاخانه‌های کوچک را می‌توان در گذرهای فرهنگ و هنر احیا کرد.

سیدآبادی با اشاره به اهمیت ایجاد گذرهای فرهنگی و تاثیر آن در افزایش مخاطبان برنامه‌های فرهنگی گفت: وقتی برنامه‌های فرهنگی زیر فضای مسقف اجرا می‌شود مانعی برای استفاده خانواده‌هایی است که توان پرداخت هزینه حضور در این برنامه‌ها را ندارند.
 
وی با تاکید بر نقش شهرداری‌ها در همراهی برای ایجاد گذرهای فرهنگ و هنر بیان کرد: شهرداری هر شهر فضا را برای ایجاد گذر فرهنگ و هنر با آماده‌سازی کف و نما ایجاد می‌کند. واحدهای صنفی بتوانند در این گذر فعالیت کنند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز برای متقاضیان ایجاد کسب و کار در گذرهای فرهنگ و هنر تسهیلاتی را پیش‌بینی کرده است. تا به امروز درخواست‌های مختلفی از سوی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ایجاد گذر فرهنگ و هنر که در قالب شهری تعریف شده را دریافت کرده‌ایم.
 
مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در امور برنامه‌ریزی ادامه داد: 20 شهر نامزد پایتخت کتاب ایران برای ایجاد گذر فرهنگ و هنر در اولویت هستند. صندوق اعتباری فرهنگ و هنر نیز ایجاد «روزبازارهای فرهنگی» را پیگیری می‌کند.
 
برنامه‌های فرهنگی آمرانه پیش نمی‌روند
رضوانی، دیگر سخنران این نشست نیز با اشاره به اهمیت واگذاری امور به مردم بیان کرد: هر زمان امور فعالیت‌ها از‌جمله فعالیت‌های فرهنگی به مردم واگذار شده فعالیت‌ها، اعتقادی‌تر، دلی‌تر و سریع‌تر انجام شده است.

 وی با بیان این مطلب که همواره عادت کرده‌ایم آمرانه برنامه‌ها را پیش ببریم افزود: دولت به‌طور کلی سیستم اجرایی خوبی نیست بنابراین فقط کافی است موانع برطرف شود تا مردم خود وارد میدان شوند. دولتی کردن امور موجب از بین رفتن ذوق مردمی شد. 

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها