به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست «نقد و ارزیابی حضور ایران در شصت و ششمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت» شامگاه یکشنبه (25 آبان‌ماه) در سرای اهل قلم با حضور سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، امیرمسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران و جمعی از کارشناسان حوزه کتاب و نویسندگان و ناشران حاضر در شصت و ششمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت، برگزار شد.

در ابتدای این مراسم، امیرمسعود شهرام‌نیا، مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، اظهار کرد: پنج‌ماه پیش از برپایی نمایشگاه کتاب فرانکفورت، ستاد سیاستگذاری حضور ایران در نمایشگاه‌های خارجی در مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران شکل گرفت.

وی ادامه داد: امسال حضور نشر ایران در بخش بزرگسال با همکاری خوب اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران صورت گرفت. همچنین در این دوره بخش کودک و نوجوان به همت انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان برپا شد.

مدیرعامل موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران افزود: در این دوره برای نخستین بار شاهد همکاری‌های خوب آژانس‌ها ادبی بودیم. همچنین برای نخستین بار تعدادی از خبرنگاران در این نمایشگاه حضور یافتند؛ همین موضوع باعث شد تا پوشش خبری خوبی از این نمایشگاه صورت پذیرد.

شهرام‌نیا بیان کرد: موسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران موفق شد در این دوره از دونفر از جامعه نویسندگان برای حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت حمایت کند. البته تعداد نویسندگان ایرانی که با هزینه شخصی خود در این نمایشگاه حضور داشتند، بسیار زیاد بود.

وی عنوان کرد: خوشبختانه امسال غرفه ایران از نظر ظاهری با تغییرات اساسی مواجه شده بود به گونه‌ای که زمینه جلب توجه بازدیدکنندگان و رغبت آنها برای حضور در غرفه را فراهم کرد.

مدیرعامل مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران افزود: مجموعه دیدارها و ملاقات‌هایی که در این دوره از نمایشگاه کتاب فرانکفورت صورت گرفت، قابل توجه بود. به گونه‌ای که رئیس نمایشگاه کتاب فرانکفورت در این باره گفت «امسال احساس می‌کنم که برای نخستین بار دوستان ایرانی به صورت تخصصی‌تر و حرفه‌ای تر در حوزه نشر ورود پیدا کرده‌اند.» شبیه همین جمله از زبان رئیس نمایشگاه کتاب پاریس هم شنیده شده بود.

در ادامه این نشست، سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن بیان نکاتی درباره اهمیت حضور ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، اظهار کرد: هدف این نشست فقط شنیدن نقاط قوت و ضعف حضو نشر ایران در شصت و ششمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت است. به همین دلیل آمده‌ام که فقط آنها را بشنوم تا با کمک یکدیگر راهکارهایی برای رفع نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت حضور نشر ایران در این نمایشگاه بیندیشیم.

غرفه ایران در فرانکفورت چند قدم رو به جلو
در بخش دیگر این نشست علیرضا ربانی، مدیر آژانس ادبی غزال با بیان این‌که کلیت حضور ایران در شصت و ششمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت، چند قدم رو به جلو بود، گفت: نشر ایران در سال‌ها قبل، فقط حضور فیزیکی داشت اما امسال نگاه وسیع‌تری به نشر ایران در این نمایشگاه صورت گرفته بود. به‌گونه‌ای که از همان سال قبل فعالیت‌های مستمری برای همکاری اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در حوزه نشر ایران در این نمایشگاه صورت گرفت.

وی ادامه داد: در این دوره توانستیم زمینه حضور 120 شرکت خارجی یا نمایندگان آنها را در غرفه ایران فراهم کنیم؛ تصور می‌کنم این حرکت مثبت و رو به جلویی بود. اما این حرکت زمانی منشأ اثر می‌‌شود که تداوم داشته باشد و نقاط ضعف البته نه برای تخطئه بلکه با هدف اصلاح مطرح شوند. بنابراین تصور می‌کنم باید تعدادی از کارشناسان کار برنامه‌ریزی برای حضور ایران در این نمایشگاه برای سال آینده را از همین حالا آغاز کنند تا بتوانیم حضور مؤثرتر و کیفی‌تر داشته باشیم.

ربانی با اشاره به نقاط ضعف نشر ایران در این دوره از نمایشگاه کتاب فرانکفورت، عنوان کرد: متاسفانه امسال با کمبود بودجه مواجه بودیم. معتقدم باید بودجه را جایی صرف کنیم که ضروت دارد چرا که در بالا بردن کیفیت محصولاتی که قرار است در این نمایشگاه عرضه شوند، تأثیر دارد.

مدیر آژانس ادبی غزال ادامه داد: ما می‌توانیم در نمایشگاه کتاب فرانکفورت فضای کمتری در اختیار داشته باشیم اما در عوض محصولات بهتر و برنامه‌های کیفی‌تر و غنی‌تری ارائه کنیم. به نظرم برگزای برخی نشست‌ها در این دوره از نمایشگاه کتاب فرانکفورت ضرورتی نداشت. متاسفانه ما در این دوره به علت تعدد نشست‌ها با کمبود امکانات و فضا مواجه بودیم به‌گونه‌ای که هر کس وارد غرفه ایران می‌شد دچار نوعی سرگردانی بود. بنابراین، تصور می‌کنم تفکیک فضا در غرفه ایران برای سال آینده باید در دستور کار قرار گیرد.

وی توضیح داد: بدون تردید اگر هزینه اندکی برای ترجمه صرف کنیم، مترجمان سطح پائینی را می‌توانیم به خدمت بگیریم بنابراین، ترجمه‌های خوبی حاصل نمی‌شوند؛ پیشنهاد می‌کنم بودجه منطقی برای بخش ترجمه در نظر گرفته شود.

هوشنگ مرادی کرمانی، نویسنده حوزه کودک و نوجوان از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی با ابراز رضایت از جلسات برگزار شده در شصت و ششمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت، اظهار کرد: حضور نشر ایران به‌ویژه نویسندگان شناخته شده، دست‌اندرکاران حوزه کتاب و مدیران فرهنگی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت از اهمیت بالایی برخوردار است.

تفکیک فعالیت‌های آژانس‌های ادبی از فعالیت‌های ناشران
بخش دیگر این نشست به سخنرانی افشین شحنه‌تبار، مدیر انتشارات شمع و مه اختصاص یافت. وی اظها کرد: باید توجه داشت که حضور نشر ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت با هر کیفیتی، بدون داشتن کتاب به زبان انگلیسی هیچ ارزشی ندارد و نوعی درجا زدن حول یک محور است.

شحنه‌تبار افزود: امسال تفکیک فعالیت‌های آژانس‌های ادبی از فعالیت‌های ناشران در غرفه ایران اتفاق بسیار خوبی بود؛ چرا که هیچ وقت ناشر نمی‌تواند کار آژانس ادبی را انجام دهد. کار ناشر، تولید کتاب و کار آژانس ادبی، معرفی کتاب است.

وی با بیان این‌که تمام ناشران دنیا حمایت صد درصدی از دولت می‌شوند، گفت: ما جزو ناشرانی هستیم که به دولت وابسته‌ایم بنابراین، بدون حمایت دولت نمی‌توانیم کاری انجام دهیم؛ ضروت دارد دولت به‌ویژه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای حمایت از ناشران اقدام کند.

مریم جَدَلی، رئیس هیات‌مدیره انجمن فرهنگی زنان ناشر از دیگر سخنرانان این نشست بود. وی اظهار کرد: امسال این انجمن برای نخستین بار در نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور یافت. قبل از حضور در این رویداد فرهنگی همواره این حساسیت را داشتم که افرادی در این نمایشگاه از سوی انجمن حضور یابند که به زبان به‌ویژه زبان آلمانی تسلط کامل داشته باشد.

وی عنوان کرد: سعی کردیم بروشورهای ویژه‌ای در این دوره از نمایشگاه کتاب فرانکفورت منتشر کنیم تا این انجمن را به خوبی به مخاطبان معرفی کند. ما در این نمایشگاه به هدف اصلی خود یعنی معرفی بانوان ناشر ایرانی بود، نائل شدیم.

ضرورت پیوستن ایران به کپی رایت
سحر طرحنده، تصویرگر و نماینده شورای کتاب کودک در بخش دیگر این نشست، گفت: تا زمانی که نشر ایران وارد بحث کپی‌رایت نشود، حضور ایران در عرصه‌‌های بین‌المللی نوعی شوخی است.

وی با بیان این‌که معتقدم باید برنامه‌هایی که در این نمایشگاه از سوی ایران برگزار می‌شوند، براساس سلایق و نیاز جامعه نشر ایران صورت بگیرد، گفت: به‌نظرم نشست‌هایی که از سوی ایران در این نمایشگاه برگزار می‌شدند، چندان هدفمند نبودند. بیشتر نشست‌ها فارسی‌زبان بودند در حالی‌که باید این نشست‌ها برای مخاطب خارجی تعریف می‌شدند.

طرحنده اظهار کرد: حجم انبوهی از کتاب‌ها در این دوره از نمایشگاه کتاب فرانکفورت ارائه شده بود که چندان قابل عرضه نبودند و من از این موضوع متعجب شدم. نخست باید حجم کتاب‌ها را محدود کنیم سپس از اکنون برای حضور نشر ایران در نمایشگاه کتاب فرانکفورت سال آینده برنامه‌ریزی کرد.

فریدونی، از ناشران حاضر در این نشست با بیان ضرورت توجه به حوزه کودک و نوجوان در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، تاکید کرد: در نمایشگاه کتاب فرانکفورت غرفه کودک و نوجوان باید همجوار غرفه بزرگسال برپا شود.

نادر قدیانی، ناشر نیز در این مراسم، گفت: پیشنهاد می‌کنم دوستان، حل مشکلات و موانعی که ایرانیان برای گرفتن ویزا با هدف حضور در نمایشگاه کتاب فرانکفورت با آن مواجه می‌شوند، در دستور کار قرار دهند.

در بخش دیگر این مراسم، قلمچی، ناشر با بیان این که ایران بهترین رتبه آموزشی را در مجموعه رنکینگ جهانی به خود اختصاص داده است گفت: به مسئولان فرهنگی کشور پیشنهاد می‌کنم که این موضوع را تنها به کتاب محدود نکنند بلکه وزارت علوم، وزارت آموزش و پرورش و وزارت بهداشت و درمان به این نمایشگاه دعوت شوند و دستاوردها را به آنها نیز نشان دهند.

وی عنوان کرد: متاسفانه ایران در بسیاری از سمینارهای علمی حضور ندارد؛ پیشنهاد می‌کنم در نمایشگاه کتاب فرانکفورت تنها به عرضه محصولات و برگزاری نشست‌ها اکتفا نشود بلکه از بخش علمی این نمایشگاه نیز استفاده شود.

سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش پایانی این نشست، اظهار کرد: از آقای شهرام‌نیا می‌خواهم تمام نکاتی را که در این جلسه مطرح شد  تجمیع کنند و هم به دوستان حاضر در این نشست و هم به اشخاصی که در این نشست حضو نداشتند، ارائه کنند تا برای نشست بعدی که در این زمینه برگزار خواهد شد، پیش‌نویس دقیقی در دست داشته باشیم.

وی با بیان این‌که بدون تردید مطالب مطرح شده در این نشست، نگاهی بود به آنچه که اتفاق افتاده است، گفت: دوستان ما باید در قسمت‌هایی که نگاه راهبردی‌تری وجود دارد، توجه بیشتری داشته باشند.