به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، جلسه نقد و بررسی مجموعه پنج جلدی فرهنگ و تمدن ایرانی عصر دیروز یازدهم مهر از ساعت 16 و 30 دقیقه با حضور حسین علیزاده، آیدین آغداشلو، هوشنگ گلمكانی، حافظ موسوی، عزت‌الله الوندی و علی‌اصغر سيدآبادی، در سالن اجتماعات شهر کتاب مرکزی برگزار شد. منتقدان در این جلسه با ذکر اهمیت این مجموعه به لزوم انتشار کتاب‌ها و تحقیقات بیشتری در این موضوع اشاره کردند.

در ابتدای این جلسه سیدآبادی، دبیر مجموعه، دقایقی درباره این مجموعه برای حاضران سخنرانی کرد و در ادامه الوندی بخشی از کتاب «سرگذشت موسیقی در ایران» خواند. 

علیزاده در این نشست درباره کتاب «سرگذشت موسیقی در ایران» گفت: عزت‌الله الوندی به خاطر علاقه‌ای که از کودکی به موسیقی داشته، بسیار خالصانه به موسیقی نزدیک می‌شود و همین مساله باعث شده که نوشته‌های او درباره موسیقی احساسی و حاوی بار عاطفی بسیار باشد. این نکته خواندن نوشته‌های الوندی را برای مخاطب دلپذیر می‌کند. 

وی در ادامه با اشکال خواندن این جریان که کودکان و نوجوانان از پایه با موسیقی آشنا نمی‌شوند، گفت: به نظر من اگر روی جلد این کتاب نوشته نمی‌شد که این کتاب متعلق به کدام طیف سنی است، بزرگسالان نیز می‌توانستند برای یافتن پاسخ سوالات خود درباره موسیقی به کتاب مراجعه و آن‌را مطالعه کنند. 

علیزاده در ادامه با اشاره به این نکته که جامعه ما روزبه‌روز و هر لحظه و ساعت‌هایش با هم فرق دارد، گفت: بر این اساس ما در حوزه موسیقی نیاز به اطلاعات بیشتری داریم تا این هنر بیشتر و بهتر درک شود. هنر موسیقی در ایران بسیار ریشه‌ای است و در مجموعه شاخصه‌های فرهنگی ما قرار دارد، بنابراین با موسیقی نمی‌توان سلیقه‌ای برخورد کرد. 

وی افزود: این کتاب سعی دارد تا جامعه را با پایه‌های هنر موسیقی آشنا کند. به نظر من طراحی داخلی کتاب مناسب و درخور نیست و باید باطراوت شود. هنرها تزیین روح و زندگی ما هستند، بنابراین زمانی‌که کتابی در موضوع هنرها منتشر می‌شود باید از یک چاپ و طراحی مناسبی برخوردار باشد. 

این موسیقیدان ایرانی در ادامه با اشاره به محتوای کتاب، گفت: از نظر لحن و زبان، کتاب از یک سردرگمی خاصی رنج می‌برد. در قسمت‌هایی لحن کتاب خاطره است و در قسمت‌هایی به صورت داستان، در برخی موارد نیز لحن و زبان برای کودکان سنگین است. به نظر من لحن کتاب باید یکدست شود. 

علیزاده گفت: به نظر من اطلاعات کتاب باید پایه‌ای‌تر باشد. عدم تفکیک انواع موسیقی در ایران نیز یکی دیگر از اشکالات کتاب است. در برخی از موارد هم تعریف برخی از مفاهیم ارایه نشده است. به هر حال این کتاب گام نخستی است که برداشته شده. در خود کتاب هم بیان شده که این اطلاعات کامل نیست. من به عزت‌الله الوندی خسته نباشید می‌گویم. این کتاب به من دلگرمی خاصی داد و امیدوارم که تعداد این کتاب‌ها بیشتر شود تا جامعه به درک درستی از موسیقی برسد. 

پس از سخنان علیزاده، الوندی از انتشار جلد نخست «تاریخ شفاهی موسیقی در ایران» که به استاد حسین علیزاده اختصاص دارد خبر داد.

آیدین آغداشلو سخنران بعدی جلسه، درباره کتاب «سرگذشت نقاشی در ایران» صحبت کرد. آغداشلو گفت: ما امروزه در عصر پایان عمر کتابخوانی در جهان به سر می‌بریم و در واقع در زمره آخرین بازمانده‌هایش هستیم. کتاب یعنی همان واسطه انتقال معرفت، دارد آرام آرام جای خود را به اینترنت می‌دهد. نسل‌های بعدی کتابخوان نیستند و این مساله جای سرزنش ندارد، چرا که واسطه انتقال معرفت عوض شده است. 

وی افزود: بر اساس همین نکته‌ای که بیان کردم باید لحظاتی این‌چنین را جشن گرفت. به نظر من خود اتفاق چاپ این کتاب، بسیار ارزشمند است و اهمیت بسیاری دارد. 

این استاد هنرهای تجسمی ایران در ادامه با بیان این نکته که درباره تاریخ نقاشی در ایران بسیار کم کار شده است، گفت: معدود کتاب‌ها و تحقیق‌های تاریخ نقاشی در ایران توسط غربی‌ها و مستشرقان انجام شده است. البته من در این‌جا لازم است از دوست عزیزم رویین پاکباز تشکر کنم که کارهای بسیاری در این حوزه انجام داده است. کتاب «دایرةالمعارف هنر» ایشان کتاب بالینی من است. 

آغداشلو در ادامه به بیان نظر خود درباره کتاب «سرگذشت نقاشی در ایران» پرداخت: در نگاه اولی که به این کتاب داشتم، به ذهنم رسید که جرات بسیاری لازم است تا کسی تاریخ مختصری از نقاشی ایرانی ارایه کند، چرا که این هنر در ایران تاریخی پیچیده و در بسیاری از زمان‌ها تاریخی ناشناخته دارد. نقاشی در ایران بخش‌های گمشده بسیاری دارد. 

آغداشلو گفت: محقق این کتاب برای جبران حلقه‌های مفقوده نقاشی، طرح روی جلد کتاب‌ها، طرح‌های سفال‌ها و کاشی‌ها را هم در زمره نقاشی حساب کرده است و این بهترین ایده ممکن برای بحث روی سال‌های تاریک و گمشده نقاشی در ایران است. در این کتاب به درستی اشاره شده که تا پیش از رضا عباسی، نقاش برجسته عصر صفوی، نقاشان اثر خود را امضا نمی‌کردند. این مساله شاهد روشنی از سختی کار تحقیقی در این حوزه است. 

آغداشلو در ادامه به بیان، مختصری از سختی‌ها و پیچیدگی‌های تحقیق روی نقاشی ایرانی پرداخت و گفت که این کتاب به باورمندی روح هنر نقاشی ایرانی در بین مخاطبان کمک شایانی خواهد کرد. آغداشلو در پایان اظهار امیدواری کرد که انتشار این‌گونه از طرح‌ها و کتاب‌ها ادامه یابد. 

در ادامه جلسه هوشنگ گلمکانی و حافظ موسوی به ترتیب درباره کتاب‌‌های «سرگذشت سینما در ایران» و «سرگذشت شعر در ایران» سخنرانی کردند. اهم کلام این دو منتقد درباره لزوم انتشار این کتاب‌ها بود. حافظ موسوی همچنین با طرح اشکالی گفت که بسیاری از نام‌های مهم یا به طور کافی در کتاب «سرگذشت شعر در ایران» پرداخته نشده یا اصلا نیامده است.