به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست هفتگی مرکز فرهنگی شهر کتاب سه‌شنبه (۱۴ شهریور) به بررسی خدمات علمی و فرهنگی منوچهر مرتضوی اختصاص داشت که با سخنان استادان محمدعلی موحد، فتح‌الله مجتبایی، حسن انوری، اصغر دادبه و توفیق سبحانی و حضور اهالی فرهنگ و ادب در مرکز فرهنگی شهرکتاب از ساعت 16 و 30 دقیقه تا 18 و 30 دقیقه برگزار شد.

خطابه‌های تمام عیار مرتضوی
حسن انوری به عنوان سومین سخنران در آیین بزرگداشت مرتضوی، به پذیرفته شدنش در دانشگاه تبریز در دو رشته فلسفه و ادبیات و ادامه تحصیل در رشته ادبیات به دلیل توصیه یکی از آشنایان مبنی بر این‌که استادان ادبیات این دانشکده از سطح علمی بالایی برخوردار هستند، اشاره کرد.

وی گفت: هریک از خطابه‌ها و درس‌هایی که مرتضوی ارایه می‌کرد، خطابه‌ای تمام عیار بود و در حقیقت مرحوم مرتضوی، خطیبی بسیار توانا بود.

این پژوهشگر سه فضیلت مهم را برای مرتضوی برشمرد و اظهار کرد: مرحوم مرتضوی به هر کاری دست می‌زد، کاری تمام عیار و درجه نخست بود؛ برای مثال علاوه بر این‌که پژوهش او درباره حافظ کاری درجه یک و کاملا تاثیرگذار است، کار دیگر وی درباره تاریخ ایران با عنوان «مسایل عصر ایلخانان» نیز یک اثر تاریخی درجه یک است.

وی افزود: در 30 یا 40 سال اخیر کمتر کتابی درباره حافظ نوشته شده است که در مقدمه اشاره‌ای به کتاب «مکتب حافظ» مرتضوی نداشته باشد.

انوری توضیح داد: همان‌گونه که گفته شد به عنوان دومین فضیلت مرتضوی می‌توان به این موضوع اشاره کرد که وی خطیب توانایی بود، اما سومین فضیلت ایشان توانایی شاعری‌اش بود.

وی در ادامه یکی از شعرهای مرتضوی را قرائت کرد و نکته‌ای مبنی بر این‌که در کتاب «سایه سرو سهی» (یادنامه منوچهر مرتوضی) غلط‌های چاپی فراوانی وجود دارد، مطرح و ابراز امیدواری کرد که این اشکالات در چاپ‌های بعدی برطرف شوند. 

«مکتب حافظ» بهترین کتاب برای شناخت حافظ
اصغر دادبه، چهارمین سخنران این جلسه درباره مرتضوی و آثار او گفت: هنوز هم اگر دانشجویی از من بخواهد تنها یک کتاب درباره حافظ به او معرفی کنم، بی‌شک آن اثر، کتاب «مکتب حافظ» مرتضوی خواهد بود؛ چراکه مطالب این اثر هنوز هم تازگی دارند.

وی ادامه داد: فراموش نکنیم که تمامی کارهای مرحوم مرتضوی به‌طور مستقیم در راستای فارسی‌شناسی یا فارسی‌دوستی و ایران‌شناسی یا ایران‌دوستی بود.

دادبه در بخش دیگر از سخنانش با تاکید بر این موضوع که تمامی زبان‌ها قابل احترام هستند، اظهار کرد: قرن‌هاست که زبان فارسی، هویت ما را بر دوش کشیده است و زبان‌های محلی، زبان‌‌های مادری ما هستند. شاید برای یک شاعر زبان فارسی هم زبان ملی و فرهنگی‌اش باشد و هم زبان مادری و شاید هم این‌گونه نباشد.

وی ادامه داد: برای مثال زبان فارسی برای اقبال زبان فرهنگی بود و می‌گفت من از زبان فارسی الهام می‌گیرم یا شهریار که زبان فارسی، زبان مادری او نبود، اما زبان ملی و فرهنگی‌اش بود.

این پژوهشگر در پایان گفت: مرحوم مرتضوی این مسایل را به خوبی درک می‌کرد و با تمام وجود یک ایران دوست حقیقی بود.

مرتضوی شیفته تاریخ بیهقی بود
توفیق سبحانی آخرین سخنران این جلسه بود که درباره مرتضوی صحبت و به‌واسطه آن‌که از دانشجویان وی بوده، خاطراتی را نقل کرد.

وی با تاکید بر این مساله که درباره هر موضوعی از سه جنبه و جهت عام، خاص و اخص می‌توان صحبت کرد، گفت: درباره استاد مرتضوی از جنبه عام گفته‌ و نوشته‌اند که استاد مردی خوش سیما و بلند قامت بود، استوار قدم بر می‌داشت، به همه احترام می‌گذاشت، به‌ویژه با کارمندان دانشگاه مهربان‌تر بود و ورود ایشان را به دانشگاه تقریبا همه احساس می‌کردند و نوعی حالت خبردار به خود می‌گرفتند.

سبحانی ادامه داد: وی خطیبی زبردست بود و به درس‌هایی که تدریس می‌کرد، تسلط کامل داشت. زمینه‌های مشخص تدریس وی، حافظ، آثار مولوی، فردوسی، خاقانی، سخن‌سنجی و عروض بود، در تاریخ عصر ایلخانان صاحب‌نظر بود، در زبان آذربایجان تبحر داشت، شیفته تاریخ بیهقی بود، اما به هر حال در حافظ‌شناسی شهره بود.

وی یادآور شد: علاوه بر این‌ها استاد مرتضوی جنبه‌های خاص دیگری نیز داشتند که آن‌ها افرادی می‌دانند که در دوره‌های مختلف خدمت وی در دانشگاه مراجعاتی به او داشته و دریافته‌اند که استاد تا چه حد منصف بود.

این مولوی‌پژوه در ادامه نمونه‌هایی از این ویژگی‌ها را در قالب خاطراتی ارایه کرد. برای مثال یکی از خاطراتی که نقل شد درباره شهامت و انصاف مرتضوی بود که به موضوع پایان‌نامه سبحانی در دوره کارشناسی و با عنوان «تاثیر حافظ از عراقی و سعدی» ارتباط داشت.

وی در ادامه گفت: استاد مرتضوی اهل همایش، گردهمایی، سمینار، کنگره، اجلاس و هر چیز دیگری همانند این‌ها نبود. در همایش نظامی شرکت نکرد و گفت، مساله نظامی نیست، اگر بود، شرکت می‌کردم، نظامی بهانه است.

سبحانی به این موضوع اشاره کرد که مرحوم مرتضوی مورد توجه و عنایت استادان ایرانی بزرگی چون بدیع‌الزمان فروزان‌فر، جلال‌الدین همایی، مجتبی مینوی، محمد معین، محمدامین ریاحی، عبدالحسین زرین‌کوب و استادان غیر ایرانی مانند پرفسور ولادیمیر مینورسکی، پرفسور یان ریپکا، احمد آتش و تحسین یازیجی بود.

وی در بخش پایانی سخنانش گفت: آخرین بار که استاد مرتضوی دانشکده ادبیات را ترک می‌کند، از اتاقش بیرون می‌آید، در اتاق را قفل می‌کند، کلید را به یکی از همکاران می‌دهد و می‌گوید مثل این‌که دانشکده با کمبود اتاق مواجه است و می‌رود، تا برای آخرین‌بار که یکشنبه 31 تیر 1389 بدون دخالت وی، ایشان را به جلوی دانشکده بیاورند، عکس بگیرند و فیلمبرداری و سخنرانی‌ کنند و آن پیکر بی‌جان را به آغوش خاک تبریز بسپارند. 

آیین بزرگداشت منوچهر مرتضوی سه‌شنبه (14 شهریور) از ساعت 16 و 30 دقیقه تا 18 و 30 دقیقه در مرکز فرهنگی شهرکتاب برگزار شد.