به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، از اوایل دهه 80 بود که ناشران و کتابفروشان شیراز دل‌ناخوشیِ خود را از اینکه نام صنفشان در کنار صنف نوشت‌افزار و لوازم‌التحریر آورده شود، نشان دادند و شرکتی با عنوان «شرکت تعاونی ناشران فارس» شکل دادند.

این تشکل صنفی در کمتر از سه سال فعالیت خود، تلاش‌های زیادی برای راه‌اندازی اتحادیه ناشران و کتابفروشان انجام داد اما پس از طی کردن مراحل قانونی، خودِ ناشران پشت تعاونی را خالی کردند!

این اتفاق در سال 1386 روی داد و علی فتحی لقمانی، رئیس شرکت تعاونی ناشران فارس، آن زمان در این باره گفت: «کتابفروشان شیراز با این استدلال که اگر وزارت بازرگانی و مراجع استان نسبت به تعریف کاربری فرهنگی در شهر شیراز تصمیم گیری کنند، منجر به تأسیس کتابفروشی‌های بیشتری خواهد شد، با شکل‌گیری این اتحادیه مخالفت کردند». با این اوصاف آن روز تشکیل اتحادیه مستقل ناشران و کتابفروشان فارس عملاً در این شهر منتفی شد.

شرکت تعاونی ناشران فارس هم پس از مدتی، فعالیت خود را متوقف کرد؛ امری که داریوش نویدگویی مدیر انتشارات نوید آن را نیز نتیجه عدم حمایت و همراهی اعضا می‌داند. این ناشر و فعال فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا گفت: در یک برهه از زمان، تعاونی ناشران شیراز تشکیل شد اما به دلیل عدم استقبال و حمایت ناشران، عمر آن خیلی کوتاه بود.

نویدگویی فعالیت ناشران را ذیل عنوان صنف نوشت‌افزار «نامناسب» توصیف کرد و یادآور شد: این ظرفیت در استان فارس وجود دارد که ناشران به صورت مستقل و در قالب یک تشکل شامل اتحادیه یا انجمن، فعالیت‌های صنفی خود را دنبال کنند».

وی همچنین تشکیل اتحادیه ناشران استان فارس را ضرورتی توصیف کرد که «در طول سال‌های مختلف به آن اهمیتی داده نشده است».

در سال 1393 باز هم تشکیل اتحادیه ناشران و کتابفروشان در استان فارس بر سر زبان‌ها افتاد و معاون وقت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس از آغاز تلاش‌ها برای این اتفاق سخن به میان آورد ولی انگار تلاش‌ها به نتیجه نرسید!

در سال 1396 کورسوی امیدی روشن شد و انجمنی با عنوان ناشران و کتابفروشان فارس با ساختار هیئت امنایی شکل گرفت. این انجمن فعالیت‌های موثری را به ویژه در زمینه تقدیر از پیشکسوتان صنف و برگزاری شانزدهمین نمایشگاه کتاب فارس انجام داد اما قبل از برگزاری انتخابات هیئت مدیره، فعالیت‌هایش به ناگاه کمرنگ و سپس، متوقف شد.

اخیراً در هفدهمین نمایشگاه کتاب استان فارس در هم‌اندیشی ناشران باز هم بر ایجاد اتحادیه مذکور تأکید شد اما محمد درخشان دبیر انجمن ناشران و کتابفروشان فارس خیلی امیدی به آن ندارد. مدیر مجموعه بانک کتاب شیراز در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا دلیل اصلی عدم تشکیل اتحادیه کتابفروشان و ناشران فارس را باور نداشتن به ضرورت این تشکل صنفی و بیم داشتن از پرداخت حق عضویت توسط اعضا دانست.

درخشان گفت: «راه‌اندازی اتحادیه ناشران و کتابفروشان با احتساب به‌کارگیری یک منشی، حسابدار، بازرس و نیروی خدماتی و هزینه‌های جاری حداقل سالیانه 120 میلیون تومان هزینه دارد».

وی ادامه داد: «در شیراز 84 کتابفروشی و در شهرستان‌ها هم نهایتاً 10 کتابفروشی وجود دارد که با احتساب حدود 20 ناشر فعال، حق عضویت هر عضو حداقل سالیانه 1 میلیون و 200 هزار تومان خواهد شد که اغلب ناشران و کتابفروشان با شرایط کنونی توانایی پرداخت آن را ندارند».

این ناشر البته این راه هم گفت که «اگر حمایت‌هایی در تأمین نیرو و هزینه‌های جاری انجام شود، می‌توان به تآسیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان فارس امیدوار بود».

دبیر انجمن ناشران و کتابفروشان فارس در خصوص کمرنگ شدن فعالیت‌های این انجمن هم گفت: «سال گذشته اداره کل فرهنگ و  ارشاد اسلامی در تأمین مکان و حق‌الزحمه مدیر اجرایی انجمن حمایت‌هایی انجام داد که اکنون متوقف شده است اما در صورت ادامه این حمایت‌ها و فعالیت مجدد انجمن، بدون شک راه‌های راه‌اندازی اتحادیه هموار خواهد شد».

آنطور که این فعال فرهنگی می‌گوید، «تشکیل اتحادیه ناشران و کتابفروشان می‌تواند نقش مهمی در حل مشکلات مالیاتی، قاچاق کتاب و معافیت‌های مالی کتابفروشان از عوارض و ... داشته باشد».

سخنان درخشان و سابقه 13 ساله تلاش‌ها در مسیر تأسیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان فارس نشان می‌دهد شرط لازم برای این اتفاق، اراده جمعی ناشران و کتابفروشان است و در وهله بعد حمایت‌هایی از جانب دستگاه فرهنگی در تامین برخی ملزومات، می‌تواند در تسهیل شرایط و ترغیب ناشران و کتابفروشان به عضویت و تأسیس این تشکل صنفی فرهنگی مهم، اثرگذار باشد.