به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) ـ داریوش مطلبی: حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیام نوروزی خطاب به ملت ایران، سال 1394 را سال «دولت و ملت، همدلی و هم‌زبانی» نامگذاری کردند. این پیام ضرورت تعامل صمیمانه دولت و ملت و به‏ تعبیر رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، کارگزار و کارفرما را گوشزد و مورد تأکید قرار می‏‌دهد. همان‌طور که در متن پیام موجود است ایران اسلامی، ظرفیت‏‌های بسیاری دارد که برای تحقق آنها، بایستی هر دو طرف، یعنی ملت و دولت، به یکدیگر اعتماد کنند، و صمیمانه با هم همکاری کنند. هرچه بین ملت و دولت صمیمیت، همکاری و همدلی بیشتری باشد، کارها بهتر پیش خواهد رفت. بنابراین هم دولت، باید ملت را به معنای واقعی کلمه قبول داشته باشد و ارزش و اهمیت و توانایی‌های ملت را به‏ درستی بپذیرد، و هم ملت به دولت که کارگزار کارهای او است به معنای حقیقی کلمه اعتماد کند.

توجه به این شعار و بیانات مقام معظم رهبری نشان می‌‏دهد، ضرورت افزایش اعتماد بین دولت و ملت برای انجام کارهای بزرگ و دستیابی به اهداف بزرگ به درستی مورد تأکید قرار گرفته است. دولت بدون ملت و ملت بدون دولت راه‏ به ‏جایی نخواهد برد و هم‌‏افزایی آنهاست که دستیابی به اهداف بزرگ را میسر می‏‌کند. مقاومت مردم ایران و دستاورد ارزشمند هسته‏‌ای در مقابل قدرت‏‌های بزرگ نتیجه همدلی دولت و ملت است. و در مقابل تلاش دولت‏مردان، حمایت مردم را نیز طلب می‏‌کند.

در چنین نگاهی مسائل و مشکلات موجود در جامعه، تنها متوجه دولت و یا بالعکس ملت نیست و دولتمردان باید خود را جای مردم بگذارند و دغدغه‌‏ها و مسائل و مشکلات آنها را دغدغه‏‌ها، مسائل و مشکلات خود بداند و در جهت رفع آنها بکوشد و این مسئولیت متقابلاً برای ملت نیز وجود دارد؛ بنابراین بدنه دولت و در این‏جا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و ادارات وابسته به چاپ و نشر، دیگر نمی‏‌توانند تنها با تدوین آیین‏‌نامه‏‌ها، بخش‏نامه‏‌ها و دستورالعمل‏‌ها تکلیف خود را انجام شده بدانند، بلکه برای تحقق اهداف و برنامه‌‏های کارفرمای خویش که مردم و در اینجا ناشران و دست‌‏اندرکاران چاپ و نشر کشور هستند تمام همت خویش را بکار بندند چرا که مسائل و مشکلات دست‌‏اندرکاران چاپ و نشر و همچنین همه اهالی قلم در گرو تصمیم‏‌ها و برنامه‏‌های آنهاست.

همدلی مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با مردم به این معنی است که خود را چون مردم فرض کنند و از بالا به پایین به آنها نگاه نکنند و تلاش ‏کنند مبتنی بر منافع عمومی جامعه و همچنین دست‌‏اندرکاران چاپ و نشر،برنامه‌‏ها و فعالیت‏‌های خویش را پی‏‏ریزی کنند. دیگر مشکلات چاپ و نشر و معضلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی که بدنه چاپ و نشر کشور با آن درگیر هستند فقط مشکل اهالی چاپ و نشر نیست و مشکل همه برنامه‌‏ریزان و سیاست‏گزاران فرهنگی کشور تلقی می‏‌شود.

مشارکت دادن مردم و نهادهای مردمی و صنفی در سیاست‏گزاری، برنامه‌‏ریزی، تصمیم‏‌گیری، پیش‌‏بینی برنامه‌‏های حمایتی و نظارتی، صدور مجوزها و... حداقل کاری است که دولت می‏‌تواند مبتنی بر شعار همدلی و همزبانی انجام دهند. البته همان‌طور که در بیانات مقام معظم رهبری آمده است هر دو کفه این شعار باید مشارکت داشته باشند. مردم نیز در مقابل دولت وظایفی دارند و لازم است در موقعیت‏‌های مختلف، بدنه دولت را از حمایت‏‌های خود بی‏‌نصیب نگذارند. مشارکت جدی در برنامه‏‌های دولتی، ارائه پیشنهادها و راه‏کارهای مناسب برای اصلاح امور، نقد سازنده و حمایت‏‌گرانه و... کم‌ترین کاری است که دست‌‏اندرکاران چاپ و نشر می‏‌توانند انجام دهند.

بررسی اقدامات انجام شده در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برگزاری نمایشگاه بین‏‌المللی کتاب تهران ـ با همه کمبودها و کاستی‏‌هایی که در نخستین تجربه واگذاری به بخش خصوصی شاهد آن بودیم، مشارکت اتحادیه‌‏ها و تشکل‏‌های صنفی در برنامه‌‏ریزی‏‌های فرهنگی در بخش‌‏های مختلف و ادارات وابسته به وزارت ارشاد، راه‌‏‏اندازی هیأت نظارت بر نشر کتاب با حضور نویسندگان و صاحب‏نظران فرهنگی، تلاش در تسریع فرآیند صدور مجوز و... بخشی از تلاش‏‌هایی است که صورت گرفته و تمرینی برای تعامل بهتر با دست‏‌اندرکاران چاپ و نشر است و مشارکت دست‌‏‏اندرکاران و فعالان صنعت چاپ و نشر در این فرآیند نشانه همدلی آنها با بدنه دولت است. هر چند این همدلی و همزبانی در وضعیت مطلوبی نیست ولی شروع خوبی است که بعد از دو دوره رکورد، رشد خوبی را در این حوزه شاهد هستیم.

یکی از مهم‏‌ترین فعالیت‏‌هایی که در سال‏‌های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم از نظر کمّی و هم از نظر کیفی با رکورد و مشکل هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی مواجه بوده است فعالیت‏‌های آموزشی و پژوهشی حوزه چاپ و نشر است. بررسی منابع اطلاعاتی و پژوهشی منتشر شده در حوزه چاپ و نشر نشان می‌‏دهد با وجود این‌که این صنایع خود تولیدکننده منابع اطلاعاتی هستند ولی خود از فقر نظری عمیقی رنج می‏‌برند و این آسیب در حوزه آموزش بیشتر است. با وجود این‌که قدمت آموزش در حوزه چاپ در مراکز علمی و کاربردی به بیش از 10 سال می‌رسد ولی در حوز نشر به بیشتر از دو سال نمی‏‌رسد و این فاجعه‌‏ای در حوزه نشر محسوب می‏‌شود. به ‏نظر می‏‌رسد هر چند همدلی و همزبانی دولت و ملت در تمام جوانب صنعت چاپ و نشر ضرورتی اجتناب‏‌ناپذیر است ولی این مسئله در حوزه آموزش و پژوهش اهمیت بیشتری دارد و باید مورد توجه جدی دولت قرار گیرد.

همان‌طور که متخصصان تعلیم و تربیت اذعان می‏‌کنند ماحصل و خروجی آموزش‌‏های دانشگاهی، بلندمدت است و نوعی سرمایه‌‏گذاری بلندمدت محسوب می‏‌شود و چون فعالیت‏‌های آموزشی دانشگاهی در حوزه‌‏های تخصصی خیلی اقتصادی نیست، همیشه محتاج حمایت‏‌های دولتی است و نهادهای دولتی در کل دنیا توجه ویژه‌‏ای به آموزش‌‏ها و پژوهش‌‏های دانشگاهی می‏‌کنند که متأسفانه در ایران با  وجود اقدامات اندک صورت گرفته، هیچ وقت جدی گرفته نشده است و همدلی بیشتر دولت را طلب می‏‌کند. به امید آن‏‌روز.

در این باره بخوانید:

1ـ حدادی: ناشران در دولت اعتدال بیش از هر دوره مورد احترام هستند (اینجا)