به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، هندسه معماري اسلامي ـ ايراني كه اساس آن مبتني بر هندسه است، در ايران بر اصولي غيرمكتوب متكي بوده كه سينه به سينه به نسل‌هاي بعدي رسيده و متاسفانه با گذشت زمان اين توارث از بين رفته و به دليل غيرمكتوب بودن آنها و يا اگر مكتوب بوده در اثر حوادث زمان و زبان به نسل‌هاي بعد منتقل نشده است.
بخشي از آثار مكتوب باقي مانده در اين حوزه يا در كتابخانه‌ها خاك خورده و يا به دليل فقر از دست رفته و به كتابخانه موزه‌هاي غرب منتقل شده و از دسترس اهل فن به دور افتاده است؛ به طوري كه اكنون در گوشه و كنار مملكت تعداد انگشت‌شماري از معماران را مي‌توان پيدا كرد كه به اصول اين هنر آشنا باشند.
يكي از آثار مكتوب ناشناخته‌اي كه مي‌تواند اساس تدريس در دانشكده‌هاي معماري باشد، همين كتاب موجود يعني «هندسه ايراني» است كه توسط دانشمند ايراني «ابوالوفاء بوزجاني» به زبان عربي تدوين شده و فعلا فقط يك نسخه از آن در كتابخانه ليدن پاريس و دور از دسترس است و در قرن چهارم يك مرتبه به فارسي سره ترجمه و مرتبه ديگر در قرن نهم توسط دانشمند و رياضيدان ديگري به نام اسحاق كو بناني براي استفاده هنرمنداني كه به عربي آشنايي نداشته‌اند به فارسي متداول زمان خويش برگردانيده شده است.
اين نوشتار، يكي از نخستين گام‌ها در راه احياي كاربرد هندسه در هنر معماري اسلامي ايران است. ابوالوفاء اين كتاب را مشتمل بر يك مقدمه و 12 باب نگاشته است كه شامل در معرفت احوال خط كش و پرگار و گونيا، در اصل چيزهايي كه دانستن آنها واجب است، در عمل شكل‌هاي متساوي‌الاضلاع، در عمل شكل‌ها در دايره و بر دايره، در عمل دايره در شكل‌ها، در عمل شكل‌ها در شكل‌ها و بر شكل‌ها، در تقسيم مثلثات، در تقسيم مربعات، در تقسيم شكل‌هاي مختلف‌الاضلاع و تقسيم دايره و سطح كره است.
عليرضا جذبي، گردآورنده كتاب در بخشي از پيشگفتار آورده است: «براي به دست آوردن روش كشيدن اشكال گوناگون به كتب مختلف هندسه فعلي و كتاب‌هاي رسم و همچنين رسم‌هاي فني به زبان‌هاي مختلف مراجعه شد، ولي در تمام آنها جز چند مساله كه به طور تكرار آورده شده است و احتمالا يكي دو مساله ديگر، موفق به پيدا كردن آنچه مورد نظر بود، نگرديدم.»
چاپ چهارم كتاب «هندسه ايراني» در 155 صفحه، 10 هزار نسخه و بهاي 40 هزار ريال از سوي انتشارات سروش منتشر شد.
دوشنبه ۱۳ دی ۱۳۸۹ - ۱۲:۲۲
كتاب «هندسه ايراني؛ كاربرد هندسه در عمل» اثر ابوالوفاء محمدبن محمد البوزجاني و گردآوري عليرضا جذبي از سوي انتشارات سروش به چاپ چهارم رسيد.\
نظر شما