به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مراسم رونمایی از اشعار آیینی ملک الشعرای بهار با حضور سید علی موسوی گرمارودی، شاعر و حافظ پژوه، محمدرضا سنگری نویسنده و پژوهشگر، مصطفی فاطمیان مؤلف کتاب اشعار آیینی ملک الشعرای بهار، امیرمهدی حکیمی و حجت‌الاسلام محمدرضا زائری، رییس اندیشگاه فرهنگی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
حجت‌الاسلام محمدرضا زائری، در این برنامه ضمن خیر مقدم به میهمانان گفت: مایه خرسندی است که در فاصله اربعین حسینی و شهادت امام رضا (ع) و در روزهای پایانی ماه صفر مراسم رونمایی از اشعار آیینی ملکالشعرای بهار برگزار می‌شود. منصب ملک الشعرایی دارای جنبه مهمی است، زیرا شعر در روزگاری، سرآمد هنرمندان بوده و امروزه نسل جدید کمتر از آن اطلاع دارد.
سیدعلی موسوی گرمارودی، شاعر و حافظ‌پژوه نیز در این برنامه با اشاره به انتشار کتاب اشعار آیینی ملکالشعرای بهار گفت: یکی از مسائل مهم در عرصه اشعار آیینی و مذهبی، فقدان دانشنامه مناسب در این حوزه است. به همین دلیل ضرورت دارد دانشنامه شعرهای مذهبی یا آیینی تهیه و تدوین شود. از زمان سنایی و حتی پیش از وی، اشعار آیینی و مذهبی سروده شده، اما پراکنده است. ما در حوزه اشعار آیینی در دنیا، حرفی برای گفتن داریم که یکی از نمونه‌های بارز در این زمینه، اشعار مولاناست. این شاعر برای واقعه کربلا شعر سروده، ولی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
این شاعر پیشکسوت با اشاره به اینکه ملکالشعرای بهار در حوزه طنز سروده‌های کوتاه دارد، افزود: طنز ملکالشعرای بهار بسیار مؤثر است و اگر بخواهیم یک نوع از اشعار او را انتخاب کنیم، قصیده است.
بهار شاعر امام هشتم است
محمدرضا سنگری، نویسنده و پژوهشگر نیز با اشاره به برگزاری مراسم رونمایی از اشعار مذهبی ملکالشعرای بهار در روزهای مقارن با رحلت پیامبر اسلام (ص)، شهادت امام حسن (ع) و شهادت امام رضا (ع) گفت: معتقدم برگزاری این مراسم در این ایام حق مفقود شده ملک‌الشعرا در حوزه ادبیات دینی را ادا می‌کند. باید به سروده‌های ملکالشعرای بهار به اعتبار ویژگی‌هایی که در کمتر شاعری در سده اخیر جمع شده، نگاه ویژه‌ای داشت. بعید است کسی را در ۱۰۰ سال اخیر در میان شاعران ممتاز بیابیم که فضل ملکالشعرای بهار را داشته باشد. آثار این شاعر پرآوازه در تراز خاصی قرار دارد؛ زیرا این شاعر ارزنده، عقبه و پیشینه سترگ و بزرگی از ادبیات کهن و زبان فارسی دارد و اثر سبک‌شناسی سه جلدی او بسیار ارزشمند است.
این پژوهشگر با بیان اینکه ملکالشعرای بهار واژه‌شناس بزرگی بود، افزود: بهار در زمره ادیبان و شعرایی بود که ادبیات را دقیق و عمیق فهمید. به همان میزان که در حوزه شعر شناخته شده، در حوزه‌های دیگر مانند پژوهش، تحقیق و ادبیات‌شناسی نیز زبانزد است. درون سروده‌های ملکالشعرای بهار حضور یک فیلسوف را می‌توان دید، زیرا جامعیتی که در شخصیت این شاعر دیده می‌شود، او را به ادیب و شاعری ذوفنون تبدیل کرده است.
وی تاکید کرد: چندین حوزه برای شعر مذهبی می‌توان قائل شد که شامل اشعار نیایشی، ستایشی، حکمیه و درنهایت درآمیختگی چند سازه با هم می‌شود و ملکالشعرای بهار به اعتبار آمار اشعار موجود در این کتاب، شاعر امام هشتم (ع) است. از اشعار این شاعر در این کتاب در مدح پیامبر (ص) شش سروده، در مدح امام علی (ع) ۱۲ سروده که نیمی از آن ختم به ستایش امام رضا (ع) می‌شود، در مدح امام صادق (ع) یک سروده، در مدح امام زمان (عج) هشت سروده، و در مدح امام رضا (ع) ۲۷ سروده مستقل و ۱۰ سروده غیرمستقل آورده شده است.
وی در پایان گفت: مقدمه بسیار خوبی برای این کتاب نوشته شده که می‌توان این کتاب را یک اثر پژوهشی ارزشمند نامید.
در ادامه امیر مهدی حکیمی، نویسنده و مستندساز گفت: ملکالشعرای بهار در دوره دوم زندگی خود به سرودن اشعار اجتماعی روی آورد و با ظلم مبارزه کرد. سرودن این اشعار حاصل آموخته‌های مذهبی وی است و توجه به اشعار این شاعر پرآوازه می‌تواند برای شاعران جوان، منبع و درس‌آموز باشد. ضمن اینکه ۹۰ درصد از اشعار فارسی را شعرهای آیینی تشکیل می‌دهد؛ زیرا آیین، مذهب و دین همه ابعاد زندگی را در بر می‌گیرد.
ملکالشعرای بهار قصیده‌سرای توانمندی بود
مصطفی فاطمیان مولف کتاب اشعار آیینی ملکالشعرای بهار نیز در سخنانی عنوان کرد: در طول تاریخ ادبیات فارسی، به تعداد انگشتان دست قصیده‌سرایانی به توانمندی ملکالشعرای بهار وجود داشته‌اند و عموم افراد شخصیت سیاسی، اجتماعی و جایگاه حکومتی این شاعر را می‌شناسند و کمتر به حوزه ادبیات ولایی و آیینی توجه دارند. ضمن اینکه در مقدمه کتاب، دیدگاه بزرگان ادب فارسی از کتاب «بلند آفتاب خراسان» آورده شده است.
وی در ادامه ملک الشعرای بهار را خاتم الشعرا نامید و افزود: سیری در ادبیات آغاز شده که مربوط به تدوین اشعار آیینی شعرای ادبیات فارسی است. اکنون پروژه بررسی ۱۱۰ شاعر مطرح ادبیات آیینی آغاز شده و بر اساس آن اشعار این شاعران احصا و اشعار آیینی آنها تدوین می‌شود که در این بین ملکالشعرای بهار نخستین شاعر است.
فاطمیان با بیان این مطلب که تدوین این اثر از سال ۱۳۹۵ آغاز شده، گفت: برای تدوین این کتاب از دو نسخه خطی کتابخانه ملی، یک نسخه خطی کتابخانه تبریز و یک نسخه خطی توسط مرحوم فرخ از ملکالشعرای بهار استفاده شده است. همه این نسخ خطی و چاپی بررسی و درنهایت این کتاب در ۱۰ بخش تدوین شده و در یک ترجیع‌بند از مرحوم ملکالشعرای بهار در عزای سیدالشهدا دو بند یافت شده است. بیش از ۳۰۰ بیت از اشعار ملکالشعرای بهار در حوزه ادبیات آیینی یافته‌ایم که جملگی از نسخ خطی احصا و چاپ شده است.
شنبه ۲ مهر ۱۴۰۱ - ۱۴:۱۳
در رونمایی اشعار آیینی ملک الشعرای بهار مطرح شد:
گرمارودی: تدوین دانشنامه اشعار آیینی یک ضرورت است/ سنگری: بهار شاعر امام هشتم است
علی موسوی گرمارودی، شاعر آیینی و حافظ‌شناس معتقد است، با توجه به پراکندگی اشعار آیینی موجود، ضرورت دارد دانشنامه شعرهای مذهبی یا آیینی تهیه و تدوین شود.
نظر شما