مرتضی رهبانی نویسنده، مترجم و مولف کتاب «فرهنگ شرق و غرب: تحلیل تاریخ از دیدگاه روانشناسی» بر اثر کهولت سن درگذشت.
این پژوهشگر با پیروزی انقلاب، در سال ۱۳۵۸ به ایران بازگشت و در لواسان ساکن شد. مباحث تمدنی و بهویژه سهم و نقش فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی در تمدن جهانی از موضوعات مورد توجه و علاقه او بود که تالیفات و ترجمههایی در اینحوزهها از خود به جا گذاشته است.
سیاست عملی (۱۳۶۵)؛ فرهنگ شرق و غرب: تحلیل تاریخ از دیدگاه روانشناسی (نشر نی، ۱۳۷۹)؛ فرهنگ شرق و چالشهای فرهنگ شرق (نشر ثالث، ۱۳۸۶)؛ فرهنگ غرب و چالشهای آن (نشر ثالث، ۱۳۸۷)؛ روحیه ایرانی؛ روحیه شرقی: نقد و بررسی کتاب سازگاری ایرانی مهندس بازرگان (چاپخش، ۱۳۸۷) ازجمله تالیفات اینمحقق هستند. ترجمههای منتشرشده از رهبانی هم به اینترتیب هستند: یوهانس گوتنبرگ/ ماتیاس گِسکِه (دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۳) و فرهنگ اسلام در اروپا/ زیگرید هونکه (چاپ نهم: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۹۵).
مرتضی رهبانی متولد سال ۱۳۱۲ بود و روز ۵ مرداد ۱۴۰۱ درگذشت.
کمیل سوهانی، پژوهشگر، کارگردان و تهیهکننده سینمای مستند ایران درباره درگذشت رهبانی این چنین نوشته است: او را اولین بار در سال ۹۲ در منزلش در لواسان دیدم. او در عنفوان جوانی و در اوج روزهای شور و شوقِ فعالیتهای سیاسی ملیگرایانۀ خود با کودتای ۲۸ مرداد مواجه شد. رهبانیِ جوان که همه آرمانهای خود را بر باد رفته میدید، سرخورده و دلشکسته از ایران مهاجرت کرد. تا سال ۱۳۵۷ در آلمان اقامت داشت و با پیروزی انقلاب اسلامی به ایران برگشت.
او در مدت اقامت خود در اروپا و همچنین بعد از انقلاب به تالیف و ترجمه کتابهایی چون «فرهنگ غرب و چالشهای آن»، «فرهنگ شرق و چالشهای آن»، «روحیه ایرانی، روحیه شرقی» و ترجمه کتاب بسیار ارزشمند «فرهنگ اسلام در اروپا» پرداخت. رهبانی اما در کنار کتابهایی که دلبستگیِ او به فعالیتهای نظری و معرفتی را نشان میدهد، کتابی دارد به نام «سیاست عملی». «سیاست عملی» مجموعه یادداشتهایی است در ارتباط با مسائلِ واقعی کشور، از اقتصاد و صنعت تا نیروهای مسلح و سیاست خارجی.
چند خطی از مقدمه این کتاب را در ادامه خواهیم خواند، کلمات این خطوط تحفهای است که مسافری امیدوار از سفری دراز با خود آورده است. سفری از اوج شور و شوق آرمانخواهی، تا سرخوردگی و دلشکستگی و مهاجرت، تا دغدغه شناخت خویش و دیگری...
رهبانی در مقدمه میگوید: «...اقتصاد صنعتی و سازمان اداری دقیق و منظم و کارآمد، دو عامل بسیار مهم برای بقا و احراز وجود کشور ما در شرایط امروز است. این دو عامل در سیاست خارجی و داخلی ما به اندازهای مهم است که هیچ یک از عوامل دیگر، درجه اهمیت آنها را ندارد. نه تنها جلب توجه رهبران مملکت به این دو موضوع لازم است، بلکه باید از کل جامعه پرداختن به این امر مهم را خواستار شد. این کوشش دوجانبه در این کتاب انجام شده است.
سیاست عملی شامل نقد و پیشنهاد در امور جمهوری اسلامی است. آنکه عادت دارد تنها در جستجوی احکام مطلق و رایج باشد و برای نظرات مخالف - چه در امور دولت و چه در حرکتهای شبه روشنفکری بینالمللی - زحمت تأمل و مداقه و انتخاب را به خود ندهد، بدیهی است که نیازی نیز به خواندن این کتاب نخواهد داشت. و برای آنانکه کوشش جهت حل مسائل مملکت را وجه همت خود قراردادهاند و به شور در امور کشور علاقهمندند، امیدوارم که خواندن این کتاب صرف وقت بیهود نباشد...»
دقت شود که رهبانیِ بالغ و جهاندیده، رهبانیِ دغدغهمند شناخت و نظر، در انتهای آرمانخواهی و معرفتدوستیاش در چه کتابی به چه چیز توصیه کرده و چه چیزهایی را در درجه اول اهمیت قرار میدهد.
خدایش بیامرزد.
نظر شما