خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در ایلام - مهدی آرمانی: فرهاد شاهمرادیان را سال‌هاست می‌شناسم؛ اوائل دهه هشتاد که عاشقانه‌هایش بر سر زبان‌ها بود و ترنم غزل‌هایش چون «کاغذ زر» دست به دست می‌شد، همان روزگار نه چندان دور که تکنولوژی گوشی‌های همراه در «بلوتوث» خلاصه می‌شد و شوریدگی‌های دوبیتی‌ها و غزل‌هایش، دهان به دهان می‌شد. اهالی شعر و ادب «فرهاد» را بیشتر با تغزل می‌شناسند و چاپ مجموعه شعر «نوون عشق» نقطه عطفی در عاشقانه‌سرایی و گواهی بر این مدعاست.

شاهمرادیان شاعری است که به صنعت‌های ادبی و مهندسی کلمات و ارتباط لایه‌های پنهانی کلمات توجه دارد و به ظرایف ادبی و زایش‌های ذهنی که کلمات و عبارات شاعرانه می‌توانند داشته باشد، دقت تمام دارد. «زه‌یتون و مەرجان» مجموعه اشعار آئینی شاهمرادیان است که انتشارات زانا آن را در سال ۹۹ در ۸٥ صفحه منتشر کرده است.

عنوان «زەێتۊن و مەرجان» عنوانی متناسب با محتوای کتاب و درونمایه اشعار است؛ شاعر با انتخاب دو واژه زەێتۊن و مەرجان به قدسی‌سازی ساحت شعر کمک می‌کند و ذهنیت مخاطب را آماده شنیدن اشعار آئینی کتاب می‌کند. زەێتۊن - میوە مقدسی - که به آن سوگند یادشده و مرجان - گوهری ناب - که غلمان بهشتی به آن تشبیه شده است. از زاویه‌ای دیگر و به استناد به اشارات شعری، می‌توان ظهر عطشناک عاشورا را در ذهن به تصویر کشید و نوجوان شهید دشت عشق را در آن واقعه تجسم کرد.

شاعر در توصیف و روایت صحنه‌ها به مستندات چشم داشته و با مطالعه دقیق و مرور «مقتل‌ها» عنصر شناخت را به عاطفه آمیخته است و در ایجاد تشبیهات و تصویرهای ادبی از آیات و روایات بهره شاعرانه برده است:

دوژمن نێەخوازێ بووگە دووس ئەر نەێزە واران کەێ چەمت
دڵ ئشکنێ، گیان وشکنێ، کافر بسەڵمان کەێ چەمت

شاعر در مطلع غزلی ویژگی منحصر به فرد، علمدار کربلا، حضرت عباس - را با انتخاب عبارت «نەێزە واران کەێ چەمت» و ارتباط آن با نگاهی نافذ با توجه به مستندات روایی این ویژگی را به تصویر می‌کشد:

بێ وە ئجازەت خڕ نیەخوەێ نەێزەێ ک باڵت ئەڵکەنی
بێ وە ئشارەت دەر نیەچوو تیرێ ک نیشان کەێ چەمت
شاعر با لحنی حماسی،‌ شجاعت‌ و دلاوری علمدار کربلا را می‌ستاید و در این صحنه «نەێزە» و «تیر» را در میدان جنگاوری به عجز وادار می‌کند:

نە چەم نە دەس‌ها پەێکەرت، کەرواس خۊن‌ها دە وەرت
ساقی! چەمم نەزر چەمت، ساقی! سەرم ئەو جی سەرت

ترکیب ادبی «کەرواس خۊن» و انتخاب واژه‌های «چەم»، «دەس» ،«سەر» و «ساقی» روایتی است از وفاداری به یادماندنی در ذهن تاریخ که با ابداعی شاعرانه «ساقی سەرم ئەو جی سەرت» بیت را به سرانجامی زیبا می‌رساند:

بچوو تو ئەو سەر دەسم، وە دەس م تو گێان بیە
یە مەنبرە، مەنارەسە، خوتبە بخوەن، ئەزان بێە

بیتی است که یادآور گلوی پاره علی‌اصغر است و شاعر با نگاهی تازه و انتخاب واژه‌های مەنبەر، مەنارە، خوتبە، روای «پیر طریقتی است که خود طفلی شش ماهه است»
 

روایت شاعر مجموعه زەێتۊن و مەرجان، روایت شکوهمندانه ای است از زبان شاعری که نگاه تازه ای دارد.

تا نەگلێ دە ڕۊ زەمین، تو مێخ هەردِ پا بکوت
تا نەڕمێ وە ئاسمان، ستۊن وە هەردِ شان بێە
باڵ تۊ سۊن ئاسمان، پاێل تونە مێخ زەمین
بێ تو زەمانم دەر وە دەر، بێ تو زەمین وەێلان دە خۊن
گوڵ دەس وە وەێ، گوڵ دەس وە شین، گوڵ شان دە قوڕ، گوڵ شان دە خۊن
داخ گوڵەێل وا دە پەێ، گوڵدان دڵ نیشان دە خۊن

و بیت‌های زیبای دیگر که گذشته از کارکرد ادبی از قابلیت‌های نوحه‌خوانی برخوردارند.

وەێ ڕوو خوەرئاواێ خۊن دە ڕۊ شام خەریوان‌هاتگە
وەێ ڕوو شەوار شەڕ دە پەێ، زڵمات زاکان‌هاتگە
یە شوڕ شوڕ ئەسر منە یا هشکە ساڵان چگ وە سەر
یە تک تک خۊن تونە یا نەرمە واران‌هاتگە

شاعر در یکی از مثنوی‌های زیبای خود با ابداعی تازه در تصویر سازی به ارزش ادبی بیت‌ها می‌افزاید.

دەسەێلم ڕەحڵن، ئەسغەر قورئانە
چەمێ سوورەێ«نوور» «دەمێ" لوقمانە"
نە کزەێ گری، نە شورەێ ئەسرە
گووناێ قرمزێ سوورەێ " وەلعەسرە"
ئێ گوڵ نوو دەم، ئێ کوورپە لەێلە
ڕۊێ "وە شەمسە" مۊیِ "وە لەێلە"
ڵێوێ وە تیەنی، زگێ وە ورسی
بن ملەگەێ "ئایەتوڵکورسی"
و در شعر دیگر:
دە ئایات حەق، دە سوورەێ قورئان
نام‌تو"فەجرە"و"رەێتۊن"و "مەرجان"
ویرت کردگە قورئان کەریم
"وَ فَدیناەُ بِذبحِ عظیم"

مجموعه «زیتۊن‌ و مرجان» مجموعه‌ای از اشعار آیینی است که شاعر در پرداخت مضامین آیینی به شاعرانگی بیت‌ها عنایت داشته و عنصر عاطفه را به عنصر شناخت و آگاهی از واقعه عاشورا آمیخته و حرکتی نو در اشعار آیینی کردی است و ظرفیت و قابلیتی تازه است که مرثیه خوان‌ها و مداحان می‌توانند استفاده کنند.